Centrum Spotkania Kultur w Lublinie

i

Autor: Archiwum Architektury Ogrodzenie placu budowy tuż przed multimedialnym przedstawieniem "Upadek muru lubelskiego"

Upadek "muru lubelskiego". Budowa Centrum Spotkania Kultur na ukończeniu

2015-11-24 12:49

22 listopada runął „mur lubelski” – ogrodzenie wokół Centrum Spotkania Kultur. Wydarzenie w sposób symboliczny otwiera plac dla mieszkańców i zapowiada rychły koniec prac budowlanych przy CSK. W niedalekiej przyszłości pod jednym dachem, mają tu funkcjonować różne gatunki sztuki, style życia i aktywności. Budynek, który je pomieści, powstaje według projektu Pracowni Architektonicznej Bolesław Stelmach i Partnerzy.

W ramach multimedialnego widowiska „Upadek Muru Lubelskiego” z udziałem Lubelskiego Teatru Tańca, usunięto ogrodzenie placu przed Centrum Spotkania Kultur. Do widoku płotu, który przez około 40 lat określał wygląd i charakter tego miejsca, mieszkańcy zdążyli się już przyzwyczaić. Historia budynku sięga bowiem lat 60-tych XX wieku, kiedy powstał pomysł budowy nowego gmachu teatralnego. Wojewódzki Komitet PZPR, którego siedziba znajdowała się po przeciwnej stronie ulicy, zapragnął miejsca z rozmachem – w Lublinie miała powstać największa obrotowa scena operowa w Europie. Budowa ruszyła w 1974 roku, ale już na początku lat 80-tych, wraz z pogłębianiem się kryzysu, okazało się, że realizacja tak ambitnego przedsięwzięcia jest pomysłem utopijnym. Do tego czasu udało się zrealizować obrotową konstrukcję sceny oraz szkielet budynku, którego projekt opracował Stanisław Bieńkuński.

Wkrótce prace stanęły, ale ogrodzenie otaczające plac budowy przez kolejne lata odgradzało Stare Miasto od kampusu akademickiego. Wielu mieszkańców Lublina wychowywało się w cieniu tego płotu, który tak bardzo wniknął w krajobraz, że wydawało się, że nic za nim nie ma. Mieszkańcy ochrzcili budynek Teatrem w budowie i tak się przywykło to miejsce nazywać – mówi dyrektor CSK Piotr Franaszek. Nowa energia pojawiła się w połowie lat 90-tych, kiedy udało się ukończyć część budynku przylegającą do ul. Marii Skłodowskiej-Curie, gdzie siedzibę znalazła Filharmonia Lubelska im. Henryka Wieniawskiego, a w 2000 roku także Teatr Muzyczny. Ale surowy szkielet od strony alei Racławickich wciąż pozostawał za ogrodzeniem. Dopiero 27 listopada 2008 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wraz z Marszałkiem Województwa Lubelskiego ogłosili międzynarodowy konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej Centrum Spotkania Kultur. Późną wiosną 2009 roku ogłoszono jego zwycięzcę – Pracownię Architektoniczną Bolesław Stelmach i Partnerzy z Lublina, w której powstały projekty kilku tutejszych budynków, m.in. Parku Naukowo-Technologicznego, Biblioteki Publicznej czy Zana House.

Centrum Spotkania Kultur w Lublinie

i

Autor: Archiwum Architektury Schody prowadzące na poziomy balkonów

Projekt nawiązuje do historii budowy teatru i twórczo wykorzystuje wrażenie nieukończenia – we wnętrzach wyeksponowano surowy beton, szkło, cegłę oraz łączącą budulec, hojnie nałożoną zaprawę. Pozorna nieporadność stała się przemyślanym zabiegiem estetycznym. Ze względu na zły stan techniczny, większość pochodzących z lat 70-tych elementów trzeba było wyburzyć lub zdemontować, a te które udało się uratować, np. filary i niektóre ściany, wkomponowano w nowy budynek. Elewację północną (od strony alei Racławickich) zaprojektowano jako wielkopowierzchniowy ekran. Początkowo planowano wykonać go z korianu, ostatecznie wykorzystano klejone tafle szkła. Elewacje boczne to natomiast charakterystyczne betonowe trejaże, o klasycyzującym, monumentalnym charakterze.

Komunikacja wewnątrz obiektu odbywa się za pomocą głównej arterii zwanej Aleją Kultur. Ta wielopoziomowa przestrzeń służy również jako łącznik z  przyległym budynkiem mieszczącym Filharmonię i Teatrem Muzyczny. Wkrótce znajdzie się tu interaktywna, stała wystawa poświęcona kulturom świata. Będziemy szukać u źródeł, zastanawiać się jak się tworzą zwyczaje, języki, religie. Pokażemy także 40 lat przemian Europy Środkowo- Wschodniej. Chcemy być narzędziem pośrednictwa pomiędzy „nową Europą” czy „Europą odkrytą” a Europą Zachodnią. Ale ambicje instytucji sięgają daleko poza Stary Kontynent - Na poziomie spotkania kultur myślimy o relacjach z całym światem – mówi Piotr Franaszek. Komunikację ze światem od 2012 roku ułatwia lotnisko (proj. Are Grzegorz Stiasny, Jakub Wacławek).

Centrum Spotkania Kultur w Lublinie

i

Autor: Archiwum Architektury Sala baletowa

Główna sala operowa znajduje się w miejscu dawnej sceny obrotowej, którą zdemontowano ze względu na zły stan zachowania. Obecnie trwa instalacja foteli, systemów oświetlenia i nagłośnienia. Koncepcja architektoniczna wnętrz nawiązuje do wyglądu czarnego fortepianu. Choć sala sprawia bardzo kameralne wrażenie, mieści aż 1000 osób. Powierzchnia sali wynosi ok. 636 m2, ze sceną o wymiarach: 20,61 x 23,5 m, z możliwością wydłużenia o głębokość orkiestronu. Za technologię operową odpowiada czesko-rosyjska firma Elseremo. Scena wyposażona jest w 54 sztankiety, a wszystkie elementy są zmechanizowane. Technologicznie jesteśmy przygotowani na właściwie każde wydarzenie - zapowiada dyrektor.

W budynku zaprojektowano również wielofunkcyjną scenę kameralną dla 200 osób, o powierzchni ok. 435 m2, z której korzystać będą także teatr i filharmonia. Na poziomie +2 znalazła się utrzymana w bieli sala baletowa, o powierzchni ok. 231 m2, przystosowana do prób baletu i teatrów tańca.

Centrum Spotkania Kultur w Lublinie

i

Autor: Archiwum Architektury Przygotowania do spektaklu, w tle jedna ze ścian holu z charakterystyczną teksturą

CSK to budynek o dużej skali, oferujący obszerne przestrzenie, w kórych obok siebie funkcjonować mają różne gatunki sztuki, style życia i aktywności. Do współpracy przy zagospodarowaniu budynku zaproszono przedstawicieli lokalnej sceny artystycznej. Ideą instytucji jest działanie federacyjne, współpraca organizacjami pozarządowymi, które działają z nami, ale pod własnym szyldem – mówi Piotr Franaszek. W sąsiadującej z główną salą operową kieszeni scenicznej, znajdą się ściany wspinaczkowe, z których dziennie korzystać będzie mogło około 200 osób, i to równolegle do odbywających się spektakli. Podobna kieszeń po przeciwnej stronie stanie się siedzibą Nowego Cyrku. Ponadto pod dachem CSK siedzibę znajdą Fundacja Sztukmistrze, a na poziomie -1 galeria Brain Damage oraz kolekcja Lubelskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. W budynku przewidziano przestrzenie coworkingowe, bibliotekę oraz miejsca prezentacji przemysłów kreatywnych. Obszerny plac przed budynkiem zostanie udostępniony dla deskorolkarzy i rowerzystów. Dodatkowo w budynku znajdzie się kilka przestrzeni gastronomicznych - bar, kawiarnia i restauracja. Zwieńczeniem obiektu jest częściowo już zagospodarowany ogród na dachu. Dzięki galerii widokowej wizualnie powiązano zielone powierzchnie na szczycie budynku, ze znajdującym się po przeciwnej stronie ulicy Ogrodem Saskim. Na najwyższym poziomie przewidziano kino letnie i możliwość organizacji koncertów.

Dostosowanie przestrzeni do specyficznych potrzeb zróżnicowanych użytkowników nie jest łatwym zadaniem, zwłaszcza, że nie byli oni znani na etapie powstawania koncepcji architektonicznej. Ale umieszczenie tak wielu aktywności pod jednym dachem ma szansę przyczynić się do powstania nowoczesnej, żywej instytucji. Nadzieję na sukces tej wizji budzi tłumna uroczystość usunięcia ogrodzenia sprzed CSK. Oficjalne otwarcie Centrum Spotkania Kultur w Lublinie odbędzie się w połowie przyszłego roku. Łączny koszt inwestycji to około 220 mln zł.