Tomasz Mańkowski. Architektura jest najważniejsza

Muzeum Architektury we Wrocławiu zaprasza na wystawę „Tomasz Mańkowski. Architektura jest najważniejsza”. Jest to pierwsza w historii monograficzna prezentacja twórczości architekta, profesora i nauczyciela akademickiego, który od czasu studiów związany był z Wydziałem Architektury Politechniki Krakowskiej.

Tomasz Mańkowski wierzył, że „architektura jest najważniejsza” ze względu na jej wpływ na wszystkie sfery naszego życia. Pracował twórczo przez ponad pięćdziesiąt lat, od połowy lat 50. XX wieku roku do pierwszej dekady XXI wieku. Stworzył własną filozofię projektowania, opartą o poczucie wrażliwości i odpowiedzialności społecznej. Był przekonany, że problemy społeczne można rozwiązywać za pomocą architektury i planowania przestrzennego, które postrzegał jako narzędzia służące zapewnieniu wszystkim równego prawa do mieszkania w godnych warunkach. Pozostał wierny modernizmowi z jego prostotą form i humanistycznym przesłaniem. Jego prace do dziś wyróżnia: logika powiązań, geometria układów oraz ortogonalne formy, które z czasem ewoluowały do struktur bardziej złożonych przy zachowaniu jednoznaczności i przejrzystości tektoniki.

Na wystawie zaprezentowane zostaną projekty i realizacje Tomasza Mańkowskiego w najpełniejszy sposób obrazujące jego autorską filozofię twórczą i podejmowane przez niego zagadnienia: mieszkalnictwo, prefabrykację, poodwilżowy modernizm oraz postmodernizm, rozumiany w autorski sposób jako gra z geometrią i formą.

O Tomaszu Mańkowskim

Tomasz Mańkowski urodził się 17 sierpnia 1926 roku w Krakowie i z miastem rodzinnym związał całe swoje życie zawodowe. W 1954 roku, po obronie dyplomu, rozpoczął pracę na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. W strukturach uczelni pełnił istotne role: w latach 1964-1966 był prodziekanem do spraw nauki, od 1970 roku wicedyrektorem, a od 1980 roku dyrektorem Instytutu Projektowania Architektonicznego. Jego dokonania, zarówno na polu dydaktyki, jak i projektowania, zaowocowały przyznaniem mu w 1970 roku tytułu profesora nadzwyczajnego, a dekadę później – profesora zwyczajnego.

Na początku lat 60. Mańkowski przebywał na Uniwersytecie w Pensylwanii. Udał się tam dzięki stypendium otrzymanemu przez Foreign Students Scholarship. Odwiedził wtedy także Harvard, Illinois Institute of Technology, Massachusetts Institute of Technology i University of Michigan w Ann Arbor. Odbył też praktyki zawodowe w filadelfijskich pracowniach architektonicznych Bellante & Clauss oraz Louisa Kahna. Podróż do Ameryki była dla Mańkowskiego niepowtarzalną okazją do spotkania z architekturą o innej skali i potencjale niż w rodzinnej Polsce oraz z odmiennym podejściem do projektowania przestrzennego miast. Doświadczenie tam zdobyte przełożyło się na jego późniejszą praktykę projektową, w tym na koncepcję monumentalnego Miasteczka Studenckiego AGH.

Długi okres aktywności zawodowej architekta – od lat 50. aż do początku XXI wieku – sprawił, że jego działalność projektowa objęła niezwykle szerokie spektrum stylistyczne: od poodwilżowego modernizmu, przez późny modernizm, aż po architekturę postmodernistyczną. Przez cały okres aktywności zawodowej dla Mańkowskiego niezwykle istotne były zagadnienia związane z mieszkalnictwem, niejednokrotnie powiązanym z kwestiami prefabrykacji i typizacji. Uzupełniały je projekty budynków użyteczności publicznej oraz nieliczne projekty dotyczące architektury sakralnej.

Przez lata swojej pracy dydaktycznej i naukowej na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej Mańkowski zdołał wykształcić całe pokolenia architektów i architektek, którzy następnie współtworzyli krajobraz architektoniczny i urbanistyczny wielu polskich miast. Wśród studentów Tomasza Mańkowskiego, którym architekt przekazywał swoją filozofię architektury, znaleźli się między innymi: Stanisław Niemczyk, Dariusz Kozłowski, Krzysztof Ingarden, Piotr Wróbel, Tomasz Konior czy Piotr Lewicki i Kazimierz Łatak.

Wystawa „Tomasz Mańkowski. Architektura jest najważniejsza”
Gdzie: Muzeum Architektury we Wrocławiu, ul. Bernardyńska 5
Kiedy: 21 czerwca – 31 października 2022 roku.  
Kuratorzy: Joanna Majczyk, Barbara Szczepańska, Maciej Siwy  
Aranżacja: Joanna Majczyk, Mikołaj Twardowski

Kolegium Polonijne / Przegorzały

Krytyka

Wykorzystująca topografię terenu architektura obiektu przypomina corbusierowski klasztor La Tourette. O realizacji Tomasza Mańkowskiego z zespołem pisze Marcin Kwietowicz.