Cricoteka

i

Autor: Marcin Czechowicz Muzeum Tadeusza Kantora i siedziba Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora w Krakowie, projekt: IQ 2 Konsorcium, nsMoon Studio/Lider konsorcjum; Wizja/IQ2. Fot. Marcin Czechowicz

Kontynuacja wizji Tadeusza Kantora - o Cricotece Stanisław Deńko

2014-09-17 19:28

Budynek nie jest przeznaczony do statycznej prezentacji dorobku Kantora. Jest miejscem kontynuacji jego dynamicznej wizji sztuki, niszczącej konwencje, upatrującej wartości nie tyle w autonomicznym charakterze formy, ile w procesie twórczym dającym szansę rozwoju artysty i jego dzieła.

Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka – symbol poszukiwania w sztuce indywidualnej drogi, obalającej podziały na aktora i widza, twórcę i odbiorcę – wciąga wszystkich uczestników do akcji, gry, wspólnej zabawy. Miejska przestrzeń jest tu zarazem sceną i widownią, jest miejscem nieustającego spektaklu. Wisła, jej bulwary, bezpośrednie sąsiedztwo to „przedmioty i rekwizyty”, które mogą brać udział w tej akcji, a wciągnięcie ich w obręb sceny (odbicie w zwierciadlanym suficie) stwarza potencjał do wykorzystania.

Budynek nie jest przeznaczony do statycznej prezentacji dorobku Kantora. Jest miejscem kontynuacji jego dynamicznej wizji sztuki, niszczącej konwencje, upatrującej wartości nie tyle w autonomicznym charakterze formy, ile w procesie twórczym dającym szansę rozwoju artysty i jego dzieła. Obiekt nowo powstały, w myśl kreatywnych wizji Tadeusza Kantora, nie integruje się z otoczeniem, a ten istniejący nie aktualizuje swojego bytu poprzez identyfikację z oryginalną funkcją. Oba, poprzez świadomy kontrast formy i treści, stwarzają pretekst do konfliktu i „spięcia”, w ten sposób znacząc swoją obecność w dość obojętnej dotąd okolicy. Przetworzenie charakterystycznego obrazu człowieka niosącego na plecach stół jest symbolem „spięcia” materii z istotą ludzką, która wysiłkiem twórczym buduje nową formę, nadaje sens nowemu „utworowi”. Jest sprzężeniem zwrotnym, jakie wynika z połączenia idei artysty i wyboru „tworzywa”. Poszczególne strefy nowego kompleksu Cricoteki nie budują utartego porządku funkcji, a raczej wyznaczają hierarchię znaczeniową kolejnych elementów programowych. Rozbudowane strefy wejść anektują przestrzeń wokół obiektu i pod powierzchnią terenu, wprowadzając odwiedzających „do akcji” polegającej na dokonywaniu wyborów, poznawania „tworzywa”.

Dodany budynek ma wyraz „przedmiotu” opakowanego, za którym to opakowaniem ukrywa się zagadkowa i odpowiednia do funkcji struktura. Konstrukcja nowej części nie wybiega poza konwencjonalne rozwiązania, tak pod względem materiałowym, jak i statycznym, a forma brył jest pochodną idei stworzenia zewnętrznej przestrzeni „teatru”, wzajemnych napięć pomiędzy poszczególnymi elementami całościowej kompozycji.

Cricoteka jest z założenia obiektem użyteczności publicznej i jako taki ma prawo stanowić akcent, a nawet dominantę przestrzenną w panoramie miasta. Skala tej realizacji, odpowiednio wyważona, może osłabiać negatywne oddziaływanie zbyt wysokich budynków w sąsiedztwie. Przyjęta wysokość jest zbliżona gabarytem do obiektu stanowiącego tło, a znacznie niższa od niedawno zrealizowanego w tym rejonie hotelu.