Dom Handlowy Smyk w Warszawie

Co budzi kontrowersje

Projekt domu towarowego u zbiegu Alej Jerozolimskich i Kruczej Zbigniew Ihnatowicz i Jerzy Romański opracowali w latach 1947-1948, jeszcze zanim proklamowano socrealizm w architekturze. Ukończony w 1951 roku budynek spotkał się więc z silną krytyką apologetów nowej doktryny jako wyrażający obce, kosmopolityczne wpływy. Niemniej był pierwszym po wojnie nowoczesnym domem towarowym, o czym świadczyć miały m.in. całkowicie przeszklone elewacje i ruchome schody wewnętrzne. Na dachu urządzono ponadto użytkowy taras z zadaszeniami, gdzie w 1952 roku otwarto największą w Warszawie restaurację. Po tragicznym pożarze w 1975 roku, który doszczętnie strawił wnętrza, odbudowano go w uproszczonej formie, rezygnując z wielu detali i charakterystycznych podziałów na elewacji.

W 2007 roku na zlecenie nowego właściciela Smyka, firmy DTC Real Estate, która wcześniej przeprowadziła generalne remonty domów towarowych Centrum, Wars, Sawa i Junior, Andrzej M. Chołdzyński przygotował wstępną koncepcję modernizacji i rozbudowy obiektu. Projekt zakładał przywrócenie gmachowi pierwotnego wyglądu i wzniesienie na jego tyłach, w miejscu zajmowanym dotąd przez parterową część i murowany biurowiec, zupełnie nowego skrzydła. Zgodę na inwestycję wydał stołeczny konserwator zabytków. Wpis do rejestru z 2006 roku uwzględniał bowiem główną bryłę Smyka, nie obejmując budynku biurowego i parterowego pawilonu oraz... elementów architektury wykonanych po 1953 roku. Ten enigmatyczny zapis stał się zarzewiem wszystkich późniejszych kontrowersji. W 2011 roku nieruchomość przejęła spółka Immobel Poland, znana m.in. z wielokrotnie nagradzanej modernizacji poznańskiego Okrąglaka (proj. JEMS Architekci, RKW Rhode Kellermann Wawrowsky, „A-m” 03/2013).

Na zorganizowanej w lipcu 2014 roku konferencji prasowej firma przedstawiła plany realizacji obiektu według projektu konsorcjum AMC – Andrzej M. Chołdzyński i RKW Rhode Kellermann Wawrowsky, którego liderem została pracownia AMC. Według koncepcji elewacje Smyka miały odzyskać podziały i detale sprzed pożaru, a od strony ulicy Brackiej przewidziano nowe skrzydło liczące siedem kondygnacji naziemnych oraz cztery podziemne. Jesienią tego samego roku rozpoczęto realizację. W szybkim tempie rozebrano większą część budynku, pozostawiając jedynie żelbetową konstrukcję i fragment klatki schodowej, za co na inwestora i architektów zewsząd posypały się gromy krytyki. Poprosiliśmy firmę Immobel i biuro AMC – Andrzej M. Chołdzyński, aby ich przedstawiciele ustosunkowali się do pojawiających się w prasie zarzutów o zburzeniu Smyka. Odpowiedź udało nam się uzyskać jedynie od inwestora – publikujemy ją poniżej. Tomasz Żylski

Wypowiedź inwestora

Rekonstrukcja i przebudowa Cedetu to bardzo skomplikowany i czasochłonny proces. Ze względu na bardzo zły stan techniczny budynku w następstwie pożaru w 1975 roku, zakres prowadzonych prac jest bardzo szeroki. Obecnie realizujemy prace ziemne oraz prace dotyczące części podziemnej Cedetu, które potrwają do tegorocznej jesieni. Następnie rozpocznie się proces budowy konstrukcji betonowej. Jednym z naszych głównych zadań jest wierne odtworzenie historycznej elewacji z charakterystycznymi podziałami i wszystkimi detalami tak, aby przywrócić budynkowi wygląd zgodny z oryginalnym projektem architektonicznym. Mając na uwadze historyczny charakter Cedetu, wszystkie prace prowadzone są pod nadzorem Stołecznego Konserwatora Zabytków.

Budynek zostanie oddany do użytku jesienią 2017 roku. Cedet po zakończonej przebudowie zaoferuje ponad 22 000 metrów kwadratowych powierzchni najmu i połączy w sobie dwie funkcje: biurową i handlową. Poza najwyższej klasy powierzchnią użytkową, dodatkowym atutem będzie podziemny parking dostępny nie tylko dla pracowników biur, ale również dla mieszkańców Warszawy. IMMOBEL Poland