Polsko-Niemiecka Szkoła Spotkań i Dialogu w Warszawie

Tuż za nieukończoną wciąż wilanowską Świątynią Opatrzności Bożej wyrósł ostatnio kompleks Polsko- Niemieckiej Szkoły Spotkań i Dialogu im. Willy’ego Brandta. Budynek mieści podstawówkę, gimnazjum i liceum, może więc uczyć się w nim 570 dzieci w wieku od 5 do 19 lat. To jedyna placówka w Polsce, która umożliwia zdawanie międzynarodowej matury niemieckiej, a także matury z języka polskiego, niezbędnej do rozpoczęcia studiów w naszym kraju. Projekt obiektu wyłoniono w międzynarodowym konkursie architektonicznym, zorganizowanym w 2008 roku przez Federalny Urząd Budownictwa i Planowania Regionalnego (BBR) we współpracy z niemieckim Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Jury pod przewodnictwem profesor Rebecci Chestnutt wybrało propozycję pracowni Staab Architekten z Berlina.

Sposób ustawienia czterech prostopadłościennych budynków zdecydował o organizacji całego terenu wokół szkoły. Powstałe między poszczególnymi bryłami niewielkie dziedzińce służą zróżnicowanym funkcjom i dostosowane są do potrzeb różnych grup wiekowych. Tworzą przy tym kameralne przestrzenie, w których uczniowie mogą czuć się swobodnie i bezpiecznie. Integracyjną funkcję pełni też centralne foyer usytuowane na osi głównego wejścia.

Stąd, jak wspomniano, można dostać się do wszystkich części zespołu – szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum, a także stołówki, sali widowiskowej, biblioteki oraz strefy sportowej. Sala gimnastyczna i widowiskowa mają przy tym dodatkowe, osobne wejścia i mogą funkcjonować poza godzinami prowadzenia zajęć lekcyjnych. Z holu dostępna jest też administracyjna część szkoły – sekretariaty, gabinety, pokój nauczycielski. Suma powierzchni we wszystkich blokach liczy 9400 m². Podział funkcjonalny jest więc klarowny. Pozwala na odseparowanie od siebie poszczególnych grup wiekowych, ale służyć ma też społecznym kontaktom. Wszyscy uczniowie korzystają wspólnie ze specjalistycznych laboratoriów, strefy sportowej, holu. Podobnie elastyczna jest granica między wnętrzem budynku a przestrzenią dziedzińców, na które wyjścia prowadzą bezpośrednio z korytarzy, co przy sprzyjającej pogodzie umożliwia dzieciom przebywanie na świeżym powietrzu. Do zabawy na zewnątrz nie zachęca na razie dość skromna szata roślinna, ale otoczenie zyskiwać będzie z pewnością z każdym rokiem. Uwagę zwracają natomiast doskonałej jakości elementy zagospodarowania, wykonane głównie z drewna i nierdzewnej stali zabawki i mała architektura, a także naturalne nawierzchnie z piasku, trawy i żwiru. Szczególnie trafne wydaje się rozwiązanie strefy wejściowej. Choć pewne wątpliwości może budzić solidne, masywne ogrodzenie, warto docenić, że parking jest odsunięty na bok, a tuż za bramą rozciąga się harmonijnie zaplanowany dziedziniec z ławkami, drzewem, stojakami rowerowymi.

Na elewacjach dominuje poziomy podział wyznaczony pasami okien. Zastosowane materiały – płyty betonowe, okładzina z blachy oraz siatki cięto-ciągnionej – mają odmienną fakturę, ale bardzo podobny odcień. W przeciwieństwie do monochromatycznego zewnętrza, o charakterze wnętrz zdecydowało kilka mocnych, wiodących kolorów. Razem z przedstawicielami szkoły wybrała je specjalistka od barw w architekturze Friederike Tebbe, właścicielka studio farbarchiv. Przestrzenie wspólne – korytarze i hol – wyróżnia czerwona podłoga. Żółty i granatowy pojawiają się tu już tylko w formie drobnych akcentów. Mimo tej różnorodności, efekt zdaje się bardzo dobry i nie ma w sobie nic z infantylności podobnych rozwiązań stosowanych często w rodzimych placówkach dydaktycznych.

Jak podkreśla przedstawiciel biura Staab, zespół samodzielnie opracowuje wszystkie najbardziej szczegółowe rozwiązania. Właśnie ta precyzja i świadomość doboru detalu różni budynek od typowych polskich szkół. To na pewno zasługa architektów, ale też możliwość działania w realiach prawnych, gdzie o wyborze wykonawcy może decydować jakość pracy, a nie tylko cena.

Założenia autorskie

Zaprojektowana przez naszą pracownię siedziba Polsko-Niemieckiej Szkoły Spotkań i Dialogu im. Willy’ego Brandta znajduje się w warszawskiej dzielnicy Wilanów, rozbudowującej się na południu miasta. Ani pobliska Świątynia Opatrzności Bożej, ani otaczające budynki nie oferowały ram miejskich, które mogłyby stanowić punkt odniesienia dla projektu szkoły. Koncepcję zespołu opracowano zatem na podstawie wymagań programowych dla działającej cały dzień placówki i różnych potrzeb poszczególnych poziomów nauczania. Przeznaczoną pod inwestycję działkę podzielono na części odpowiadające różnym rodzajom działalności. Cztery budynki, w których mieszczą się szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum ogólnokształcące i sala gimnastyczna oraz funkcje towarzyszące, w tym aula, stołówka i biblioteka, dostosowane są do ukształtowania terenu poprzez zróżnicowanie brył i przestrzeni otwartych. Dziedziniec wejściowy prowadzi do głównego holu, z którego można przejść do poszczególnych budynków. Z holem bezpośrednio powiązane są biura administracji i dyrekcji szkoły oraz pokój nauczycielski. Aulę i salę gimnastyczną wyposażono w osobne wejścia z zewnątrz, mogą być zatem wykorzystywane również poza standardowymi godzinami funkcjonowania placówki. Staab Architekten