DIVERCITY – Festiwal Miast we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Propozycja zagospodarowania wzgórza Andersa we Wrocławiu. Pierwsza nagroda w konkursie zorganizowanym w ramach akupunktury miasta w 2016 roku (proj. Marta Bazan, Paweł Floryn, Piotr Kaczyński, Piotr Zybura).

DIVERCITY – Festiwal Miast we Wrocławiu

2017-10-27 16:12

Najciekawsze inicjatywy i pomysły na miasto prezentowane podczas tegorocznej konferencji DiverCITY3. W tym numerze projekt Mikroprzestrzenie Miejskie na Śląsku, Nowe Centrum Tczewa, Zielona Sala Wykładowa w Lublinie oraz działania w ramach Akupunktury Miasta we Wrocławiu.

Mikroprzestrzenie miejskie.

PILOTAŻ MIKROPLANOWANIA

Projekt Mikroprzestrzenie miejskie to wspólna inicjatywa katowickiego oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich oraz Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. Jak tłumaczy architekt Maciej Borsa, wiceprezes zarządu głównego TUP, a zarazem jeden z panelistów tegorocznej konferencji DiverCITY3, w polskich miastach preferowane są głównie inwestycje wielkoskalowe.

DIVERCITY – Festiwal Miast we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury W reprezentacyjnej części placu przewidziano m.in. pawilon gastronomiczny oraz założenie wodne; il. dzięki uprzejmości Urzędu Miasta

Mniejsze przestrzenie, w rodzaju podwórek czy okolic pętli autobusowych, gdzie głównie koncentruje się miejskie życie, pozostają zwykle zaniedbane. Mikroplanowanie adresowane jest właśnie do takich miejsc. Przeważnie nie ma tam kubatur, nie potrzeba więc „dzieł architektonicznych”, które byłyby przedmiotem konkursu. To zupełnie inny problem, wymagający specyficznych metod i specyficznych kompetencji zawodowych. Punktem wyjścia do opracowania koncepcji konkretnej mikroprzestrzeni jest kompleksowa analiza różnych możliwości jej rozwoju, również w oparciu o oczekiwania mieszkańców i fundusze prywatne. Analiza ta stanowi następnie podstawę do stworzenia propozycji projektowych, w których powstanie zaangażowani są przedstawiciele różnych dziedzin, nie tylko architektury i urbanistyki, ale też socjologii, gospodarki przestrzennej i geografii. W 2016 roku obie wspomniane organizacje rozpoczęły działania pilotażowe na terenie województwa śląskiego. Przeprowadzono je w czterech miastach: Jastrzębiu-Zdroju, Rudzie Śląskiej, Siemianowicach oraz Żorach. Zadaniem władz tych ośrodków było wytypowanie lokalizacji, powołanie interdyscyplinarnych zespołów projektowych i koordynacja prac. W ramach przedsięwzięcia katowicki TUP oraz Śląski Związek Gmin i Powiatów zorganizowały później konkurs na najlepsze opracowanie. Zwyciężyła w nim propozycja autorów z Rudy Śląskiej, którzy wzięli na warsztat zdegradowany plac Niepodległości. Nagrodzona koncepcja zakłada m.in. naprawę i uzupełnienie przedwojennych elementów architektonicznych, wykonanie nowych nawierzchni alejek, wprowadzenie małej architektury oraz realizację pawilonu gastronomicznego. Cały obszar podzielono przy tym na dwie strefy. Pierwsza, znajdująca się od strony przystanku autobusowego, miałaby charakter reprezentacyjny. To tu zlokalizowany zostałby budynek kawiarni oraz wodne tryskacze. Druga część, zdecydowanie większa, miałaby charakter rekreacyjny. Zostaną tu odbudowane alejki, a także utworzona zostanie instalacja odwołująca się do bogatej historii dzielnicy – mówi współautor projektu architekt Marek Janik. Gotowa koncepcja konsultowana była następnie z mieszkańcami, którzy zgłosili kilka dodatkowych propozycji, w tym uporządkowanie zasad parkowania. Na podstawie opracowania powstał już projekt budowlany. Inwestycja ma szansę rozpocząć się w 2018 roku.

DIVERCITY – Festiwal Miast we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Fragment nowo zaprojektowanej aranżacji placu Niepodległości w Rudzie Śląskiej nazywanego też Plantami w Goduli; il. dzięki uprzejmości Urzędu Miasta

Akupunktura Miasta.

WARSZTATY I KONKURS

Projekt AKU.URA MIASTA wrocławski oddział SARP organizuje wspólnie z władzami Wrocławia od 2013 roku. W każdej edycji uczestnicy poszukują odpowiedzi na „uleczenie” innego miejsca poprzez różnorodne działania aktywizujące mieszkańców. Efektem tych działań ma być tworzenie nowych relacji w przestrzeni miasta, w szczególności obszarów, których potencjał społeczny nie jest w pełni wykorzystywany. Co istotne, w proces podejmowania decyzji angażowane są wszystkie zainteresowane strony, przedstawiciele różnych grup wiekowych, kulturowych, zawodowych i społecznych. Projekt za każdym razem składa się z kilku etapów, od opracowania wstępnych studiów i analiz terenowych, przez warsztaty studenckie, konsultacje społeczne, aż po zorganizowany na ich podstawie konkurs urbanistyczno- architektoniczny na najlepsze rozwiązania przestrzenne, które następnie rekomendowane są władzom miasta. Dzięki interdyscyplinarnym warsztatom, w których biorą udział nie tylko studenci politechniki, ale też innych lokalnymi uczelni, jak ASP, Uniwersytet Wrocławski czy Przyrodniczy, pod dyskusję poddawane są bardzo różnorodne pomysły na kształtowanie przestrzeni oraz różne metody badania postaw mieszkańców. Do tych rozważań zapraszani są także przedstawiciele lokalnych społeczności, instytucji działających na danym terenie oraz wydziałów urzędu miasta odpowiedzialnych za decyzje funkcjonalno-przestrzenne. Warsztaty poprzedza cykl wykładów wprowadzających, a kończy prezentacja wyników z udziałem architekta miasta, mieszkańców oraz przedstawicieli wszystkich zaangażowanych instytucji. Spotkanie to jest zarazem wstępem do konsultacji społecznych, organizowanych w formie warsztatów plenerowych o charakterze festynu. Wnioski i opinie z konsultacji dołączane są następnie do regulaminu wspomnianego konkursu urbanistyczno-architektonicznego. Proces wpływania przez lokalną społeczność na decyzje miasta zaproponowany w ramach AKU.URY jest odwrotnością procedury budżetu obywatelskiego. Zamiast wyłanianie pomysłów spośród ograniczonej liczby zgłoszeń, proponuje uzgadnianie wspólnej wizji przez różnych użytkowników.

Maciej Hawrylak

DIVERCITY – Festiwal Miast we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Propozycja zagospodarowania wzgórza Andersa we Wrocławiu. Pierwsza nagroda w konkursie zorganizowanym w ramach akupunktury miasta w 2016 roku (proj. Marta Bazan, Paweł Floryn, Piotr Kaczyński, Piotr Zybura).

Nowe Centrum Tczewa.

MODELOWE PLANOWANIE

Władze Tczewa od kilku lat przymierzają się do rewitalizacji blisko 20-hekatarowego terenu w rejonie ulicy Wojska Polskiego w centrum miasta. Do 2011 roku stacjonował tu 16. Tczewski Batalion Saperów, teraz ma powstać zupełnie nowa dzielnica przemysłowo- usługowa. Trzy lata temu urząd miasta zorganizował konkurs urbanistyczno- architektoniczny na koncepcję zagospodarowania obszaru. Pierwszą nagrodę zdobyło Biuro Projektów Urbanistyki i Architektury ARCA prowadzone przez Michała Stangla. Według zwycięskiej pracy nowa śródmiejska dzielnica ma się stać miejscem, gdzie realizowane będą zarówno nowe pomysły i innowacje biznesowe, jak i usługi dla mieszkańców. Według koncepcji kluczową rolę miałby pełnić tzw. Transporter Innowacji – obiekt łączący funkcje inkubatora przedsiębiorczości, ośrodka edukacyjno-szkoleniowego i centrum aktywizacji. Jak założyli architekci, młode firmy mogłyby zaczynać swoją działalność w inkubatorze, następnie wynajmowałyby powierzchnie biurowe na terenie dzielnicy, a docelowo budowały tam swoje siedziby. Zaplanowano też różne rodzaje domów mieszkalnych, w tym specjalne zespoły dla seniorów czy niewielkie domy spółdzielcze. Koncepcję można traktować jako konkretyzację idei zrównoważonego rozwoju urbanistycznego i miasta zwartego w odniesieniu do konkretnej lokalizacji i sytuacji problemowej w Polsce – tłumaczy urbanista Michał Stangel, jeden z tegorocznych panelistów konferencji DiverCity, który w opracowaniu wykorzystał doświadczenia z prowadzonych przez siebie badań nad kształtowaniem współczesnych obszarów miejskich. Na podstawie koncepcji biuro przygotowało następnie założenia do zmiany planu miejscowego, który władze Tczewa uchwaliły w 2015 roku. Dziś poszczególne działki w obrębie założenia wystawiane są na sprzedaż. Aby zachęcić przedsiębiorców do inwestycji, przyjęto regulacje zwalniające ich z podatku od nieruchomości na okres trzech lat. Całe przedsięwzięcie zostało niedawno docenione jako modelowy przykład działań rewitalizacyjnych. Za przygotowanie opracowania Biuro Projektów Urbanistyki i Architektury ARCA otrzymało w tym roku Nagrodę Ministra Infrastruktury i Budownictwa. Wyróżnienie przyznano za kompleksowe i nowatorskie podejście do planowania. W procesie tym we wzorcowy sposób ujęto wszystkie elementy nowocześnie rozumianego warsztatu projektowego, uwzględniając zarówno koncepcję urbanistyczną, propozycję zapisów samego dokumentu planu, jak i opracowane na ich bazie wytyczne dotyczące wariantowania i etapowania realizacji przyszłego zagospodarowania obszaru. Podczas tegorocznych targów Budma w Poznaniu nagrodę wręczył projektantom minister Andrzej Adamczyk. Przywracamy po siedmiu latach Nagrodę Ministra Infrastruktury i Budownictwa. Polscy inżynierowie zasługują na wyróżnienie. To także dzięki ich pracy rozwija się PKB Polski – mówił podczas ceremonii. Michał Stangel jest prodziekanem ds. nauki na WA PŚl. Zajmuje się problematyką rewitalizacji, zagospodarowania przestrzeni publicznych i stref okołolotniskowych.

DIVERCITY – Festiwal Miast we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Koncepcja zagospodarowania nowego centrum usługowego w Tczewie na obszarze po byłej jednostce wojskowej, proj. Biuro Projektów Urbanistyki i Architektury ARCA; il. dzięki uprzejmości pracowni

Zielona Sala Wykładowa.

PROJEKT W PRZESTRZENI

Od 2014 roku lublinianie mogą zgłaszać swoje pomysły w budżecie obywatelskim. W 320-tysięcznym mieście ta forma decydowania o przeznaczeniu środków publicznych cieszy się stosunkowo dużą popularnością. W pierwszej edycji głosowało ponad 47 tys. mieszkańców, w ubiegłorocznej – już 73 tys. (dla porównania w Warszawie oddano ostatnio 117 tys. głosów, we Wrocławiu blisko 105 tys., a w Krakowie jedynie 32 tys.). Nie dziwi więc, że Lublin jako pierwsze miasto w Polsce wprowadził dodatkowo również tzw. zielony budżet obywatelski, w którym do dyspozycji mieszkańców oddano kolejne fundusze, tym razem wyłącznie na projekty związane z nowymi nasadzeniami, zagospodarowaniem miejskich nieużytków czy odnową skwerów.

DIVERCITY – Festiwal Miast we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Projekt zielonej sali wykładowej w Lublinie. Zaniedbane podwórze w sąsiedztwie starówki dotąd pełniło m.in. funkcję parkingu; il. dzięki uprzejmości fundacji

Jedną z koncepcji wybranych do realizacji w pierwszej edycji tego przedsięwzięcia w 2016 roku był park kieszonkowy Pracownia w Przestrzeni przy ul. Cyruliczej na Starym Mieście. Pomysł zgłosiła Fundacja Krajobrazy, która w jednej z pobliskich kamienic ma również swoją siedzibę. Na co dzień prowadzi szkolenia dla architektów zieleni i warsztaty dla mieszkańców, ucząc m.in. jak projektować i korzystać z terenów zielonych w mieście. Tym razem postanowiła stworzyć modelowy ogród, który pełniłby jednocześnie funkcje rekreacyjne i dydaktyczne, stając się pierwszą w naszym kraju salą wykładową na świeżym powietrzu. Autorzy koncepcji, architekci krajobrazu Wojciech Januszczyk i Agnieszka Kiełtyka, zaproponowali wydzieloną przez drzewa i krzewy niewielką przestrzeń zaaranżowaną na wzór szkolnej klasy. Miałaby tu pojawić się tablica-ekran oraz ławki i stoły, umożliwiając przedstawicielom różnych instytucji publicznych i organizacji pozarządowych prowadzenie w sezonie letnim otwartych zajęć i dyskusji. Dodatkowym elementem byłby wkomponowany w otaczającą zieleń specjalny system ekspozycyjny, pozwalający na organizowanie w tym miejscu również wystaw plenerowych. Realizacja przedsięwzięcia ma zakończyć się w przyszłym roku.

DIVERCITY – Festiwal Miast we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Autorzy zakładają wydzielenie przestrzeni za pomocą wielopiętrowej roślinności z wkomponowaniem w nią specjalnym systemem ekspozycyjnym; il. dzięki uprzejmości fundacji