PRZEJDŹ DO ZAPISÓW NA WARSZTATY
Nasze domy „obrastają” coraz to nowymi warstwami technicznych, formalnych, normatywnych uwarunkowań. Wysokie technologie, współdziałające ze światem certyfikacji , rozbudowanego marketingu, systemów prawnych i finansowych narzucają coraz to bardziej skomplikowane, drogie i … coraz mniej racjonalne metody i techniki działania. Świadomość istoty i pierwotnego sensu budowania i zamieszkiwania nie mają szans przebicia się przez coraz to nowe wzajemnie uzależniające się techniki projektowe i wykonawcze, oddające tak podstawowe jak i cząstkowe decyzje w ręce coraz węziej wyspecjalizowanych fachowców . Modernistyczne marzenie o supremacji techniki i postępie spełnia się w dość groteskowej formie.
Jesteśmy odcięci od „ciała”, materii, masy budowli za pomocą niezliczonych powłok, izolacji, złożonych produktów. Od otaczającego świata dzielą nas sztuczne metody kształtowania klimatu. Nawarstwiające się trudności i problemy generowane przez nas samych naprawiamy za pomocą kolejnych drogich i złożonych technik, przepisów, mających chronić nas przed specyficznymi ryzykami i utrudniających nam racjonalne spojrzenie na całościowość naszych projektów. Zatraciliśmy umiejętność racjonalnego eliminowania tworzonych przez siebie absurdalnych zależności.
Nic dziwnego, że impulsy do zmiany sposobu myślenia i innowacyjnych działań płyną często spoza naszej strefy cywilizacyjnej, z obszarów nazywanych drugim albo trzecim światem. Ze świata architektury opartej o niskie budżety, mającej za zadanie odpowiedzieć na najbardziej elementarne potrzeby w sposób racjonalny z wykorzystaniem lokalnych, organicznych, łatwo pozyskiwanych surowców, kształtujących klimat budowli w oparciu o naturalne właściwości budulca, znajomość klimatu i utrwalonych kulturowo sposobów życia. Takiej architektury nie stać na błędy, również te wynikające z nieuzasadnionej wiary w nieograniczone możliwości techniki. Diébédo Francis Kere jeden z liderów tego nurtu, nowoczesność utożsamia min. z trwałością, co oznacza też łatwą adaptowalność struktur budowlanych do zróżnicowanych i zmieniających się sposobów użytkowania. Nie możemy pozwolić sobie na projektowanie oparte o jednoznacznie zdefiniowane programy użytkowe, prowadzące do częstej wymiany budowlanej substancji. Świadomość ta przenika też po mału do naszego kręgu cywilizacyjnego owocując budynkami otwatymi na wiele funkcji, obiektami o naturalnie kształtowanym klimacie wnętrz, opartych o naturalne, lokalne techniki i materiały . Metody takie poparte są zaawansowanymi, pogłębionymi studiami, angażującymi również współczesne, naukowo techniczne instrumentarium. Techniki i dążenie do innowacyjności nie powinny eliminować / zastępować mądrości, racjonalności i wiedzy jaką gromadzą budowane od stuleci domy ( wiele w nich tego, co dzisiaj funkcjonuje pod hasłem – wytrychem „sustainable architecture” ). Twórcza interpretacja tradycyjnych modeli i kultur budowlanych może stać się istotną alternatywą dla nurtu eko - high technology, który często oznacza paradoksalnie wysokie bezpośrednie i pośrednie koszty (również te „zielone”).
Warsztaty
Celem warsztatów są próby poszukiwania alternatywnych metod działania, zrywających z egocentrycznymi i ekscentrycznymi wizjami architektów - gwiazdorów, popartymi „powalającą na wszystko” techniką, refleksja zmierzająca do odnalezienia innowacyjnych modeli budowania i życia w architekturze i z architekturą. Próby takie nie muszą oznaczać nostalgicznych powrotów do źródeł. Może warto spróbować, czy jesteśmy jeszcze w stanie zaprojektować racjonalny i komfortowy dom, który nie umiera gdy pozbawimy go dopływu energii elektrycznej i dostępu do sieci komputerowej (jak większość współcześnie budowanych obiektów - sztucznie utrzymywanych przy życiu).
Dietmar Steiner, komentując nowe trendy w odpowiedzialnym wobec środowiska projektowaniu postuluje „przywrócenie godności” architekturze i nam jej użytkownikom, rozumiejąc przez to zarówno ponowne odkrywanie potencjału zawartego w znanych od stuleci metodach budowania, kształtowania klimatu budowli jak i przywracanie naszej aktywnej roli jako użytkowników - mieszkańców.
Ideowe projekty jakie mają zaproponować uczestnicy warsztatów powinny opierać się o wcześniejsze indywidualne studia i poszukiwania. W ramach przygotowania do warsztatów, prosimy uczestników o zapoznanie się z lekturą istotnych tekstów i przestudiowania wybranych przykładów – projektów i realizacji. (propozycje w załączeniu) Studia te nie mają za zadanie narzucać gotowych schematów działania, raczej skłonić do krytycznej analizy. Wynikiem warsztatów nie mają być skończone projekty domów, raczej prezentacja zróżnicowanych, innowacyjnych postaw projektowych, dystansujących się od nadmiaru cywilizacyjnego i technologicznego balastu. Istotna będzie refleksja dotycząca modeli budowania, zamieszkiwania, a także szkicowo zarysowane pomysły ich materializacji. Preferowana będzie praca na modelach fizycznych, trójwymiarowych. Robocze makiety mogą być uzupełniane rysunkami, stanowiącymi rodzaj komentarza, schematami ideowymi. Techniki komputerowe mają przede wszystkim ułatwić prezentację rezultatów warsztatów, zapis procesów projektowych (typowo „budowlane” rysunki planów, przekrojów, elewacji nie są tutaj najistotniejszym celem). Proponuję aby studenci pracowali w 3/4 osobowych grupach, a ostateczna prezentacja każdego zespołu zmieściła się na 3 planszach A2 (które mogą być montowane także z rysunków i wydruków mniejszego formatu). Integralną częścią prezentacji będą robocze modele ilustrujące rozwój koncepcji i krótki ideowy opis.
Proponowane, wybrane teksty:
- “2226 Die Temperatur der Architektur / The Temperature of Architecture / Portrait of an Energy-Optimized House”, Ed. by Eberle, Dietmar / Aicher, Florian /BIRKHÄUSER/ Zwłaszcza artykuł Dietmara Steinera I teksty o kocepcji kształtowania klimatu
- Herman Hertzberger, „Lessons for Students of Architecture” (i inne), zwłaszcza fragmenty dotyczące adaptowalności dawnych budowli do nowych funkcji
- Juhani Pallasmaa, „Lekcja architektury zwierzęcej”, autoportret 4(55) 2016
- Maciej Miłobędzki, „Miasto Babel, raport z placu budowy”, wstęp do eseju Michała Żyły „Języki i rzeczywistość architektury”, wyd. Fundacja Stefana Kuryłowicza
Wybrani architekci, których projekty prezentują alternatywne, zróżnicowane podejście do kwestii techniki budowlanej, użytkowania budowli nie zdeterminowanego jednoznacznie określoną funkcją i ich wydłużonego trwania warte są przestudiowania: - Francis Kere - Harquitects - Dietmar Eberle (zwłaszcza 2226) - Solano Benitez - Diener&Diener (budynki olimpijskie) - Maio architects (plany domów mieszkalnych, wielorodzinnych) - Vittorio Aureli (Dogma) - ifau und Jesko Fezer, HEIDE & VON BECKERATH – R50, cohausing
PRZEJDŹ DO ZAPISÓW NA WARSZTATY
Sponsorzy główni:
Sponsor technologiczny:
