Ratusz i Zduńskowolskie Centrum Integracji

Wzorem dla większości wznoszonych obecnie budynków władz publicznych pozostaje siedziba parlamentu w Berlinie, którego wnętrze po przebudowie Normana Fostera z 1999 roku jest maksymalnie otwarte na miasto. Ten „ekshibicjonizm” Reichstagu podkreśla znaczenie i dojrzałość niemieckiej demokracji.

Podobnym tropem zdają się podążać władze liczącej zaledwie ok. 47 tysięcy mieszkańców Zduńskiej Woli. Nowo wybudowany ratusz stanął tam na głównym placu pełniącym niegdyś funkcję rynku, a jego projekt, w dużej mierze oparty na idei transparentności, wyłoniono w otwartym konkursie architektonicznym. Obiekt zarządzany jest przez lokalny dom kultury i oprócz sali obrad rady miasta oraz pałacu ślubów mieści m.in. pomieszczenia do organizowanych przez tę placówkę zajęć plastycznych i muzycznych.

Zduńskowolskie Centrum Integracji, jak brzmi nazwa inwestycji, powstało w miejscu rozebranego przez Niemców w 1940 roku drewniano-murowanego budynku na planie czworoboku, z dużym dziedzińcem pośrodku i wieżą zegarową, który powszechnie nazywano ratuszem, choć nie wiadomo dokładnie, czy taką funkcję kiedykolwiek pełnił. W wieku XIX i XX obiekt mieścił przede wszystkim kramy kupieckie. Tuż przed wybuchem wojny architekt Józef Kaban-Korski, autor wielu gmachów publicznych w Łodzi, w tym Pałacu Biskupiego i Izby Skarbowej, opracował projekt przebudowy obiektu, najprawdopodobniej na reprezentacyjną siedzibę władz miejskich, niestety z planów tych nic nie wyszło. Przez ponad pół wieku przestrzeń rynku pozostawała pusta, dopiero w 2009 roku, w ramach projektu rewitalizacji placu wraz z otaczającymi go pierzejami, podjęto pierwsze decyzje w sprawie realizacji i wytycznych programowych dla nowego ratusza.

Wyłoniona w drodze konkursu koncepcja praktycznie nie uległa zmianie w trakcie prac projektowych i wykonawczych. Budynek zachowuje obrys oraz gabaryty historycznego obiektu. W jego centrum, zamiast dziedzińca, powstała duża sala kinowa, którą otaczają rozmieszczone na dwóch kondygnacjach pomieszczenia domu kultury, wielofunkcyjne sale widowiskowe, pałac ślubów oraz sale miejskiego ośrodka pomocy społecznej.

Ze względu na szacunek do dawnej bryły architekci odtworzyli jej dominantę – wieżę zegarową podkreślającą jedno z wejść. Daje się też odczuć, że filozofia otwarcia ratusza na miasto i jego potrzeby towarzyszyła im przez cały czas projektowania struktury budynku. Oprócz dużych przeszkleń na elewacjach, w narożnikach zaplanowano wysokie, otwierane okna, dzięki którym wnętrza pałacu ślubów, kawiarni oraz jednej z sal wielofunkcyjnych można latem powiększyć o przestrzeń placu. Pod samym budynkiem urządzono funkcjonujący niezależnie parking miejski, a wokół niewielki park z elementami małej architektury, również projektu głównych autorów ratusza.

Architektom powierzono ponadto projekty wnętrz oraz nadzór wykonawczy. Dzięki temu mamy poczucie spójnej, dobrze zakomponowanej całości. Oto w samym centrum Zduńskiej Woli, w jej najbardziej prestiżowym miejscu, zrealizowano luksusowy projekt miejski na miarę współczesnego demokratycznego społeczeństwa. Sam budynek jest skromny, daleki od tego, aby pełnić rolę pomnika, ale zgodnie ze swoją nazwą naprawdę stworzony został z myślą o mieszkańcach.

Założenia autorskie:

Zduńska Wola jest jednym z wielu miast w Polsce, które po latach stagnacji dzięki nowym inwestycjom publicznym ma szansę na „nowy początek”. Budowa ratusza wraz ze Zduńskowolskim Centrum Integracji stanowi element rewitalizacji dawnego rynku, obecnie placu Wolności. Jego centralną część do II wojny światowej zajmował budynek sukiennic, zwany ratuszem, który został zniszczony przez Niemców. Nowy obiekt jest odbudową przedwojennego we współczesnej formie oraz nowej, zmienionej funkcji. Zarządza nim miejski dom kultury.

Budynek, wyposażony w dwie sale widowiskowe, świetlice środowiskowe, sale zajęć tanecznych, plastycznych i terapeutycznych, stanowić ma centrum kulturalne nie tylko dla mieszkańców Zduńskiej Woli. Podstawowym wyzwaniem podczas projektowania było pogodzenie bogatej funkcji kulturalno-widowiskowej z gabarytami, proporcjami i artykulacją przedwojennego gmachu. Historyczny ratusz charakteryzował się niezwykle modularnym, klasycznym układem, z czterema prostopadłymi osiami głównych bram wjazdowych i dominantą w postaci wieży nad jedną z nich.

Zewnętrzna forma nowego budynku również jest ściśle modularna, podporządkowana symetrii, natomiast wnętrze zbudowano w oparciu o cztery podstawowe grupy pomieszczeń, skupione wokół centralnej sali widowiskowej. Nowy obiekt osadzony we współczesnym parku ma stanowić o ciągłości historycznej miasta.