Mieszkanie po polsku 1945-2018

1964-1968

Superjednostka w Katowicach (proj. Mieczysław Król, 1964-1968) Wolnostojąca megastruktura w układzie horyzontalnym – jedna z pierwszych polskich interpretacji corbusierowskiego bloku marsylskiego, wzbogacona o podziemny garaż i inny dostęp do zaplecza usługowo-rekreacyjnego niż ma to miejsce w pierwowzorze.

Koncepcja wielkiej skomasowanej jednostki przewidzianej dla 3000 mieszkańców z 762 apartamentami umieszczonymi w jednym budynku złożonym z 9 mniejszych jednostek punktowych, powstała w wyniku wewnętrznego konkursu zorganizowanego przez Miastoprojekt Katowice w 1963 roku. Mieszkania o powierzchni użytkowej 38, 44, 45 i 55 m², z pośrednim (przez pokój) doświetleniem wszystkich kuchni, mają okna zwrócone na jedną albo dwie strony świata. Wraz z balkonami znajdującymi się od wschodu i zachodu tworzą 15-piętrowy charakterystyczny horyzontalny wolumen ustawiony na 72 podporach, poniżej których w podziemiu umieszczono parking na 240 samochodów. Komunikację pionową zapewniają trzy główne trzony klatkowe ze schodami i windami zatrzymującymi się tylko na 2, 5, 8, 11 i 14 piętrze. Pozostałe sześć klatek schodowych bez wind pełni funkcję wspomagającą bądź ewakuacyjną. Budynek powstał w technologii prefabrykacji. Zamiast klasycznych kaloryferów zastosowano tu innowacyjny system ścian grzejnych. Francuski pierwowzór położony był poza miastem i oferował usługi (w połowie wysokości bryły lub na dachu) przeznaczone wyłącznie dla mieszkańców. Katowicki gmach obsługuje natomiast wszystkich korzystających z centrum miasta, stąd szkoła, przedszkole, gastronomia, handel, biura, basen, zewnętrzne tereny zielone. Mieczysław Król zapewnił do nich dostęp z parteru i z poziomu kładek, z których w trakcie realizacji z przyczyn oszczędnościowych zrezygnowano. Niefortunne decyzje podjęte w 2011 roku doprowadziły do wyburzenia zintegrowanych z Superjednostką elementów zaprojektowanych przez autora – siedziby urzędu stanu cywilnego (1968) oraz pawilonu handlowo-gastronomicznego Centrum (1973). Uszczuplono również należące do budynku tereny zielone.