ECS, Marcin Czechowicz

i

Autor: Archiwum Architektury Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, widok ogólny od strony placu Solidarności, fot.: Marcin Czechowicz

W odniesieniu do placu i pomnika – o projekcie Centrum Solidarności Wojciech Targowski

2015-01-17 13:29

Wyjątkowość położenia to nie tylko usytuowanie na granicy byłych terenów legendarnej Stoczni Gdańskiej, ale także bezpośrednia bliskość placu Solidarności z trzema potężnymi krzyżami pomnika Poległych Stoczniowców. Zaproponowana przez nas architektura musiała respektować dominującą rolę monumentu, a jednocześnie być na tyle wyrazista, by ten nowo projektowany, ważny obiekt był dobrze widoczny w pejzażu miasta nawet z odległej perspektywy – pisze główny projektant budynku Wojciech Targowski.

Nazwa obiektuEuropejskie Centrum Solidarności
Adres obiektuGdańsk, ul. Doki 1
AutorzyPPW FORT sp. z o.o., architekt Wojciech Targowski
Współpraca autorska architekci Piotr Mazur, Antoni Taraszkiewicz, Paweł Czarzasty, Danuta Dębowska, Ewa Baranowska-Barendt, Michał Byczkowski, Roksana Czartopolska-Bętlejewska, Michał Grabowski, Agnieszka Gruda, Kalina Juchnevic, Natalia Landowska, Renata Łowin, Małgorzata Skrzypek- Łachińska, Ewa Staniszewska, Jakub Szych, Karolina Taraszkiewicz, Mateusz Targowski, Agnieszka Walulik, Małgorzata Zboińska
Architektura wnętrzPPW FORT sp.z o.o.
Architektura krajobrazuRS AK Architektura Krajobrazu
KonstrukcjaMSE sp. z o.o. Gdańsk
Generalny wykonawcaPolimex- Mostostal SA
InwestorMiasto Gdańsk
Powierzchnia terenu10500.0 m²
Powierzchnia zabudowy6901.0 m²
Powierzchnia użytkowa19422.0 m²
Powierzchnia całkowita28988.0 m²
Kubatura198778.0 m³
Data realizacji (początek)2010
Data realizacji (koniec)2014
Koszt inwestycji230 000 000 PLN

Szczególna lokalizacja i funkcja siedziby Europejskiego Centrum Solidarności zadecydowały o specyficznych rozwiązaniach projektowych. W wielu przypadkach, aby sprostać postawionemu zadaniu, architektura budynku musiała godzić wymogi przeciwstawne, a nawet, zdawałoby się, wzajemnie się wykluczające.

Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku

i

Autor: Archiwum Architektury Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, proj.: Wojciech Targowski, fot.: Marcin Czechowicz

Wyjątkowość położenia to nie tylko usytuowanie na granicy byłych terenów legendarnej Stoczni Gdańskiej, ale także bezpośrednia bliskość placu Solidarności z trzema potężnymi krzyżami pomnika Poległych Stoczniowców. Zobowiązujące sąsiedztwo monumentu, wzniesionego w 1980 roku w atmosferze społecznego entuzjazmu, stanowiło wyjątkowe wyzwanie.

Zaproponowana przez nas architektura musiała respektować dominującą rolę pomnika, a jednocześnie być na tyle wyrazista, by ten nowo projektowany, ważny obiekt był dobrze widoczny w pejzażu miasta nawet z odległej perspektywy.

W konsekwencji elewacja południowa, od strony placu, została zaprojektowana jako ascetyczne tło dla ekspresyjnych krzyży, a całemu gmachowi nadano formę, która oddziałuje nie tyle rozbudowaną artykulacją czy bogatą ornamentyką, co raczej swoją masą.

Dodatkową trudność urbanistyczną stanowił fakt, że budynek Europejskiego Centrum Solidarności nie mógł być zwrócony wprost w kierunku placu. Oddziela go od niego cenny historycznie mur epitafijny stojący na dawnej granicy stoczni. Z konieczności więc elewacja wejściowa usytuowana jest prostopadle do placu, otwierając się na Drogę do Wolności. Decyzja ta znajdzie pełniejsze uzasadnienie z chwilą realizacji programowanej zabudowy obszarów postoczniowych, gdy Droga do Wolności stanie się reprezentacyjną osią powstającego tu Młodego Miasta.

Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku

i

Autor: Archiwum Architektury Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, proj.: Wojciech Targowski, fot.: Marcin Czechowicz

Także kształt bryły jest wynikiem przyjęcia dominującej roli placu i pomnika. Zdecydowanym centrum układu pozostaje pomnik, a rozchodzące się od niego okręgi znajdują kontynuację w rytmie równoległych ścian stanowiących osnowę kompozycyjną budowli. Naszą intencją było połączenie cech tak wykreowanej abstrakcyjnej formy rzeźbiarskiej i przekazu symbolicznego. Budynek, który dokumentuje idee Solidarności i służy ich propagowaniu winien bowiem także je obrazować.

Główna trudność polegała jednak na stosownym wyważeniu warstwy znaczeniowej, by nie popaść w pułapkę banału. Choćby z racji powszechnego charakteru ruchu Solidarności, przekaz ten musiał być czytelny i łatwo zrozumiały, ale jednocześnie nie mógł być zbyt dosłowny i oczywisty.

Już na samym początku projektowania przyjęliśmy, że tworzywem dla budowy gmachu poświęconego Solidarności będzie stal kortenowska. Materiał prosty, surowy, niewymagający jakiegokolwiek upiększania. Estetycznie i symbolicznie kompletny. W tym przypadku decyzja zdawała się oczywista i nie nastręczała wątpliwości.

Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku

i

Autor: Archiwum Architektury Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, proj.: Wojciech Targowski, fot.: Marcin Czechowicz