Pawilon Polski na Biennale 2018 - jaki będzie?

i

Autor: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki Amplifikacja natury: zwyczaj podpierania gór przez turystów jako odruch architekturotwórczy

Pawilon Polski na Biennale Architektury 2018 - jaki będzie?

2017-12-13 15:37

Podczas piątkowego spotkania w warszawskiej Zachęcie po raz pierwszy przedstawiono publicznie projekt „Amplifikacja natury”, autorstwa kuratorki Anny Ptak we współpracy z Grupą Projektową Centrala, który zostanie przedstawiony w Pawilonie Polskim na Biennale Architektury w Wenecji w 2018 roku.

Hanna Wróblewska, dyrektor Zachęty oraz komisarz Pawilonu Polskiego, omówiła przebieg konkursu na kuratorski projekt wystawy, podkreślając, że zwycięska praca została przez jury przegłosowana dużą przewagą głosów, Odczytane zostało uzasadnienie jury, które zwróciło uwagę na fakt, że „Amplifikacja natury” „odwołuje się do wybitnych realizacji [powojennego modernizmu]” oraz „w twórczy sposób kształtuje przestrzeń wystawienniczą”.

Według Anny Ptak „Amplifikacja natury” ma uosabiać rodzaj wyobraźni przestrzennej, która łączy dwie skrajności – skalę ludzką i skalę planetarną . Pod pojęciem „amplifikacji” kryje się architektura łącząca te dwie skale, wprzęgnięta w siły przyrody. Twórcy wystawy chcą zwrócić uwagę na architekturę, która nie niweluje skutków procesów naturalnych, których człowiek jest częścią, ale za to akumuluje zbiorową wiedzę na ich temat.

W wystawie zostaną wykorzystane nie prezentowane wcześniej, pogłębione badania prowadzone przez Centralę. Jej narracja będzie oparta na pięciu projektach, które mają zilustrować pojęcie „amplifikacji natury”: całość założenia Warszawianki autorstwa Jerzego Sołtana, w szczególności hydrologia obiektu; dom Oskara i Zofii Hansenów w Szuminie, umożliwiający przeżywanie „trzeciej pory dnia” – brzasku i zmroku; prace Jacka Damięckiego, w tym rekonstrukcja projektu pływającej groty; w końcu dwa projekty Centrali – „Pawilon do słuchania deszczu” przybliżający doświadczenie cyrkulacji wody, oraz Dom Chronobiologiczny, którego otwarty dach gra typologią architektury jako schronienia i negocjuje związek człowieka z cyklami przyrodniczymi. Poprzez przedstawione prace, doświadczenie natury ma stać się udziałem widzów.

Nie udostępniono jeszcze wielu informacji na temat aranżacji samej wystawy, wiadomo jednak, że jej sednem ma być przedstawienie pewnych procesów, raczej niż architektury samej w sobie. Woda ma być jednym z głównych komponentów pawilonu, wykorzystana zostanie również helioplastyka – w obrębie półrocza trwania ekspozycji światło słoneczne będzie elementem współtworzącym jej przestrzeń.

Prowadząca podsumowującą spotkanie dyskusję Ewa P. Porębska, redaktor naczelna "Architektury-murator", zwróciła uwagę, że w ostatnich latach większość tematów Biennale w pewien sposób odnosiło się do aktualnej politycznej i społecznej sytuacji na świecie, natomiast przyszłoroczny temat „Freespace” skupia się przede wszystkim na architekturze w kontekście natury –by posłużyć się słowami kuratorek Yvonne Farrell i Shelley McNamara „architektura to gra światła, słońca, cienia, księżyca, powietrza, wiatru i  grawitacji, gra, która ujawnia tajemnice świata”. Takie ustawienie tematu  można interpretować jako chęć uniknięcia mierzenia się z palącymi problemami współczesności na rzecz , jak piszą architektki, wyrażenia  „optymizmu i ciągłości” tak by Biennale stało się „świętem szczodrości i życzliwości architektury na całym świecie”. Oczywiście ostateczna wymowa Biennale zależy od interpretacji wszystkich jego uczestników, a przede wszystkim twórców pawilonów narodowych.

Biorąc pod uwagę, iż kuratorki 16 edycji Yvonne Farrell i Shelley McNamara z Grafton Architects tłumaczą tytułową „wolną przestrzeń” jako „sedno architektury”, akcentujące dary natury i wzmacniające istniejącą przestrzeń, uczestnicy dyskusji w Zachęcie podkreślili, że koncepcja polskiego pawilonu - architektury jako wzmacniacza jest dobrą odpowiedzią na temat przyszłorocznego Biennale. Poza tym, „Amplifikacja natury” jest pierwszym prezentowanym w polskim pawilonie projektem badawczym – w związku z tym jest szansą na przekazanie czegoś nowego o polskiej architekturze poprzez przedstawienie jej przeszłości.