Dziewięć lat temu publikowaliśmy na naszych łamach pierwszy architektoniczny przewodnik po współczesnej polskiej architekturze. Za cezurę przyjęliśmy wtedy początek XX wieku, określając 7 kategorii, które naszym zdaniem mogły interesować współczesnego architurystę – a wśród nich hotele i restauracje, zapomniane domy i kościoły mistrzów moderny, ale także wyjątkowe PRL-owskie bloki. Tymczasem turystyka stała się jednym z najdynamiczniej rozwijających się sektorów polskiej gospodarki, a co za tym idzie, powstało wiele nowych obiektów służących rekreacji i zwiedzaniu. Na ile zmieniają zastany krajobraz i czy dobrze mu służą? Architektoniczną infrastrukturę dla turystyki początku XXI wieku ocenia w bieżącym numerze „Architektury-murator” Tomasz Żylski.
Ewa P. Porębska
Blok Sprzeczna 4 w Warszawie
Ten eksperymentalny dom, zmontowany, a nie zbudowany, mądry, niebanalny, piękny swoją prawdą o użytym budulcu to ewenement w polskiej architekturze. Jest prototypem. Jak w pierwszych latach modernizmu nobilituje projektanta do roli innowatora obejmującego wszystkie współczesne zagadnienia stojące przed architekturą – o jednym z pierwszych od lat w pełni prefabrykowanych warszawskich budynków mieszkalnych piszą Agata Twardoch i Krsztof Mycielski. W numerze także wypowiedź współautora obiektu Konrada Grabowieckiego oraz krótka historia prefabrykacji w Polsce.
Blok Sprzeczna 4 w Warszawie
Ten eksperymentalny dom, zmontowany, a nie zbudowany, mądry, niebanalny, piękny swoją prawdą o użytym budulcu to ewenement w polskiej architekturze. Jest prototypem. Jak w pierwszych latach modernizmu nobilituje projektanta do roli innowatora obejmującego wszystkie współczesne zagadnienia stojące przed architekturą – o jednym z pierwszych od lat w pełni prefabrykowanych warszawskich budynków mieszkalnych piszą Agata Twardoch i Krzysztof Mycielski. W numerze także wypowiedź współautora obiektu Konrada Grabowieckiego oraz krótka historia prefabrykacji w Polsce.
Krótka historia prefabrykacji – Tomasz Żylski
Przez cały okres PRL z inspiracji architektów powstawały wciąż nowe rozwiązania zmierzające do usprawnienia procesu budowy mieszkań, od prefabrykatów z gruzobetonu, poprzez słynną cegłę żerańską, po różnego typu systemy wielkopłytowe wytwarzane w tzw. fabrykach domów – pisze Tomasz Żylski
Prefabrykacja totalna – o projekcie budynku Sprzeczna 4 Konrad Grabowiecki
Projekt od początku przewidywał, że prefabrykujemy wszystkie elementy żelbetowe, chociaż założenia były dużo bardziej powściągliwe: montaż tych nie żelbetowych miał się odbywać na budowie. Ale na jednym ze spotkań koordynacyjnych, zapadła decyzja, że prefabrykujemy totalnie. Na budowę przyjeżdżały więc całe fragmenty ścian elewacyjnych z okładzinami, wbudowaną stolarką okienną i parapetami, ściany wewnętrzne z peszlami i otworami pod instalacje. Montaż stanu surowego zamkniętego od parteru trwał niespełna 4 miesiące – pisze współautor obiektu Konrad Grabowiecki.
Sprzecznie na Sprzecznej 4 – o budynku Sprzeczna 4 Agata Twardoch
Nowy budynek wciska się między ceglane kamienice, na których gdzieniegdzie widać jeszcze ślady po kulach, ale jego obecność nie wprowadza dysonansu. Przejmując tonację otoczenia i grając fakturą elewacji, raczej podnosi rangę sąsiedniej architektury niż błyszczy jej kosztem. Patrzcie, zdaje się mówić, jestem trochę jak wy! Ceglasty w kolorze, mam zacieki i odciski. Nawet stacja benzynowa, która powstaje praktycznie pod oknami budynku wpisuje się w tę atmosferę pociągającej sprzeczności: mieszania funkcji, standardów i estetyk, bez szkody dla komfortu zamieszkania – pisze Agata Twardoch.
Architektoniczny eksperyment – o budynku Sprzeczna 4 Krzysztof Mycielski
O kojarzącym się u nas fatalnie projektowaniu z prefabrykatów architekci doby PRL-u mówili, iż przypomina pisanie powieści przy użyciu tych samych kilkunastu słów. Od tamtej pory zagranicą prefabrykacja ewoluowała w wydajną i dającą nieskończone możliwości metodę budowania. W zamożniejszych krajach w tej technologii wznosi się obecnie wiele wyrafinowanych mieszkaniówek, o czym decyduje nie tylko oszczędność czasu, ale przede wszystkim sprowadzone do minimum koszty ręcznego wykonawstwa. Ten eksperymentalny dom, zmontowany, a nie zbudowany, mądry, niebanalny, piękny swoją prawdą o użytym budulcu i pełen swojskiego ducha to ewenement w polskiej architekturze – pisze Krzysztof Mycielski.
Apartamenty Saska w Warszawie
Nową zabudowę osiedla architekci zaprojektowali wokół Jeziora Gocławskiego, wydobywając jednocześnie walory pejzażowe tego zaniedbanego dotąd akwenu. Autorom udało się tu osiągnąć wyjątkową harmonię przestrzeni, architektury i przyrody – pisze Jerzy S. Majewski.
Biurowiec w centrum Wrocławia
Budynek jest jedną z najlepszych wrocławskich realizacji ostatnich lat. Skromny, nieduży i na wskroś współczesny stanowi wzorcowy przykład urbanistycznego łącznika między przeszłością i przyszłością, spajając wybrakowaną tkankę śródmieścia – pisze Tomasz Głowacki.
Rudy Dom na Górnym Śląsku
Architekci zastosowali dość oczywistą na Śląsku cegłę, ale zrobili to z wyczuciem sensualnych i tektonicznych właściwości ceramiki. Przy tym powstała ona w lokalnej cegielni, co sprawia, że ściany budynku pochodzą wprost z ziemi, na której stoją – pisze Hanna Szukalska.
Turystyka – plany na przyszłość
Publikujemy najciekawsze projekty obiektów służących turystyce, które mają szansę powstać w najbliższym czasie. Większość ma zostać sfinansowana z nowych środków unijnych na lata 2014-2020.
20 najciekawszych obiektów służących turystyce i rekreacji – subiektywny przewodnik „Architektury-murator”
W ciągu ostatnich lat na budowę i modernizację szeroko rozumianej infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej wydaliśmy miliardy złotych. Pieniądze te przeznaczono nie tylko na realizację nowych ośrodków sportowych i kulturalnych, ale też ścieżek rowerowych, tras narciarskich czy centrów wystawienniczych. Publikujemy 20 najciekawszych obiektów służących turystyce i rekreacji stanowiących przykłady pozytywnych interwencji w naturalny i miejski krajobraz.
Architektura turystycznych szlaków
Polska przeżywa turystyczny boom. Zbudowane w ciągu ostatnich lat wieże widokowe, piesze kładki, kolejki linowe, a nawet przeznaczone dla turystów toalety liczą się w dziesiątki, jeśli nie setki. W naszym urlopowym przewodniku szlakiem najciekawszych obiektów służących turystyce i rekreacji Tomasz Żylski zastanawia się, na ile i w jaki sposób tego rodzaju interwencje zmieniają naturalny, a często również podlegający ochronie krajobraz. Jaka jest architektura takich konstrukcji? Czy wydobywa walory najpiękniejszych zakątków polski, czy może raczej je niszczy.
Marek Dziekoński – mistrz rzeźbiarskiego modernizmu
Monograficzna wystawa poświęcona twórczości Marka Dziekońskiego, a zorganizowana w Starej Młótowni przez Muzeum Miejskie w Tychach, pokazuje całokształt pracy architekta – projekty, realizacje, fotografie makiet, rysunki i szkice. Jej cennym uzupełnieniem jest katalog, który przygotował kurator ekspozycji – Patryk Oczko – recenzja Justyny Wojtas-Swoszowskiej
Delikatny brutal ze Wschodu
Siedem budynków z lat 60., 70. i 80. XX wieku, należących do nurtu architektury brutalistycznej, składa się na kolejny zeszyt wycinanek wydany przez projektantów ze studia Zupagrafika. Są wśród nich nigdy niedokończony Dom Sowietów w centrum Kaliningradu, wieżowiec Romanita z Kiszyniowa czy Wschodnia Brama Belgradu. Polską architekturę reprezentuje „Manhattan” we Wrocławiu Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak. Każdy z obiektów opatrzony został krótką metryczką z lokalizacją, czasem budowy i nazwiskami projektantów – pisze Krzysztof Zięba.
Zielona rewolucja u bram?
Wobec intensywnego rozwoju metropolii zaczynamy zdawać sobie sprawę, że kwestia zieleni w mieście ma dziś wymiar globalny. Wiąże się z ociepleniem klimatu, zanieczyszczeniem powietrza, gospodarką odpadami, itd. Mając poczucie, że stoimy u progu ekologicznej katastrofy, stajemy się coraz częściej inicjatorami, uczestnikami i widzami swego rodzaju zielonej miejskiej rewolucji – Agnieszka Dąbrowska podsumowuje konferencję Miastonatura. Zielona przyszłość miast?, którą zorganizowały w kwietniu Instytut Badania Przestrzeni Publicznej, ASP w Warszawie, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny oraz Instytut Filozofii UW.
Biurowiec Brama Miasta w Łodzi
Za projekt kompleksu biurowego na głównej osi Nowego Centrum Łodzi odpowiada medusa group.
Centrum Edukacji Przedszkolnej w Poznaniu
Na poznańskim Grunwaldzie powstanie wielofunkcyjny budynek ze żłobkiem i publicznym placem projektu biura BM Architekci Marcin Burek Marcin Mańkowski.
Centrum Bajki w Bielsku-Białej
Konkurs na projekt Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji przy studiu filmów rysunkowych w Bielsku-Białej wygrały pracownie Nizio Design International i MWE z Warszawy.
Przebudowa schodów terenowych na ulicy Śliskiej w Krakowie
Na przedłużeniu ulicy Śliskiej w Krakowie powstanie wielofunkcyjna przestrzeń publiczna według projektu arch_it.
Park miejski w Starachowicach
W konkursie na zagospodarowanie parku miejskiego w Starachowicach zwyciężyła em4. Pracownia architektury. Brataniec.
Dolnośląskie Centrum Sportu w Jakuszycach
Na Polanie Jakuszyckiej w Szklarskiej Porębie wkrótce rozpocznie się budowa wielofunkcyjnego ośrodka sportowego według opracowania Miastoprojektu Wrocław i biura ETC Architekci.
Kulturoteka w Falenicy
W ramach programu Warszawskich Centrów Lokalnych do 2018 roku w dzielnicy Wawer powstaną trzy nowe biblioteki. Jedną z nich zaprojektowała pracownia Archicon Szczesiuk & Wilczek.
Le Corbusier. Architekt jutra
Anthony Flint dzieli swoje zainteresowanie równo: na dzieje obiektów i losy samego Le Corbusiera. Biografia pisana jest równolegle z historią światowej architektury. Książka odsłania kulisy dochodzenia do ostatecznych kształtów dziś podstawowych dzieł historii architektury: willi Savoye w Poissy, kościoła w Ronchamp, Jednostki Marsylskiej czy wizji stolicy Penżadbu – Czandigarh, ale także, dla przeciwwagi, przypomina pracę nad ekstrawaganckim voiture minimum – miejskim samochodem o skrajnie ograniczonym gabarycie – recenzja Hanny Faryny-Paszkiewicz.
Teoria i praktyka planowania przestrzennego. Urbanistyka Europy
Najnowsza książka profesora Jana Macieja Chmielewskiego wypełnia lukę pomiędzy literaturą naukową czytaną przez nielicznych, tłumaczeniami klasyki światowej oraz wydawnictwami tworzonymi z nadzieją na popularyzację problematyki urbanistycznej. Przedstawiono tu poszczególne zagadnienia związane z podstawami teoretycznymi oraz praktyką planistyczną w Europie, zaprezentowano specyfikę struktury miasta europejskiego oraz temat kształtujących je procesów. Tę systematyczną i kompleksową część uzupełniono o bogato ilustrowane omówienia projektów i realizacji z Europy Zachodniej, głównie z krajów skandynawskich – recenzja Michała Stangla.
Życie na pełnej petardzie, czyli wiara, polędwica i miłość
Ks. Jan Kaczkowski stał się inspiracją dla tysięcy osób, bez względu na ich stosunek do religii. Momentami bezkompromisowe wypowiedzi okraszone są dużą dawką pogody ducha i humoru, które powodują, że książkę czyta się błyskawicznie. Zmarły przed ponad rokiem ksiądz Jan, swoją gotowością do przyjęcia śmierci i pełną odpowiedzialnością za ludzi umierających w hospicjum, pokazuje, że wszystkie nasze dzienne sprawy stają się niczym w obliczu tego, co nas czeka – recenzja Jerzego Łątki.
Architektura VII Dnia
Kuba Snopek, Iza Cichońska i Karolina Popera wykonali gigantyczną pracę, dokumentując 3780 kościołów. Zagłębiając się w kontekst realizacji świątyń, metody ich budowy i temat niemożliwych do przeprowadzenia inwestycji, które mimo wszystko powstawały, pozwalają spojrzeć w zupełnie nowy sposób na polską architekturę sakralną drugiej połowy XX wieku. Opisy poszczególnych kościołów uzupełniono wywiadami z architektami oraz świetnymi komiksami, obrazującymi proces budowy, autorstwa Izy Cichońskiej – recenzja Jerzego Łątki.
Shigeru Ban: Humanitarian Architecture
W 1995 roku, po wielkim trzęsieniu ziemi w Kobe, Shigeru Ban założył pozarządową organizację pomocową – Voluntary Architects’ Network. W książce znaleźć można właśnie realizacje z tego nurtu. Opisane projekty zilustrowane są zdjęciami oraz szkicami autora. W czasach dyskusji na temat sposobów udzielania wsparcia i reagowania na kryzysy wywoływane konfliktami wojennymi jest to pozycja niebywale inspirująca i wręcz obowiązkowa – recenzja Jerzego Łątki.
Methodology for Product Development in Architecture
Książka Micka Eekhouta opisuje metodologię procesów projektowych przeznaczoną dla różnego rodzaju produktów w przemyśle budowlanym, od subelementów po segmenty budynków. Przedstawiono tu rodzaje i typy produkcji, hierarchię elementów i tworzyw budowlanych, różne skale fabrykacji. Najciekawszy jednak jest opis samej pracy architekta inżyniera. Autorska koncepcja metody projektowej nowego produktu w architekturze, zaproponowana przez Eekhouta, opiera się o tzw. organogramy, czyli graficzne przedstawienie procesu projektowego – recenzja Jerzego Łątki.