W październiku minie 25 lat od wydania pierwszego numeru miesięcznika „Architektura-murator”. To były ważne lata. Przemiany po 1989 roku miały swoje odzwierciedlenie także w architekturze. Towarzyszyliśmy wszystkim najważniejszym wydarzeniom architektonicznym – tysiącom realizacji, debatom zawodowym, konkursom. Pokazywaliśmy polską transformację uwidocznioną w architekturze na szerokim tle społecznym, gospodarczym, politycznym. Na łamach „Architektury-murator” znajdziecie wywiady z politykami, wypowiedzi aktywistów, analizy krytyków. Też wiele podsumowań – a wśród nich zorganizowaną z okazji 20-lecia wystawę 20 obiektów najbardziej znaczących dla polskiej transformacji po 1989 „Kolekcja Architektury-murator dla Muzeum Sztuki Nowoczesnej”, której towarzyszyło wiele dyskusji. Dlatego dziś czuję się zwolniona od kolejnych rozliczeń, choć mam nadzieję, że publikowane od 1994 roku w naszym miesięczniku materiały także w przyszłości służyć będą krytycznej analizie minionych lat.
Co będzie dalej? Czyż to nie jest najciekawsze? Stoimy wobec przewartościowań i wyzwań – klimatycznych, politycznych, społecznych. Jak jesteśmy jako architekci do tego przygotowani? Jaki możemy mieć wpływ? W 2019 roku znajdziecie w „Architekturze-murator” 12 istotnych publikacji na temat przyszłości architektury. Ale to nie wszystko. Będziemy z Wami budować, spotykać się, dyskutować. Szczegóły już wkrótce. Zróbmy wspólnie krok w przyszłość – zapraszamy!
Ewa P. Porębska
Unikato w Katowicach
Najbardziej „zwariowany” pomysł architektów, dzięki któremu budynek mimo historycznych nawiązań jest bardzo nowoczesny, to nietypowy kształt i układ balkonów, które wyglądają jak gdyby porywane wiejącym od wschodu wiatrem odfruwały z elewacji – o nowym bloku w śródmieściu Katowic, inspirowanym „przybrudzoną” moderną, piszą Justyna Swoszowska i Zbigniew Maćków. W numerze także wypowiedź głównego projektanta Roberta Koniecznego.
Kamienica Fundacji OP ENHEIM we Wrocławiu
Budynek stał się międzynarodowym domem kultury, w którym przeszłość spotyka się z teraźniejszością i przyszłością. Transparentność nowych elementów odzwierciedla grę słowną nazwy kamienicy, gdzie open heim oznacza dom otwarty – pisze Tomasz Głowacki.
Przedszkole Żółty Słonik w Suwałkach
Dorosła osoba, po przekroczeniu progu przedszkola, czuje się w nim jak Guliwer w krainie Liliputów. Jest to świat dzieci, o dostosowanym do ich wzrostu nie tylko podstawowym wyposażeniu. Cały budynek został zaprojektowany z myślą o nich – pisze Hanna Szukalska.
Pawilony wejściowe do Tatrzańskiego Parku Narodowego
Architekci inspirowali się naturą i budownictwem góralskim sprzed stylu zakopiańskiego. Nowa forma swą surowością nawiązuje do dawnych szałasów i spichlerzy sytuowanych na skraju lasu, a barwą i kształtem prowadzi dialog z przyrodą – pisze Urszula Forczek-Brataniec.
Dom w Będzinie
Budynek jest zmaterializowaniem filozofii życiowej inwestorów – wielkość, forma i standard wnętrz wynikają z przekonania, że dom ma być funkcjonalnym środkiem do życia, a nie jego celem. To niezamierzony manifest przeciw nadmiernej konsumpcji.
Społeczna Szkoła Podstawowa w Miliczu
Na szkołę zaadaptowano jeden z obiektów na terenie dawnej fabryki bombek w Miliczu. Przemysłowa historia miejsca wraz z dziecięcymi wyobrażeniami były punktem wyjścia dla architektów. Realizację doceniła kapituła Dolnośląskiego Festiwalu Architektury 2018 w kategorii wnętrze i dizajn – pisze Aleksandra Czupkiewicz.
Morfologia fasady – o Unikato Zbigniew Maćków
Bardzo ważne jest pierwsze wrażenie. Tymczasem moje było takie, że patrząc w kierunku budynku, nie zauważyłem go – jest to jeden z największych komplementów, jaki może dostać współczesna realizacja miejska. Ten dom nie stara się zostać niczym więcej niż miał być. Jest wyrazisty, a jednocześnie nie epatuje i nie krzyczy zanadto, jedynie tam, gdzie może i powinien.
Motyw balkonu – o koncepcji Unikato Robert Konieczny
Katowicka moderna, kiedyś jasna, przez wiele lat wystawiona na działanie smogu, uległa przybrudzeniu i stała się niemal czarna. Z elewacją kontrastują zawsze nowe, białe okna. Obserwacja ta była inspiracją dla projektu. Z sąsiedniego budynku zaczerpnęliśmy charakterystyczny motyw balkonu w relacji z oknem. Pełna balustrada zakrywa wyjścia, dzięki czemu wszystkie okna wydają się kwadratowe. Budynek zachowuje spójność, a trzymane na zewnątrz przedmioty nie szpecą okolicy – pisze Robert Konieczny.
Pragmatyzm rozwiązań – o Unikato Justyna Swoszowska
Architekci zadali sobie pytanie, w jaki sposób odwrócić tendencję mieszkania z dala od centrum, która powoduje rozlewanie się przedmieść, stratę czasu na dojazdy do pracy, kłopoty z komunikacją i parkowaniem. Uznali, że zaczynem mody na miasto mogą stać się niebanalne formy – pisze Justyna Swoszowska.
Unikato Roberta Koniecznego
Niewielki budżet nie jest przeszkodą, by wykreować nieprzeciętną architekturę. O realizacji Roberta Koniecznego piszą Zbigniew Maćków i Justyna Swoszowska. Publikujemy także wypowiedź autora obiektu Roberta Koniecznego.
Honorowa Nagroda SARP i medale Bene Merentibus
W 2018 roku Honorową Nagrodą SARP uhonorowano krakowskich architektów Piotra Lewickiego i Kazimierza Łataka. Wyróżnienie przyznano za wybitną działalność twórczą, udokumentowaną licznymi realizacjami i konkursami architektonicznymi, w tym za obiekty, które, prezentując bardzo wysoki poziom, potwierdzają tożsamość miejsca i wzbogacają przyrodnicze i kulturowe otoczenie. Jak co roku przyznane zostały również medale SARP Bene Merentibus za zasługi dla rozwoju polskiej architektury i stowarzyszenia. Otrzymali je Henryk Drzewiecki, Jacek Purchla oraz Joseph Rykwert.
Nagroda dla dyrektora Muzeum Architektury
W ramach Deutscher Preis für Denkmalschutz – jednego z ważniejszych międzynarodowych wyróżnień za ochronę zabytków – Jerzy Ilkosz otrzymał Pierścień Karla Friedricha Schinkla, noszący imię najwybitniejszego niemieckiego architekta XIX wieku i równocześnie pioniera w dziedzinie konserwatorstwa. Jest on drugim Polakiem, po profesorze Janie Zachwatowiczu, który został uhonorowany tą nagrodą.
Zespół apartamentowy w Szczyrku
Pracownia WXCA zwyciężyła w konkursie inwestorskim na projekt zespołu wakacyjnych apartamentów w Szczyrku.
Adaptacja browaru i tkalni w Węgrowie
Konkurs na modernizację browaru i manufaktury sukienniczej w Węgrowie wygrała Inicjatywa projektowa.
Biurowiec Warsaw UNIT w Warszawie
Na Woli powstaje kolejny wieżowiec. Koncepcję przygotowała Polsko-Belgijska Pracownia Architektury Projekt.
Zespół biurowy Textorial Park II w Łodzi
Rozpoczyna się budowa kolejnego etapu Textorial Parku na Księżym Młynie. Projekt zespołu opracowało Horizone Studio.
Modernizacja stadionu Skry w Warszawie
Miejski konkurs na przebudowę stadionu Skry wygrali architekci: Aleksander Wadas, Weronika Marek i Anna Odulińska.
Apartamenty Chlebova w Gdańsku
Nad Motławą, nieopodal Muzeum II Wojny Światowej, powstanie apartamentowiec projektu sopockiej pracowni Roark Studio.
Zespół biurowo-mieszkalny Orłowo Unique
Na gdyńskim Orłowie trwa realizacja kolejnego zespołu biurowo-mieszkalnego według projektu pracowni Arch-Deco.
Urbanity and Density in 20th-Century Urban Design
Nieprzypadkowo w tytule książki Wolfganga Sonne pojawia się słowo density – gęstość. Ile w mieście winno być masy, a ile pustki? Wydaje się, że to pytanie o proporcję jest osią współczesnego miejskiego dyskursu – recenzja Piotra Lewickiego i Kazimierza Łataka.
Jerzy Staniszkis. Architekt
Książka Magdaleny Stopy nie tyle przypomina, co raczej odkrywa postać Jerzego Staniszkisa. Zdolny architekt, wykładowca, znany w wąskim zawodowym kręgu, a w końcu życia, po powrocie do Polski w 1993 roku, autor pomnika Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w formie „skamieniałego płomienia” – recenzja Hanny Faryny-Paszkiewicz.