From Border to Home

i

Autor: Archiwum Architektury Nagrodzona praca zespołu fińskiego

Fiński dom dla uchodźcy

2016-02-25 20:33

W jaki sposób zapewnić godne miejsce zamieszkania napływającym do Europy imigrantom? Jednym z nielicznych krajów, które podjęły się odpowiedzi na to trudne pytanie z uwzględnieniem możliwości, jakie daje wiedza architektów i projektowe rozwiązania, jest Finlandia.

Rozstrzygnięty w styczniu konkurs From Border to Home to odpowiedź na wyzwania związane z napływającą do Europy falą uchodźców. Jego uczestnicy mieli znaleźć rozwiązania pozwalające zapewnić imigrantom tymczasowe schronienie na czas procedur rejestracyjnych, ale także późniejsze miejsce pobytu w Finlandii. Organizatorem przedsięwzięcia było Fińskie Muzeum Architektury we współpracy z Fińskim Stowarzyszeniem Architektów SAFA, a nagrodzone prace zostaną zaprezentowane w pawilonie Finlandii  podczas tegorocznego biennale architektury w Wenecji.

Spośród 93 zgłoszonych projektów wybrano trzy zwycięskie (zespołów z Niemiec, Włoch i Finlandii), a wyróżniono cztery (zespołu hiszpańsko-francuskiego oraz trzech z Finlandii). Jurorzy, wśród których byli przedstawiciele fińskiego Czerwonego Krzyża i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, podkreślali wysoki poziom prac. Uczestnicy konkursu przedstawili szerokie spektrum propozycji – od koncepcji nowych obiektów po konkretne systemowe rozwiązania. Przede wszystkim jednak wskazywali na możliwość wykorzystania pustych budynków. Z jednej strony mamy bowiem napływ osób potrzebujących natychmiastowego schronienia, z drugiej – zasób już istniejących obiektów podłączonych do miejskiej infrastruktury, które nieużywane tracą na wartości. Jak podkreślało wielu uczestników konkursu, takie obiekty koniecznie trzeba wziąć pod uwagę jako tymczasowe miejsca zakwaterowania dla uchodźców. Najpierw dokonać spisu opustoszałych budynków, a następnie udostępniać je do powszechnego użytku.

Zwycięski zespół z Niemiec (w składzie: Duy Tran, Lukas Beer, Ksenija Zdesar, Otto Beer), stwierdzając, że 12 % przestrzeni biurowych w Finlandii pozostaje w tej chwili pustych, zaproponował stopniowe przekształcanie na mieszkania dla uchodźców nieużywanego budynku biurowego. Początkowo miałby się on stać tymczasowym azylem, a potem powoli zamieniać się w zwykły budynek mieszkalny z częścią publiczną na parterze i ogrodem na dachu. Elementem projektu jest cyfrowa platforma umożliwiająca zlokalizowanie  nieużywane obiekty biurowe.

Praca zespołu włoskiego (w składzie Cecilia Danieli, Omri Revesz, Mariana Riobom) pod nazwą Society Lab to z kolei mobilna aplikacja pozwalająca nie tylko na poszukiwanie domu (nawet przed przybyciem do Europy), ale także możliwości zatrudnienia, nauki języka obcego i generalnie ułatwiająca nawiązywanie społecznych kontaktów. Jako miejsca zamieszkania dla imigrantów w tym projekcie są wykorzystywane istniejące wolne lokale w miastach, które mogą być wynajmowane przez właścicieli właśnie dzięki aplikacji. Autorzy pracy zwracają uwagę, że według statystyk 8,2 % zasobów mieszkaniowych Finlandii jest w tej chwili nieużytkowanych (czyli około 300 000 lokali, z czego 28 000 w samych Helsinkach; przy szacowanej liczbie imigrantów, którzy mają przybyć do tego kraju, wynoszącej 35 000). Koszt wynajmu przez pierwsze 12 miesięcy miałoby pokrywać państwo. Jury podkreśliło, że aplikacja jest wsparciem dla płynnej integracji przybyszy ze społecznościami, które ich przyjmują. Autorzy projektu przewidzieli także specjalne infopunkty dla osób nie używających smartfonów, będące równocześnie miejscem spotkań i wypoczynku.

Nagrodzona praca zespołu fińskiego (w składzie Milja Lindberg we współpracy z Christopherem Erdmanem i A-Konsultit Oy Architects), zatytułowana We house refugees, polega na pomyśle „wbudowywania” w nowe domy wznoszone na wynajem (określone jako Donor Apartments) dodatkowych przestrzeni (Embedded Refuge), które w przyszłości mogą posłużyć wszystkim potrzebującym tymczasowego miejsca do życia. W momentach  gdy na te dodatkowe lokale, zaopatrzone we własne łazienki, małe kuchnie i osobne wejście, nie byłoby dużego zapotrzebowania, można je wykorzystywać jako domowe biura, pokoje studenckie czy żłobki.