Uczyć się od Danii - przedszkole w standardzie budynku aktywnego

Zaprojektowane przez pracownię CCO Architects A/S przedszkole „Słoneczny dom” zostało zrealizowane zgodnie z koncepcją Domu Aktywnego. Według jej założeń budynek powinien być nie tylko energooszczędny, lecz także przyjazny dla środowiska i użytkowników. Realizacja może być dobrym przykładem dla inwestycji, które powstają w Polsce.

Nie tylko energooszczędność

Zlokalizowane około 30 km na północ od Kopenhagi przedszkole „Solhuset” („Słoneczny dom”) powstało zgodnie z zasadami Domu Aktywnego, koncepcją opracowaną przez międzynarodowe stowarzyszenie - Active House Alliance. Zgodnie z jej najważniejszymi założeniami budynki użyteczności publicznej powinny cechować się nie tylko energooszczędnością, lecz także troską o środowisko i zdrowie przyszłych użytkowników. Wizja ta może być odpowiedzią na współczesne wyzwania ekologiczne i względy zdrowotne. Zyskuje ona na znaczeniu, gdy uświadomimy sobie, że 90 proc. czasu spędzamy w budynkach – bawiąc się, ucząc, pracując czy odpoczywając.

Odpowiedni klimat wewnętrzny odgrywa szczególne znaczenie w obiektach, w których przebywają dzieci. Dostęp do światła dziennego i świeżego powietrza ma bowiem istotny wpływ na ich samopoczucie, przyswajanie wiedzy, koncentrację i produktywność. Jak pokazują badania*, uczniowie w klasach z większymi oknami mieli ponad 15 proc. lepsze wyniki z testów, niż ci przebywający w pomieszczeniach słabiej doświetlonych.

Z kolei złe warunki we wnętrzach, a szczególnie słaba jakość powietrza, mogą powodować zespół dolegliwości określany mianem syndromu chorego budynku. Występuje on u co najmniej 20-25 proc. osób długotrwale przebywających w pomieszczeniach. Najczęściej zgłaszane objawy to bóle i zawroty głowy, omdlenia, uczucie duszności, mdłości, objawy przemęczenia, podrażnienia błon śluzowych, nosa, gardła i śluzówek oczu. Dotyczą głównie budynków biurowych, ale podobne symptomy mogą pojawiać się również w innych budynkach, również mieszkalnych.

Modelowe rozwiązanie – przedszkole „Solhuset” czyli słoneczny dom

Twórcom przedszkola „Solhuset” od samego początku przyświecała idea stworzenia obiektu modelowego, który byłby wzorem dla innych. Zdrowy klimat wewnętrzny zapewniają tu dostęp do światła dziennego i świeżego powietrza. Budynek ma kształt trójkąta (tak jak działka, na której się znajduje), a powierzchnia dachu pochylona jest w kierunku północnym i południowym. Do usytuowania budynku na działce dostosowano rozmieszczenie okien, pozwalające na maksymalne wykorzystanie światła dziennego i dostarczanego przez nie ciepła przez cały dzień i niezależnie od pory roku.

Obiekt ma wysoko zawieszone sufity w każdym pomieszczeniu, a automatyczne okna umieszczone na różnej wysokości w skośnym dachu umożliwiają szybkie i efektywne przewietrzanie sal. Ochronę przed przegrzaniem, stały dopływ świeżego powietrza zapewnia stacja pogodowa zainstalowana na dachu. Urządzenie współpracuje z czujnikami CO2 i temperatury w każdym pomieszczeniu, by w zależności od zmieniających się warunków pogodowych włączać i wyłączać światła, oszczędzając przy tym energię.

Przedszkole „Solhuset” korzysta z odnawialnych źródeł energii i zostało zaprojektowane w taki sposób, by więcej energii wytwarzać niż zużywać. Okna zostały tak rozmieszczone, że słońce dostarcza ciepło słoneczne do budynku, a zimą zaspokaja ono połowę zapotrzebowania na ciepło. Druga połowa, zarówno na potrzeby ogrzewania pomieszczeń jak i ciepłej wody, jest produkowana przez zintegrowany system ogrzewania solarnego i geotermalnego. 50 m² kolektorów słonecznych umieszczonych na południowej połaci dachu, przekształca energię słoneczną w ciepło i gorącą wodę, podczas gdy 250 m² ogniw fotowoltaicznych produkuje prąd. „Solhuset” został zaprojektowany tak, aby wytwarzać aż 78 kWh/m² rocznie, co stanowi o 9 kWh/m² więcej niż przewidywane zużycie energii elektrycznej.

Założenia Domu Aktywnego sprawdzają się nie tylko w przypadku obiektów budowanych w krajach Europy Zachodniej. Również realizacje wznoszone w Polsce powinny odpowiadać nowym warunkom technicznym, by zwiększyć efektywność energetyczną budynków i dostosować przepisy prawa do wymogów unijnych. Docelowo, od 1 stycznia 2021 r. wszystkie nowoprojektowane budynki charakteryzować się niemal zerowym zużyciu energii. Dotyczy to również obiektów użyteczności publicznej, ja już teraz wymagania energetyczne dla tego rodzaju budynków są znacznie wyższe niż dla budynków jednorodzinnych czy wielorodzinnych. „Solhuset” może służyć za wzór projektowanych w Polsce budynków przedszkolnych i szkolnych, by nowopowstające obiekty były energooszczędne i zapewniały zdrowy klimat wewnętrzny.

Przedszkole „Solhuset” - fakty

• Projekt architektoniczny: CCO Architects A/S
• Lokalizacja: Hørsholm, 30 km na północ od Kopenhagi
• Powierzchnia: 1 300 m²
• Liczba dzieci: do 100; liczba pracowników: do 30
• Wybudowane zgodnie z zasadami Domu Aktywnego, który charakteryzuje się niskim zużyciem energii, zdrowym klimatem wewnętrznym, oddziałuje pozytywnie na otoczenie i jest przyjazny dla środowiska
• Panuje w nim zdrowy klimat wewnętrzny charakteryzujący się dostatkiem świeżego powietrza, obiekt jest 3,5 razy lepiej doświetlony niż jest to wymagane przepisami budowlanymi. Wszystkie pomieszczenia mają dostęp do światła słonecznego z przynajmniej dwóch stron. Naturalna wentylacja wspierana jest przez wentylację mechaniczną i automatyczny system osłon przeciwsłonecznych, który chroni przed przegrzewaniem
• Dzięki pasywnemu pobieraniu energii słonecznej przez okna, kolektorom słonecznym, ogniwom fotowoltaicznym i geotermalnym, budynek jest neutralny wobec CO2 i samowystarczalny pod względem energetycznym

Źródło: VELUX Daylight, Energy and Indoor Climate Basic Book, 2nd edition June 2010.