Międzynarodowe Muzeum Baroku w Puebli

Muzeum Baroku zlokalizowano w Puebli, czwartym co do wielkości mieście Meksyku, którego historyczne centrum w 1987 roku wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Budynek zaprojektowano na pięciohektarowej działce, dobrze skomunikowanej z odległym o siedem kilometrów centrum miasta. Obiekt jest położony w północnej części otwartego w 2012 roku parku miejskiego, na obrzeżu gmin San Andrés de Cholula i Puebla. Projektanci określili trzy podstawowe zasady kompozycyjne. Pierwszą jest rozbicie sztywnej, regularnej siatki podziałów, co sprawia wrażenie „płynącej przestrzeni”, nawiązując do barokowej architektury. Istniejący współcześnie rozdział wewnętrznego środowiska budynku od jego naturalnego otoczenia wiąże się z wprowadzeniem sztywnego podziału funkcjonalnego i regulacją takich parametrów jak temperatura czy wilgotność powietrza. Przełamanie tej zasady i odbudowanie relacji między człowiekiem i naturą stanowi działanie analogiczne do poczynań artystów epoki baroku, przełamujących konwencje renesansowe i poszukujących bezpośredniego kontaktu z absolutem.

Druga zasada kompozycyjna opiera się na symbolice światła. Poszczególne sale są ze sobą połączone doświetlonymi od góry patiami. Odwiedzający mogą poruszać się wyznaczoną trasą, podążając za światłem, co również stanowi odniesienie do sztuki barokowej. Trzecią zasadą jest ekologia i troska o środowisko. Od południa park opływa rzeka Atoyac, zbierająca wody opadowe ze stoków stratowulkanu La Malinche. W parku prowadzone są programy skoncentrowane na badaniu związków człowieka z naturą, między innymi wdrażające eksperymentalne metody biologicznego oczyszczania wód Atoyac, ale są też plantacje kaktusów pozyskiwanych z likwidowanych nielegalnych nasadzeń. Strefa przejściowa pomiędzy budynkiem muzeum i parkiem jest zaznaczona płytkim stawem, połączonym z naturalnie kształtowanym i obsadzonym lokalną roślinnością jeziorem w głębi. Woda opadowa i ścieki z budynku, po filtracji, zasilają staw i jezioro i dalej łączą się z wodami rzeki, przyczyniając się do ich oczyszczania. Plac przed muzeum stanowi nie tylko powierzchnię komunikacyjną, lecz również strefę recepcyjną oraz miejsce spotkań. Zadaszenie nad wejściem głównym chroni przed słońcem, a w porze wieczornej stanowi ekran, na którym wyświetlane są projekcje związane z aktualną ofertą muzeum. Obok budynku zlokalizowano dwupoziomowy parking dla 440 samochodów, 40 motocykli, 50 rowerów i 4 autobusów. Dwukondygnacyjny budynek o wysokości dochodzącej do 19,5 m został posadowiony 2 m ponad poziomem terenu, dzięki czemu jest dobrze widoczny z okalających dróg. Łączna powierzchnia użytkowa wynosi 18 149 m2, z czego 9855 m2 zlokalizowano w parterze, 7316 m2 na piętrze, a 978 m2 – na antresoli.

Konstrukcja

Schemat konstrukcyjny budynku to jednolity, sztywny przestrzennie układ o odporności na wstrząsy sejsmiczne. Konstrukcję obiektu stanowią elementy betonowe – częściowo prefabrykowane (ściany zewnętrzne, niektóre elementy stropowe) lub wylewane na miejscu (ściany wewnętrzne). Prefabrykowane elementy ścienne zbudowane są z dwóch paneli o grubości 65 mm, wykonanych z białego betonu (połączonych w element warstwowy z wewnętrzną szczeliną). Ściany i stropy wewnętrzne wylewano na miejscu z eksponowanego betonu w kolorze szarym o powierzchni młotkowanej. Usztywniają one konstrukcję przestrzennie. Ściany nośne – wśród nich również dwie prefabrykowane – mają grubość 36 cm. Lekki strop międzykondygnacyjny o grubości 70 cm jest elementem kompozytowym wypełnianym kulami z polietylenu. Na fragmentach zastosowano także prefabrykowane elementy stropowe. W celu zmniejszenia zapotrzebowania energii na chłodzenie, powietrze napływa poprzez otwory o odpowiedniej wielkości utworzone w wysokich żelbetowych ścianach.

Wnętrza

Sale wystawowe zlokalizowano głównie na parterze. Wystawy stałe mieszczą się w ośmiu salach o tematyce związanej ze sztuką baroku. Sale te oraz taras widokowy otaczają wewnętrzny dziedziniec o powierzchni 1800 m2, wyposażony w fontannę – symbolizującą motyw płynącej wody, powracający w sztuce baroku. Wystawy czasowe organizowane są w trzech sąsiadujących salach o wysokości 6,5 m i powierzchni 400 m2 każda, z możliwością funkcjonowania osobno, jako dwie lub jako jedna duża przestrzeń o powierzchni 1200 m2. Sala wielofunkcyjna ma 312 miejsc i może pełnić funkcje audytoryjne lub wystawowe. Na pierwszym piętrze zlokalizowano pomieszczenie badawcze, edukacyjne oraz salę seminaryjną, w miarę potrzeb łączoną z położonym na parterze audytorium. Odwiedzający mogą obserwować prace konserwatorskie przy dziełach sztuki, korzystać ze specjalistycznej biblioteki czy pójść do restauracji. Biura muzeum zlokalizowano na najwyższym piętrze z widokiem na park. Strefę zapleczową zaprojektowano od wschodu, a dostawy i magazyny na czasowe przechowywanie dzieł w ramach kwarantanny – w przyziemiu. Na górnej kondygnacji zlokalizowano magazyn kolekcji, pracownie konserwatorskie i warsztaty, które skomunikowano wielkogabarytową windą o wymiarach 7 x 4 m, wysokości 4 m i ładowności 12 ton. Kontrola parametrów powietrza wewnątrz każdej sali ekspozycyjnej umożliwia indywidualne dostosowanie do wymogów różnych dzieł i zapewnia maksymalną elastyczność przestrzeni wystawienniczej. W holu głównym, w którym znajduje się m.in. centrum informacji turystycznej architekci zaproponowali duże, drewniane ławki zaprojektowane przez Kazuko Fujie Atelier, które powstały we współpracy z miejscowymi rzemieślnikami.