Grafton Architects: Yvonne Farrell i Shelley McNamara z Pritzker Prize 2020 [GALERIA]

Grafton Architects założyły w 1978 roku Yvonne Farrell i Shelley McNamara, absolwentki, a później wykładowczynie wydziału architektury na University College Dublin. Projektują przede wszystkim budynki edukacyjne i użyteczności publicznej. Do najbardziej znanych realizacji Grafton Architects należą: siedziba Wydziału Robót Publicznych w Dublinie, Uniwersytet im. Luigiego Bocconiego w Mediolanie, Szkoła Medyczna Uniwersytetu w Limerick, kampus Uniwersytetu Inżynierii i Technologii w Limie czy wydział ekonomii Uniwersytetu Tuluza I – Capitole.

Wyraziste bryły budynków o tektonicznym charakterze były wielokrotnie nagradzane przez Królewski Instytut Architektów Irlandzkich (RIAI) i prezentowane na wystawach, m.in. Biennale Architektury w Wenecji (2002, 2008). Prawdziwy rozgłos przyniósł jednak pracowni Grafton Architects tytuł Budynek Roku 2008 dla nowego gmachu uniwersytetu Luigiego Bocconiego w Mediolanie, przyznany na Światowym Festiwalu Architektury. W 2012 roku Yvonne Farrell i Shelley McNamara zdobyły na weneckim biennale Srebrnego Lwa za projekt kampusu w Limie, a w roku 2018 były kuratorkami tej wystawy. Założycielki Grafton Architects mają też na koncie James Gandon Medal za całokształt twórczości przyznany przez RIAI (2019) i Royal Gold Medal przyznany przez Królewski Instytut Architektów Brytyjskich (RIBA, 2020).

Grafton Architects – pierwsze architektki z Irlandii

W tegorocznym jury nagrody Pritzkera udało się zachować parytet płci. W komisji pod przewodnictwem Stephena Breyera, sędziego Sądu Najwyższego USA, znaleźli się: krytyk architektury André Aranha Corrêa do Lago, historyk architektury i kurator Barry Bergdoll oraz architekt Wang Shu, laureat Pritzkera z 2012 roku, a także architektki Deborah Berke, Kazuyo Sejima i Benedetta Tagliabue oraz dyrektorka Pritzker Prize Martha Thorne.

Za uczciwość zarówno w podejściu do projektowanych budynków, jak i prowadzenia praktyki architektonicznej, za wiarę we współpracę (...), nieustanne doskonalenie architektury, odpowiedzialne podejście do środowiska oraz kosmopolityzm połączony z szacunkiem do wyjątkowości każdego miejsca, w jakim pracują. Z tych i wielu innych powodów Yvonne Farrell i Shelley McNamara otrzymują Pritzker Architecture Award 2020 – uzasadniało jury, przyznając nagrodę architektkom z Grafton Architects.

Pritzkerem wyróżniono dotąd jedynie trzy kobiety – w 2004 roku Zahę Hadid, w 2010 Kazuyo Sejimę (wspólnie z Ryuem Nishizawą), a w 2017 roku Carme Pigem (razem z Rafaelem Arandą i Ramonem Vilaltą). „Architektoniczny Nobel” po raz pierwszy trafił do autorów z Irlandii.

Najważniejsze realizacje Grafton Architects

Town House Building, Kingston University, Kingston upon Thames, Wielka Brytania, 2019

Institut Mines Télécom, Paryż, Francja, 2019

Université Toulouse 1 Capitole, Tuluza, Francja, 2019

Kampus Uniwersytetu Inżynierii i Technologii, Lima, Peru 2015

Szkoła Medyczna i akademik Uniwersytetu w Limerick, Limerick, Irlandia 2012

President’s House, Uniwersytetu w Limerick, Limerick, Irlandia 2011

Budynek biurowy ministerstwa finansów Republiki Irlandii, Dublin, Irlandia, 2009

Uniwersytet im. Luigiego Bocconiego, Mediolan, Włochy, 2008

Posterunek straży pożarnej, Drogheda, Irlandia, 2008

Solstice Arts Centre, Navan, , Irlandia, 2007

Rozbudowa szkoły Inżynierii Mechanicznej, Dublin, Irlandia, 2006

Loreto Community School, Milford, Irlandia, 2006

Ardscoil Mhuire Ballinasloe, Galway, Irlandia, 2003

North Kildare Educate Together School, Celbridge, Irlandia, 2003

Coláiste Eoin agus Íosagáin, Dublin, Irlandia, 2003

Urban Institute of Ireland, Dublin, Irlandia, 2002

Office Infill, Dublin City University, Dublin, Irlandia, 2001

Biura departamentu Budynków I Przestrzeni Publicznych, Dunshaughlin, Irlandia, 2001

North King Street Housing, Dublin, Irlandia, 2000

Denzille Lane Cinema, Dublin, Irlandia, 1999

Office Building, Little Strand Street, Dublin, Irlandia, 1998

Motorway Bridges, Irlandia, 1998

Departament Edukacji republiki Irlandii, Oughterard, Castleblayney, Celbridge, Irlandia, 1992-1999

Temple Bar Square, Dublin, Irlandia, 1996

Czytaj też: Najważniejsze konkursy dla młodych architektów

Od Philipa Johnsona do Grafton Architects: historia nagrody Pritzkera

Nagroda Pritzkera została ufundowana w 1979 roku przez małżeństwo Jaya i Cindy Pritzkerów, właścicieli międzynarodowej sieci hoteli Hyatt. Przyznawana jest przez jury składające się ze specjalistów z dziedziny architektury, biznesu, edukacji, kultury. Nominacje zbierane są wśród architektów, krytyków, badaczy i polityków do 1 listopada danego roku. Ponadto, każdy architekt posiadający uprawnienia do wykonywania zawodu może zgłosić własnego kandydata. Laureat Pritzker Prize otrzymuje 100 tys. dolarów oraz brązowy medal zaprojektowany przez Louisa Sullivana, na którego awersie widnieje nazwa nagrody, a na rewersie Witruwiańska triada „trwałość, użyteczność i piękno”. Wśród dotychczasowych laureatów nagrody Pritzkera byli:

Arata Isozaki, Japonia, 2019

Balkrishna Doshi, Indie, 2018

Rafael Aranda, Carme Pigem i Ramon Vilalta, Hiszpania, 2017

Alejandro Aravena, Chile, 2016

Frei Otto, Niemcy, 2015

Shigeru Ban, Japonia, 2014

Toyo Ito, Japonia, 2013

Wang Shu, Chiny, 2012

Eduardo Souto de Moura, Portugalia, 2011

Kazuyo Sejima i Ryue Nishizawa, Japonia, 2010

Peter Zumthor, Szwajcaria, 2009

Jean Nouvel, Francja, 2008

Richard Rogers, Wielka Brytania, 2007

Paulo Mendes da Rocha, Brazylia, 2006

Thom Mayne, USA, 2005

Zaha Hadid, Wielka Brytania, 2004

Jørn Utzon, Dania, 2003

Glenn Murcutt, Australia, 2002

Jacques Herzog i Pierre de Meuron, Szwajcaria, 2001

Rem Koolhaas, Holandia, 2000

Norman Foster, Wielka Brytania, 1999

Renzo Piano, Włochy, 1998

Sverre Fehn, Norwegia, 1997

Rafael Moneo, Hiszpania, 1996

Tadao Ando, Japonia, 1995

Christian de Portzamparc, Francja, 1994

Fumihiko Maki, Japonia, 1993

Alvaro Siza, Portugalia, 1992

Robert Venturi, USA, 1991

Aldo Rossi, Włochy, 1990

Frank O. Gehry, USA, 1989

Oscar Niemeyer, Brazylia, 1988

Gordon Bunshaft, USA, 1988

Kenzo Tange, Japonia, 1987

Gottfried Böhm, Niemcy 1986

Hans Hollein, Austria, 1985

Richard Meier, USA, 1984

Ieoh Ming Pei, USA, 1983

Kevin Roche, USA, 1982

James Stirling, Wielka Brytania, 1981

Luis Barragán, Meksyk, 1980

Philip Johnson, USA, 1979