Ceramika artystyczna dla architektury

i

Autor: Archiwum Architektury Wystawa "Ceramiczny eksperyment", Pałac pod Blachą, za: "Polska", 1960, nr 9, s. 36, fot. Marek Holzman

Łysogórski eksperyment. Ceramika artystyczna dla architektury

2015-06-18 12:23

Wystawa jest szeroką prezentacją fenomenu ceramiki architektonicznej tworzonej w małopolskiej wsi Łysa Góra. To właśnie stąd pochodziły płytki, którymi wyłożono ściany barów warszawskiej MDM. Na ekspozycję składają się oryginalne eksponaty ceramiczne pochodzące z różnych kolekcji - instytucji i prywatnych oraz unikalne materiały archiwalne.

Spółdzielnia "Kamionka" została założona w Łysej Górze w 1947 roku z inicjatywy Franciszka Mleczki – pedagoga, działacza ludowego i społecznego - jako spółdzielnia wielobranżowa, wkrótce stała się wytwórnią ceramiczną. Po raz pierwszy ceramika z Łysej Góry znalazła się w architekturze w 1952 roku – ściany barów w warszawskiej Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM) pokryte zostały około 12.000 kafelków o malowanych rożkiem dekoracjach.

W "Kamionce" produkowano także barwne płytki, które wykorzystywano do tworzenia mozaik. Przełomem był rok 1960, kiedy rozpoczęto wyrób płyt okładzinowych. Zaprezentowano je na wystawie "Ceramiczny eksperyment" na dziedzińcu Pałacu pod Blachą w Warszawie 55 lat temu. Twórcami ceramicznych obrazów byli Bolesław Książek oraz dwaj plastycy warszawscy – Krzysztof Henisz i Zygmunt Madejski. Wystawa wzbudziła olbrzymie zainteresowanie. Wkrótce do Łysej Góry zaczęli przyjeżdżać artyści, którzy otrzymali zlecenie na wykonanie konkretnych kompozycji architektonicznych. W latach 60. XX wieku wykonywano około 6.000 m² płyt rocznie, a dekoracje z nich utworzone można było zobaczyć w wielu miejscach Polski i świata. W Tarnowie możemy spotkać zarówno ceramiczne mozaiki układane z łysogórskiego materiału, jak i realizacje z płyt okładzinowych. Ozdabiano nimi elewacje i wnętrza budynków publicznych, sakralnych i domów prywatnych, których jest szczególnie dużo.

Za fenomenem łysogórskiej ceramiki stoją wybitne osobowości - Bolesław Książek (1911-1994) - jeden z najbardziej cenionych polskich artystów ceramików działających w 2. połowie XX wieku, związany z "Kamionką" od 1951 roku, gdzie pełnił funkcję kierownika artystycznego. W 1971 roku, po odejściu z "Kamionki", założył własną pracownię ceramiczną w Łysej Górze. Jego prace można zobaczyćw cyfrowym archiwum stworzonym przez wnuka Marcina Sachę. Oprócz Bolesława Książka istotnymi postaciami dla łysogórskiej ceramiki byli Jerzy Sacha (ur. 1931) – rzeźbiarz i ceramik, absolwent krakowskiej ASP oraz projektantka Nadzieja Kowalów (1939-1998).

Łysogórski eksperyment. Ceramika artystyczna dla architekturyWernisaż - sobota 27.06., g. 18:00g. 18:30 Entartete Music / gra Maciej PazeraWystawa czynna do 23.08.2015

Kuratorki:

Barbara Bułdys / Muzeum Okręgowe w TarnowieBożena Kostuch / Muzeum Narodowe w Krakowie

Szczegółowy program towarzyszący dostępny na stronie BWA Tarnów.

Kamionka

i

Autor: Archiwum Architektury Fasada "Kamionka", Łysa Góra, Fot. Bożena Kostuch