Zespół domów Przy fontannach w Raciborzu

O 50-tysięcznym Raciborzu nieczęsto można przeczytać w czasopismach architektonicznych. Inaczej jest w przypadku pracowni Ryszarda Jurkowskiego, która na koncie ma tak znane realizacje jak rozbudowa muzeum Armii Krajowej w Krakowie („A-m” 02/2012), przebudowa ul. Mariackiej czy osiedle Książęce w Katowicach (to ostanie wyróżnione m.in. Nagrodą Roku SARP 2010). Najnowszy projekt biura powstał właśnie w Raciborzu, zaledwie kilometr od rynku, w typowo mieszkaniowej części miasta.

Racibórz uległ znacznym zniszczeniom podczas ofensywy Armii Czerwonej i w jego strukturze odczuwalny jest szczególnie silny dysonans między historyczną zabudową a realizowanymi po wojnie blokowiskami; zaproponowana przez architektów forma pięciu, połączonych w dwie grupy, czterokondygnacyjnych budynków dobrze odnajduje się w tym wymagającym otoczeniu. Domy nawiązują skalą do znajdujących się w okolicy willi miejskich, a jednocześnie, dzięki podniesieniu poziomu parteru o pół kondygnacji, tworzą pierzeję, która działa porządkująco na okolicę. Kolejne bryły założenia tworzą rytm, a spójność gwarantują powtarzalne, proste środki wyrazu: białe elewacje, opuszczone na ściany bezokapowe dachy pokryte czerwoną dachówką oraz pasy szarych balustrad. Dobrą decyzją, pozwalającą na zachowanie ducha miejsca, było pozostawienie fragmentów murów basenu, na którego miejscu zrealizowano inwestycję.

W zespole znajdują się lokale o zróżnicowanej wielkości. Te na parterze mają przydomowe ogródki, pozostałe zaś balkony lub tarasy. Do kilku zapewniony jest dostęp bezpośredni, z pominięciem klatki schodowej, dzięki czemu możliwa była ich adaptacja na cele biurowe. Osiedle charakteryzuje się bezpretensjonalną, dopracowaną w detalach, wpisaną w kontekst historycznej zabudowy, ale jednak współczesną architekturą. Taką, której chyba najbardziej potrzeba dziś polskim miastom. Obecnie w budowie znajduje się kolejny etap inwestycji, pozostaje mieć nadzieję, że utrzyma wysoki poziom już zrealizowanej części.

Motto

Dokumentacja geologiczna terenu inwestycji wykazała, że grunty na głębokości 8-10 m są nienośne, a pod ziemią zalegają żelbetowe niecki o grubości ok. 50 cm jako że niegdyś znajdował się tu kompleks odkrytych basenów. Budynki zostały więc posadowione na palach, a niecki pozostawiono jako przeponę poziomą.

Ryszard Jurkowski