Przebudowa Biblioteki Narodowej w Warszawie

Główną ideą przebudowy było założenie, by budynek Biblioteki Narodowej, zachował wszystkie dotychczasowe zalety i modernistyczny charakter, a jednocześnie stał się bardziej intuicyjny, ergonomiczny i ekologiczny. O wyzwaniach związanych z realizacją piszą Tomasz Konior i Marcin Piotrowski.

Gmach Biblioteki Narodowej został zaprojektowany w latach 60. przez architekta Stanisława Fijałkowskiego z zespołem. Wieloetapowa, przeciągnięta w czasie realizacja ostatecznie została zakończona w 1995 roku – oddano wówczas do użytku czytelnię ogólną. Zmieniające się wymagania dotyczące przechowywania i udostępniania zbiorów oraz warunków technicznych samego budynku spowodowały uruchomienie w pierwszej dekadzie XXI wieku prac modernizacyjnych. W pierwszym etapie, pod nadzorem autora całego założenia, odnowiono elewacje, poszerzono wejście główne, wymieniono okna i ściany kurtynowe, rozbudowano sieć Internetu oraz zamontowano nowe kaloryfery i energooszczędne oświetlenie. Drugim etapem była modernizacja czytelń i przestrzeni publicznych gmachu głównego. W 2015 roku rozpisano dwuetapowy konkurs, który wyłonił zwycięski projekt autorstwa pracowni Konior Studio.

Podstawowym celem było uzyskanie koncepcji, której realizacja pozwoli stworzyć miejsce nowoczesne, przyjazne, otwarte i spełniające oczekiwania bardzo zróżnicowanych grup użytkowników, a także w sposób kompleksowy i wizualnie spójny spełni założenia funkcjonalne, aranżacyjne oraz architektoniczne nowych czytelń i przestrzeni publicznych.

Przeprowadzone już na etapie konkursu analizy wykazały, że zunifikowany język modernistycznej architektury niesie za sobą pewne ograniczenia. Modułowość i powtarzalność wprowadza uporządkowanie, ale bez postawienia akcentów we właściwym miejscu jednakowa przestrzeń pozostaje niezrozumiała i nieczytelna. Stało się oczywiste, że obiekt w dotychczasowej formie nie będzie funkcjonować jako współczesna czytelnia, z której można korzystać w wygodny sposób. Główną ideą stało się założenie, by budynek biblioteki zachował wszystkie dotychczasowe zalety i modernistyczny charakter, a jednocześnie stał się bardziej intuicyjny, ergonomiczny i ekologiczny. Postanowiliśmy nadać wnętrzom czytelni nową, właściwą hierarchię, a dzięki użytym materiałom podkreślić rangę siedziby jednej z najważniejszych instytucji kultury w Polsce.