O proteście wrocławskiego SARP-u w sprawie wyburzenia Solpolu, Basenu Olimpijskiego i budynku ZETO pisaliśmy wczoraj (Wrocławski SARP w proteście przeciw wyburzeniu Solpolu, budynku ZETO i Basenu Olimpijskiego). Dziś pismo Stowarzyszenia Architektów Polskich trafiło do kancelarii prezydenta Wrocławia Jacka Sutryka razem z listem otwartym podpisanym przez 274 osoby ze świata kultury z Polski i ze świata, w tym Indirę van 't Klooster, readaktorkę naczelną „A10 New European Architecture”, Ivana Blasiego z Fundacji Miesa van der Rohe czy Bolesława Stelmacha. Poparcie wyraziło też wielu innych polskich architektów i dziennikarzy, również opiniotwórczych mediów ogólnopolskich. Poniżej publikujemy treść listu wraz z nazwiskami osób, które się pod nim podpisały.
List otwarty do Prezydenta Wrocławia Jacka Sutrykaw sprawie ochrony wrocławskiej architektury (Solpol, Basen Olimpijski, ZETO)
Szanowny Panie Prezydencie, z ogromnym niepokojem przyglądamy się działaniom zmierzającym do niszczenia unikalnych wrocławskich obiektów: Basenu Olimpijskiego, Zakładu Elektronicznej Techniki Obliczeniowej ZETO, a także domu handlowego Solpol 1.
Budynki te stanowią ważny element dziedzictwa historycznego i kulturowego, nie tylko Wrocławia i Dolnego Śląska, ale również całej Polski. Są również istotnym świadectwem przemian zachodzących w naszym kraju w XX wieku. Wśród nich znajduje się niezwykły przykład architektury postmodernistycznej, czyli Solpol 1 projektu Wojciecha Jarząbka – pierwszy dom handlowy wzniesiony po przemianach demokratycznych roku 89’, dopełniający zróżnicowaną tkankę przestrzenną ul. Świdnickiej. Aktualnie jest to obiekt przeznaczony do rozbiórki, mimo że w 2018 r. Solpol 1 został wpisany przez radnych miejskich na listę dóbr kultury współczesnej, będącą częścią Studium Wrocławia. Jest to istotny symbol epoki transformacji ustrojowej i przekazuje fragment tej części historii Wrocławia.
Zniszczony został już Basen Olimpijski przy ul. Jana Paderewskiego, zrealizowany w latach 20. XX wieku według projektu Richarda Konwiarza, wybitnego twórcy europejskiej architektury sportowej. Obiekt ten nagrodzono srebrnym medalem w Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury w czasie X Letnich IgrzyskOlimpijskich w Los Angeles w 1932 r. Pod wielkim znakiem zapytania stoją losy kolejnych, niewystarczająco chronionych obiektów: przede wszystkim biurowca Zakładu Elektronicznej Techniki Obliczeniowej ZETO przy ul. Ofiar Oświęcimskich, zaprojektowanego przez Annę i Jerzego Tarnawskich – znakomitych architektów odpowiedzialnych za powojenną odbudowę Wrocławia. Również działania związane z halą Hutmenu, jednego z ostatnich świadectw przemysłowej przeszłości Wrocławia, budzą zastrzeżenia.
Wszystkie wymienione obiekty to wysokiej próby realizacje architektoniczne. Przedstawiciele środowisk twórczych zgodnie uznają je za budynki, których wyburzenie będzie stanowić niepowetowaną stratę dla polskiej kultury. Są one wysoko cenione przez profesjonalistów i ekspertów nie tylko w Polsce, ale i za granicą, o czym świadczą liczne publikacje i ekspertyzy.
Ich zachowanie będzie nie tylko wyrazem szacunku dla materialnego dziedzictwa kulturowego Miasta Wrocławia, ale także przykładem odpowiedzialnej polityki przestrzennej, zrozumienia dla procesów kulturowych kształtujących oblicze nowoczesnych europejskich metropolii oraz dbałości o wspólną przestrzeń. Istnieje wiele badań, które udowadniają, iż nakłady przeznaczane na ochronę i zarządzanie dziedzictwem kulturowym przynoszą wymierne korzyści, które można wyrazić także w kategoriach ekonomicznych, a dzieje się to przede wszystkim w dziedzinach kreatywnych.
Apelujemy do Pana Prezydenta o podjęcie energicznych działań zmierzających do ratowania wspomnianych zabytków wrocławskiej architektury oraz zachowanie ich w niezmienionej formie. Praktyczną pomoc w tym zakresie deklaruje Oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich we Wrocławiu.Zniszczenie tak cennych obiektów byłoby ogromną i niepowetowaną stratą dla polskiej kultury, dlatego pozostajemy z nadzieją, iż apele środowisk twórczych nie pozostaną obojętne również dla inwestorów, w przypadku Solpolu 1 - dla firmy Polsat Nieruchomości.
Niniejszy list został przekazany do szerokiej opinii publicznej.
Pod listem podpisali się:Liliana Krzycka / architektka, Menthol architects, wiceprezeska Zarządu SARP o. WrocławMichał Centkowski / dziennikarz kulturalny, Newsweek PolskaEwa P. Porębska / redaktorka naczelna miesięcznika Architektura MuratorKatarzyna Kajdanek / socjolożka, dr hab. nauk społecznych, profesor nadzwyczajny Instytutu Socjologii Uniwersytetu WrocławskiegoAnda Rottenberg / historyczka i kuratorka sztuki, redaktorka działu kulturalnego Vogue PolskaMałgorzata Tomczak / redaktorka naczelna magazynu Architektura i BiznesKamil Białas / redaktor naczelny magazynu WhiteMADFilip Springer / pisarz, fotoreporter, Szkoła Ekopoetyki przy Instytucie ReportażuBolesław Stelmach / architekt, dyrektor Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki
Alicja Stefaniak / autorka @solpolpostingMaciej Marszał / architekt, Arch_itMaciej Nowak / dyrektor artystyczny Teatru Polskiego w PoznaniuMariusz Szczygieł / pisarz i publicysta, prezes Fundacji Instytut Reportażu Franciszek Sterczewski / architekt, aktywista, poseł na Sejm RP IX kadencjiGrzegorz Piątek / architekt, pisarz, publicystaIndira Van t Klooster / redaktorka naczelna A10 New European Architecture, Dyrektorka Centrum Architektury w AmsterdamieIvan Blasi / Fundacja Mies van der Rohe Oskar Zięta / architektZbigniew Maćków / architekt, Maćków Pracownia ProjektowaPrzemo Łukasik / architekt, Medusa GroupOlga Drenda / pisarka, tłumaczka, autorka książki „Duchologia polska: rzeczy i ludzie w latach transformacji”Irma Kozina / historyczka sztuki, profesor nauk humanistycznych, Uniwersytet ŚląskiPaulina Matysiak / posłanka na Sejm RP IX kadencjiPiotr Sarzyński / dziennikarz i publicysta, PolitykaBogna Świątkowska / dziennikarka, promotorka kultury, prezeska Fundacji Bęc ZmianaDaria Gosek-Popiołek / posłanka na Sejm RP IX kadencjiEwelina Marciniak / reżyserka teatralnaAgata Twardoch / dr. hab inż. arch., Wydział Architektury, Politechnika ŚląskaMike Urbaniak / dziennikarz kulturalnyŁukasz Pancewicz / dr inż. arch., Wydział Architektury, Politechnika Gdańska, A2P2Ryszard Nakonieczny / dr inż. arch., Wydział Architektury Politechniki ŚląskiejIlona Witkowska / poetkaMonika Arczyńska / dr inż. arch., Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, A2P2Jerzy Łątka / dr inż. arch., Wydział Architektury Politechniki WrocławskiejTomasz Wagner / dr hab. inż. arch., prof. Politechniki Śląskiej, przew. Podkomisji ds. Kształcenia Architektów i Szkolnictwa Wyższego przy KIA RPKuba Snopek / urbanista, badacz architekturyDominika Olszyna / redaktor naczelna Onet Kultura i Onet LifestyleTomasz Szymborski / dziennikarzMarcin Wicha / grafikMikołaj Smoleński / architekt, CH+Łukasz Twarkowski / reżyser teatralnyGrzegorz Layer / architekt, scenografRobert Skitek / architekt, RS+Jacek Sterczewski / socjolog, koordynator Infopunktu NadodrzeMikołaj Łoziński / pisarz, felietonista
Tomek Modrzejewski / fotografŁukasz Szymanowicz / architekt, A+Szymon Hanczar / dr hab., Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu, architekt, HanczarŁukasz Drozda / dr, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet SWPSDorota Leśniak-Rychlak / prezeska fundacji Instytut Architektury, redaktorka naczelna „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”Barbara Nawrocka / architektka, MiastopracowniaDominika Wilczyńska / architektka, Miastopracownia Rafał Pieszko / architekt, Menthol architects, członek zarządu Stowarzyszenia Architektów Polskich o. Wrocław Maja Kleczewska / reżyserka teatralnaAgata Gabiś / dr, Instytut Historyczny, Uniwersytet WrocławskiAdam Pacholak / Muzeum Architektury, autor książki „ZETO. Elektroniczny mózg miasta. Idea nowoczesnego Wrocławia a budynek ZETO”Kacper Kępiński / Narodowy Instytut Architektury i UrbanistykiZuzanna Mielczarek / Narodowy Instytut Architektury i UrbanistykiMichał Duda / historyk sztuki, Zastępca Dyrektora ds. programowych Muzeum Architektury we Wrocławiu, wiceprezes Zarządu SARP o. WrocławKrzysztof Nawratek / dr, University of Sheffield, School of ArchitecturePatrycja Okuljar / architektka, Studio Okuljar Karolina Czeczek / architektka, Only If-, Yale School of ArchitectureKarolina Matysiak / architektka, historyczka sztuki, Kwartalnik Architektoniczny RZUT Alicja Gzowska / Muzeum Narodowe w WarszawieMaciej Siuda / architekt, Pracownia Macieja SiudyBłażej Ciarkowski / dr inż. arch., Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Łódzki Sylwia Widzisz-Pronobis / architektka, Pronobis studio, wykładowczyniGrzegorz Pronobis / architekt, Pronobis studioJakub Szczęsny / architekt, Pracownia SZCZ, wykładowcaJoanna Erbel / socjolożka, Fundacja BliskoAleksandra Kędziorek / kuratorka i badaczka architektury Artur Filip / dr inż. arch., Wydział Architektury Politechniki WarszawskiejMartyna Obarska / redaktorka wicenaczelna magazynu MiastaMagdalena Milert / architektka, autorka bloga Pieing Aleksandra Wasilkowska / architektka, Pracownia Architektoniczna Aleksandra Wasilkowska, scenografkaKamila Twardowska /dr, historyczka sztuki, Międzynarodowe Centrum Kultury w KrakowieHubert Trammer / architekt, uczestnik Okrągłego Stołu Nowego Europejskiego Bauhausu
Dorota Jędruch / fundacja Instytut ArchitekturyMichał Wiśniewski / fundacja Instytut ArchitekturyAleksandra Stępień - Dąbrowska / historyczka sztuki, badaczka architektury XX wiekuAnna Syska / historyczka architektury, autorka bloga „To tylko architektura”Grzegorz Czekański / kierownik księgarni Tajne KompletyGrzegorz Laszuk / dyrektor artystyczny Teatru Komuna WarszawaLech Moliński / prezes Wrocławskiej Fundacji FilmowejŁukasz Harat / członek kolektywu antyRAMAMichał Kubieniec / menedżer kulturyMarianna Dufek / dziennikarkaOskar Grąbczewski / architekt, OVO Grąbczewscy ArchitekciJanusz Grycel / dr inż. arch., Wiceprezes ds. Twórczości SARP o. BiałystokEwa Trzcionka / dziennikarka, reżyserkaPiotr Zybura / architekt, Arch_it, członek Zarządu SARP o. WrocławTomasz Głowacki / dr inż. arch., Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej, PAG Pracownia ArchitekturyDominika Janicka / architektka, p.o. dyrektorka artystyczna Instytutu Dizajnu w Kielcach Alicja Patanowska / artystka, Akademia Sztuk Pięknych we WrocławiuDawid Zalesky / projektantMarek Dziedzic / kompozytor, producent muzycznyMarta Czyż-Kaczor / Muzeum Architektury we WrocławiuAnna Cymer / historyczka architektury, autorka książki Architektura w Polsce 1945-1989Piotr Komorowski / dr hab. profesor Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu Paweł Jarodzki / prof., Akademia Sztuk Pięknych we WrocławiuTomasz Sikora / muzyk, aktywistaMarta Kapłan / architektkaAnna Konopka / specjalistka ds. promocji w Centrum Sztuki Współczesnej w SzczecinieMichał Kołodziejczyk / architekt, NAAN architekciKrzysztof Szewczyk / dr, fotograf, Akademia Sztuk Pięknych w KatowicachMarta Bejnar-Bejnarowicz / mgr inż. arch., wiceprezes Ruchu Miejskiego Ludzie dla Miasta, członkini zarządu Kongresu Ruchów Miejskich, Radna Gorzowa Wlkp.
Daria Malicka / dr, wykładowczyni, projektantka i artystka sztuk wizualnych Iga Słupska / artystka wizualna, scenografkaSzymon Szewczyk / artysta audiowizualny, scenograf, projektant, kompozytorAgnieszka Drączkowska / historyczka sztuki, muzealniczkaJan Malicki / profesor nauk humanistycznych, historyk literatury, Uniwersytet ŚląskiKonstanty Kosma Mikołajczak / architektKarolina Andrzejewska-Batko / historyczka sztuki, Narodowy Instytut Architektury i UrbanistykiJustyna Mazur / autorka książki „Małe końce świata”, blogerka, podkasterkaOlga Gitkiewicz / pisarka, reporterkaRoman Rutkowski / dr inż. arch., Roman Rutkowski ArchitekciMirabela Jurczenko / architektka, PROLOGBartosz Kowal / architekt, PROLOGWojciech Mazan / architekt, Royal College of Art, Kwartalnik RZUT, PROLOGBartłomiej Poteralski / architekt, PROLOGRafał Śliwa / architekt, PROLOGDaria Kieżun / architektka, prezeska Zarządu SARP o. WrocławWiktoria Kałwak / historyczka sztukiMałgorzata Doroz-Turek / architekt, Wydział Architektury Politechniki Świętokrzyskiej , członek ICOMOS Polska
Łukasz Moll / dr, filozof, socjolog, Instytut Socjologii Uniwersytetu WrocławskiegoMaciej Czarnecki / fotograf architekturyMarta Świetlik / historyczka sztuki, Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PANBartosz Wójcik / filozof, ISP PAN Martyna Seweryn / architektkaMarek Świdrak / Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu JagiellońskiegoKatarzyna Wojtczak / dr, historyczka sztuki, redaktor naczelna DailyArt MagazineEwa Chabielska / p.o. dyrektorki Wzgórza Zamkowego w KielcachHanna Szukalska-Kocejko / architektka, dziennikarka OKO.pressdr. hab Adam Leszczyński / profesor SWPS, dziennikarz OKO.pressBartosz Kocejko-Szukalski / redaktor OKO.pressPiotr Marciniak / prof. dr hab. inż. arch., Wydział Architektury Politechniki PoznańskiejAnna Wójcik / Archiwum Osiatyńskiego, dziennikarka OKO.pressZofia Smełka-Leszczyńska / dr, strateżka komunikacjiMaria Pankowska / dziennikarka, OKO.pressMichalina Samborska / strateżka ds. mediów społecznościowych, OKO.pressJulia Theus / dziennikarka, OKO.pressMiłada Jędrysik / redaktorka i dziennikarka, OKO.pressIgor Kaźmierczak / architekt, S3NS Architektura, członek fundacji Stowarzyszenie Młodych Twórców STYKIMałgorzata Tarasiewicz / prezeska stowarzyszenia Mieszkańcy dla SopotuPaweł Harlender / Ośrodek Studiów o Mieście GliwiceJustyna Kamińska / historyczka sztuki, Uniwersytet JagiellońskiPaweł Pawlak / grafik
Julia Harasimowicz / historyczka sztuki, kuratorka, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek UjazdowskiKarina Marusińska / dr, Akademia Sztuk Pięknych we WrocławiuMagdalena Parzychowska / senior art director - dentsu, projektantka, historyczka sztukiBarbara Szymczak / scenografkaBeata Stobiecka / architektka, SARP o. WrocławGrażyna Hryncewicz-Lamber / dr inż. arch., Wydz. Arch. Pol. Wroc. , DOCOMOMO International ISC Education&Training, Zarządu SARP O/WrocławDawid Grabowski / animatorka kulturyMarta Gawin / projektantka graficznaMagdalena Szwajcowska / architektka, NO studio, graficzkaDagmara Żelazny / architektka, architektka krajobrazu, TECLAKalina Zatorska / autorka @kontrowersyPiotr Śmierzewski / architekt, ANALOGPaweł Wojdylak / dr inż. arch., architekt, urbanistaNatalia Wielebska / Stowarzyszenie Traffic DesignSylwia Sikora / architektka, członkini Zarządu SARP o. WrocławBeata Stobiecka / architektka, członkini Zarządu SARP o. WrocławBogusław Wowrzeczka / architekt, członek Zarządu SARP o.WrocławTomasz Sołowij / architekt, wiceprezes Zarządu SARP o . WrocławEwa Barska / architektka, sekretarz Zarządu SARP o. WrocławBogdan Kaczmarzyk / architekt, członek Zarządu SARP o. WrocławAgnieszka Krassowska / architekt, członek Zarządu SARP o. WrocławAdam Mańczak / architekt, członek Zarządu SARP o. WrocławPiotr Donizy / dr hab. n. med., profesor Uniwersytetu Medycznego we WrocławiuJoanna Malicka / nauczyciel akademickiJoanna Stembalska / kuratorka, BWA WrocławMaciej Gardiasz / architekt, SARP SzczecinMaciej Nisztuk / dr inż. architekt Jolanta Gromadzka / historyczka sztuki, wicedyrektorka Muzeum Architektury we WrocławiuDaria Dorota Pikulska / historyczka sztuki, Muzeum Architektury we WrocławiuMałgorzata Devosges-Cuber / historyczka sztuki, Muzeum Architektury we WrocławiuKalina Soska / historyczka sztuki, Muzeum Architektury we WrocławiuLeszek Maluga / dr hab. inż. architekt, profesor Politechniki Wrocławskiej Łukasz Chachaj / architekt, kierownik biura projektowego i prezes spółki CRARCH sp. z o.o.Arletta Pasicka / architekt IARP SARPTomasz Lichota / architektZbigniew Jakubek / architektLila Dmochowska / historyczka sztukiŁukasz Misztal / architekt, scenografWojciech Napierała / architekt, Wojciech Napierała ArchitekturaStanisław Wiatrzyk / dr inż. architekt, były pracownik dydaktyczny na Wydziale Architektury Politechniki WrocławskiejMarta Dąbrowska / architektkaKamil Salanyk / architekt Anna Bać / architektka, profesorka PWr Jowita Kasa / architekt, asystent architektaJuliusz Modlinger / architekt IARP
Piotr Kozak / przedsiębiorca, dyrektor zarządzający, Grupa Inicjatywna Stadion OlimpijskiAndrzej Poniewierka / dr inż. architekt, SARP O/WrocławMarek Soszyński / architekt LegnicaSebastian Dobiesz / architekt, urbanista, partner w biurze architektonicznym LAXLucyna Leszkiewicz / antropolożka kultury, specjalista ds. szkoleńDariusz Marczak / elektronik, były pracownik ELWRO, współwłaściciel firmyMarcin Major / architekt, przewodniczący Kolegium Sędziów Konkursowych SARP o. WrocławMarek Zybura / prof. zw. dr hab., kierownik Katedry Historii Literatury i Kultury Niemieckiej w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich UWrTomasz Żylski / zastępca redaktor naczelnej miesięcznika Architektura-muratorŁukasz Wojciechowski / dr hab., architekt Katarzyna Waloryszak / architektka, MAKAAKatarzyna Dobiecka / architektka, designerka, graficzkaKatarzyna Roj / kuratorka BWA WrocławMaciej Landsberg / fotografKarolina Janczy / artystkaMaciej Bujko / dr szt.Dominik Górecki / architektAnna Majewska Syruć / architektkaBartłomiej Witkowski / grafikZuzanna Bojda / dramaturżka, dramatopisarkaPiotr Kalinowski / architekt, MIXDAndrzej Piasecki / architektDarek Herbasz / saksofonistaRobert Gacek / Akcja MiastoAgnieszka Zabłocka-Kos / prof. dr hab. Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet WrocławskiMarcin Szczelina / architekt, krytyk, Architecture SnobKrzysztof Zalewski / dr hab. inż. arch., Prof. Politechniki Śląskiej, Zalewski Architecture GroupMichał Gadek / architekt, fotografJoanna Ozdoba / architektkaAgata Woźnicka / architektkaMałgorzata Kuciewicz / architektka, badaczka, CentralaSimone De Iacobis / architekt, badacz, CentralaAleksander Rokosz / designerIvan Prieto / rzeźbiarzAdam Gil / dr inż. arch. , Wydział Architektury Politechniki ŚląskiejIza Rutkowska / artystkaArtur Sikora / fotografStanisław Klajs / architektAleksandra Czupkiewicz / architektka, publicystkaMichał Bachowski / Creative Director Noizz.plAleksandra Boćkowska / pisarkaKamil Kłos / architekt, grafikBartosz Zieliński / projektant, grupa KolektyfKamila Smolińska / architektPiotr Spigiel / fotografBartłomiej Lis / zastępca redaktora działu współczesność czasopisma Rerum ArtisEwelina Jaskulska / architektkaJustyna Stasiowska / sound designerWiktor Marzec / socjolog, Uniwersytet WarszawskiDominika Śomi Śniegocka / artystkaMagdalena Piorunek / historyczka sztuki, Uniwersytet WarszawskiAlicja Biała / artystkaStanisław Lose / dr arch., wykładowca na Wydziale Architektury, autor książek o architekturze, SARP o. WrocławMaciej Hawrylak / dr arch. dyrektor generalny DoFA, kurator AKU.URA MIASTA, SARP o. WrocławJoanna Grzelczyk / historyczka sztuki, animatorka kulturyKamil Kosecki / muzyk, kompozytorDiego Kim / projektantMarta Wolak / architektkaMaria Wawer / architektkaBartłomiej Witwicki / architekt Zuzanna Wojtasiak / architektkaAnna Piekarowicz / architektkaSzymon Brzezowski / architektMarek Konopnicki / architektAndrzej Piasecki / architekt, Sarp WrocławAgata Woźniak / architektkaMarta Firganek / architektkaPrzemysław Skwarek / architektEwelina Zawadzka / architektkaEwa Markowska / architektka, graficzka, Menthol architectsSzymon Tobias / architekt, Menthol architectsMateusz Potempski / architekt, prezes Stowarzyszenia Akademickiego Wydziału Architektury Politechniki WarszawskiejMichał Bylica / architekt, członek zarządu Stowarzyszenia Akademickiego Wydziału Architektury Politechniki WarszawskiejAleksander Czerwonka-Jabłoński / architekt wnętrz, CUDO STUDIOBlanka Byrwa / Fundacja CUMY Ada Gruszka / fotografka, SzepSzum Wiktoria Sokalska / architektkaMikołaj Twardowski / architektPiotr Choromański / artysta wizualny, architektJoanna Jabłońska / Prodziekan ds. Badań i Współpracy Międzynarodowej Wydziału Architektury Politechniki WrocławskiejArtur Nitribitt / architektGosia Grączewska / twórca
Newsletter „Architektury-murator”co tydzień nowa porcja najświeższych architektonicznych newsów z Polski i ze świata!
