ZGRUZOWSTANIE WARSZAWY 1945-1949. WYSTAWA I KSIĄŻKA
Warszawa nie odrodziła się sama niczym Feniks z popiołów, ale powstała z gruzów mrówczą pracą mieszkanek i mieszkańców naszego miasta. O tym była wystawa w Muzeum Warszawy oraz książka pod redakcją Adama Przywary „Zgruzowstanie. Przeszłość i przyszłość ruin w architekturze”.
W opisie wystawy czytamy: „Ponad 500 obiektów w siedmiu salach. Wystawa prowadzi przez pierwsze cztery lata odbudowy stolicy. Artystyczne wizerunki ruin to efekt doświadczeń pierwszych powracających. W kolejnych salach ruiny odżywają, toczy się codzienne życie, zaczynają się także pierwsze rozbiórki. Cegła staje się bezcennym skarbem”.
Stolicę po II wojnie światowej pokrywały około 22 miliony metrów sześciennych gruzu. Początkowy odpad do usunięcia i uprzątnięcia szybko stał się surowcem do odzysku i ponownego wykorzystania. Gruz po 1945 roku zyskał szybko status podstawowego materiału budowlanego. Unikatowe cegły rozbiórkowe, próbki gruzobetonu, elementy rzeźb i detale architektoniczne, kafle piecowe czy ceramika zajęły centralne miejsce najważniejszych i cennych eksponatów. Stały się punktem wyjścia do pogłębionej refleksji i opowieści o trudzie odbudowy o czym przypominały fotografie, prace graficzne, malarskie, dokumenty, mapy, kroniki filmowe czy nagrania historii mówionej.
Gruz dosłownie odcisnął piętno w krajobrazie miasta. To z niego usypano Kopiec Powstania Warszawskiego, Górkę Moczydłowską czy Górkę Szczęśliwicką. Dziś są to nie tylko miejsca pamięci o historii naszego miasta, ale także bardzo atrakcyjne miejsca wypoczynku, z których można obserwować efekt powojennej odbudowy.
Kurator: Adam Przywara, współpraca: Katarzyna Jolanta Górska, projekt wystawy: Studio Okuljar Architekt*innen SIA, produkcja: Marta Galewska, Katarzyna Jolanta-Górska; projekt graficzny wystawy: Alina Rybacka-Gruszczyńska; projekt graficzny plalatu i materiałów promocyjnych: Anna Światłowska, opracowanie map: Karolina Pietrzyk; fotografie: Diana Lelonek, Antonina Gugała, redakcja i korekta: Urszula Drabińska, realizacja: Ksenia Góreczna, Paweł Grochowalski, Krzysztof Hernik, Piotr Lipiński, Artur Miniewicz, Katarzyna Radecka, Adam Rogowski, Leszek Sokołowski, Mariusz Stawski, Piotr Wójtowicz; Studio Robot, multimedia: Piotr Szatyłowicz, opieka konserwatorska: Robert Kołodziejski, Piotr Popławski; koordynacja digitalizacji: Mikołaj Kalina, wypożyczenia zewnętrzne: Janusz Kurczak, wypożyczenia wewnętrzne: Tomasz Lewandowski, Małgorzata Oliwińska, Zuzanna Sieroszewska-Rolewicz, Filip Żelewski, dostępność: Katarzyna Szafrańska, ETR i język prosty: Aleksandra Sztajerward, Beata Strzelczyk; program towarzyszący: Wanda Kaczor, Marcin Matuszewski, Karolina Iwańczyk; komunikacja i marketing: Joanna Andruszko, Melissa Czaplicka, Matylda Dobrowolska, Agata Fijałkowska, Daniel Karwowski, Aleksandra Koszalska, Anna Ładna, Aleksandra Migacz, Milena Paszkowska, Jowita Purzycka, Filip Wielechowski-Olszak, współraca przy kwerendzie w zbiorach Muzeum Warszawy: Karolina Ziębińska-Lewandowska, Jarosław Trybuś, Katarzyna Reszka, archeologia, Zbigniew Polak, Ewelina Więcek, Zuzanna Różańska-Tuta, malarstwo i grafika: Jacek Bochiński, Zofia Rojek, fotografia: Piotr Głogowski, Anna Topolska, architektura: Ewa Perlińska-Kobierzyńska, archiwum dokumentów: Rafał Radziwonka, Aneta Matuszewska; pamiątki historyczne: Monika Siwińska; zbiory prywatne: Maria Buko, Adam Przywara
Organizator: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28/42
Czas trwania: 30 marca – 3 września 2023 r.
Fot. Tomasz Kaczor
