Mieszkanie po polsku 1945-2018
Zobacz więcej miniatur
1983-1986
Osiedle Nad Jamną w Mikołowie (proj. Stanisław Niemczyk, 1983-1986) Tradycyjna forma kameralnego zespołu inspirowanego lokalnym kontekstem kulturowym w technologii mieszanej, tradycyjnej i prefabrykowanej.
Na osiedle składa się 12 nie przekraczających pięciu kondygnacji bloków mieszkalnych w układzie klatkowym i galeriowym, krytych dachami dwuspadowymi. Niektóre partery wyposażono w sklepy i usługi oraz lokale biurowe spółdzielni. Całość uzupełnia wolnostojący budynek przedszkola. Zabudowę wkomponowano między dolinę rzeki Jamnej i dwie ukośne ulice, z których wyprowadzono sięgacze do osiedlowych parkingów. Budynki usytuowano równolegle albo prostopadle do obu arterii. Natomiast wewnętrznemu ciągowi pieszemu z agorą osiedlową pośrodku nadano wstęgowy charakter, kojarzący się z nurtem rzeki. Domy mają trójkątne szczyty ujęte uskokowymi betonowymi opaskami oraz rynny utrzymywane przez wystające wsporniki-kroksztyny. Dominują wątki ceglanej ściany oraz skontrastowane z nimi szare betonowe nadproża okien, belek bram przejazdowych i przejść, a także filarów podcieni. Całość tworzy kameralną zabudowę w typie małomiasteczkowym o malowniczym układzie. Każdy dom jest inny, choć na pierwszy rzut oka wszystkie wydają się jednakowe. Różnią je układ okien, kształty wejść klatek schodowych oraz liczne wykusze i metalowe podziały z trójkątnymi zwieńczeniami loggi balkonowych, które są autorską reinterpretacją śląskich ganków zwanych laubami. Ta gra symbolami rodzimej architektury stała się wyrazem protestu wobec wielkopłytowej standaryzacji PRL-u. Architekt przywołał tu idee Siedmiu blasków architektury Johna Ruskina dotyczące szczerości materiałowej, adekwatności kulturowej, zindywidualizowania formy oraz posłuszeństwa wobec celów wyższych. Peter G. Fauset zaliczył osiedle do nurtu krytycznego regionalizmu propagowanego przez Kennetha Framptona. W mikołowskiej realizacji widać swoiście pojęty neotradycjonalizm i umiejętne kultywowanie genius loci. Zespół zatopiony jest w zieleni i nikomu nie wzbrania do niej dostępu. Jest ciągle bezpiecznym i przyjaznym miejscem do życia.
