Galeria Wnętrz w Krakowie

Do ciekawych sytuacji w architekturze może dojść, gdy twórcy którzy zbudowali swoją pozycję na znaczących budynkach publicznych zderzają się z projektowaniem inwestycji komercyjnych. W poprzednich dziesięcioleciach te kolizje miały miękkie skutki i obiecujący charakter. Kiedy Marek Budzyński budynek biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego wieńczył od frontu tzw. „rogalem komercji”, a w podziemiach umieszczał pasaż handlowy i centrum rozrywki dla dzieci przyjmowaliśmy te działania ze zrozumieniem. Gdy architekt mistyczny — Stanisław Niemczyk, rozbudowując kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego w Krakowie umieścił przy nim pasaż handlowy, to był on przeznaczony dla lokalnych kupców, antycypujący dzisiejsze miejskie aktywizmy, a na dodatek nazwany zielonym pasażem (A-m 03/94). Zaś budynek banku w jego rodzinnych Czechowicach-Dziedzicach (A-m 08/05) nie był korporacyjnym molochem, tylko lokalnym bankiem spółdzielczym. Bolesław Stelmach ma w swoim portfolio centrum handlowe u podnóża lubelskiego zamku wyposażone w ogrody na dachu, które mieszkańcy uważają za dobrze wpisujące się w otoczenie. Planiści i architekt wymogli na najemcach nawet pozbawione koloru szyldy. A dokonana ostatnio zmiana nazwy kompleksu skutkująca montażem krzykliwego kasetonu wzbudziła spore emocje.

Tym razem to Romuald Loegler twórca krakowskiej opery i rozbudowy Biblioteki Jagiellońskiej podjął próbę stworzenia ciekawej przestrzeni dla dużego producenta mebli. Projekt przewidywał budowę ekologicznego pawilonu edukacyjno-handlowego na obrzeżach miasta. Architekt musiał poradzić sobie z klasyczną sytuacją wschodnioeuropejskiego nie-miejsca: czteropasmowa, zapchana autami droga, upstrzona reklamami dziewięciometrowej szerokości, stacjami benzynowymi, ekranami akustycznymi odgradzającymi „łanową” zabudowę mieszkalną przemieść, warsztatami samochodowymi i… salonem meblowym konkurencji. Za to dla sprzedawców i działu marketingu miejsce było wymarzone: przy jednej z głównych dróg wylotowych z miasta, niedaleko węzła autostradowego.

Planiści wymagali dużego udziału terenów zielonych. Sposobem pogodzenia tych sprzeczności stało się przeniesienie znacznej części potrzebnej powierzchni użytkowej do podziemi. Od ulicznego frontu teren nieco podniesiono, co dało lepszą ekspozycję przypominającej zespół podmiejskich domków górnej części obiektu. Od zaplecza zaś rozkopano, umieszczając pod oporowymi ścianami parkingi dla klientów i zaplecza. Nieco wyniesiona nad poziom drogi bryła odcina się na tle graniczącego z terenem lasu. Główne wejście prowadzi do górnej kondygnacji złożonej z sześciu niby-domków ze skośnymi dachami, tworzących osobne aneksy pozwalające na eksponowanie wyposażenia w przestrzeniach o wymiarach i proporcjach podobnych do przestrzeni mieszkalnych. Dolna kondygnacja, otwarta dużą, szklaną ścianą na zagłębioną w stosunku do otaczającego terenu przestrzeń parkingu jest pozbawiona podziałów wewnętrznych halą sprzedaży. Obie kondygnacje łączą się nie poprzez zwykłe schody, lecz za pomocą usytuowanej w samym centrum obiektu, wykończonej drewnem, trybuny. Zaaranżowano tu bowiem otwartą przestrzeń audytoryjną przewidzianą dla spotkań, wykładów i prezentacji.

Projektant budynku nie jest zadowolony z realizacji. Narzeka na materiałowe oszczędności, uproszczenia detali, rezygnacje z ambitnych rozwiązań proekologicznych i materiałowo-estetycznych. Ambitnie marzył o wynurzającej się z płaszczyzny rozległej sadzawki, połyskującej, świetlistej bryle neutralnie energetycznego pawilonu kuszącego elegancką ekspozycją domowego wyposażenia na tle ciemnej ściany lasu. W wyrazie wdzięczności i uznania za realizację inwestor odwdzięczył mu się mottem: „sztuką jest połączyć to, co ulotne, z tym, co aktualne zawsze”.

Założenia autorskie

Proponowana architektura jest odbiciem pasji i marki firmy Kler i jej konsekwentnego dążenia do umacniania pozycji wiarygodnego partnera i lidera w krzewieniu kultury dobrego wnętrze. Showroom zaprojektowany został z myślą o przestrzeni przyjaznej do kontaktu z klientem. To także przestrzeń dla wystaw, spotkań, szkoleń, warsztatów. Rozpoznawalny dla wszystkich znak domu, w uproszczonej stylistyce, osadzony w architekturze ogrodu, jest dosłowną interpretacją ideowego założenia, ujętego w tytule inwestycji. Otoczenie i ogród przed budynkiem uzupełniają charakter siedziby. Prosta i mało wymagająca w utrzymaniu całoroczna roślinność tworzy łącznie z obiektem przyjazny i dizajnerski klimat. Plac wejściowy i parking stanowią spójną architektoniczną całość. Cegła drogowa klinkierowa podkreśla czytelność kompozycji.

Z różnych względów nie udało się niestety zrealizować wszystkich założeń. Projekt, pod hasłem „Dom i ogród” miał lepiej odpowiadać m.in. na kwestie ochrony klimatu i natury. Budynek nie stanowi sam o swojej jakości. To dialog wnętrza i zewnętrza staje się jej dopełnieniem, jeśli patrzymy na architekturę jako na kompleksową działalność, która tworzy środowisko człowieka.

ROMUALD LOEGLER