Frei Otto, niemiecki architekt i inżynier, uznawany za pioniera nowoczesnych, lekkich konstrukcji, został laureatem Nagrody Pritzkera 2015. Zmarł 9 marca tego roku w wieku 89 lat, na kilka tygodni przed ceremonią jej wręczenia. O przyznaniu jednego z najistotniejszych wyróżnień, jakimi może zostać uhonorowany architekt, dowiedział się dzięki wizycie reprezentantów kapituły w swoim domu pod Stuttgartem. Myślę, że Frei Otto był architektem, który nie przestawał pytać „powietrza”, czym chciałoby się stać. Nie przestawał myśleć o tym, jak opakować „powietrze” lub „przestrzeń” za pomocą minimum materiału i siły – podsumował jego twórczość Shigeru Ban, laureat ubiegłorocznej nagrody.
Jurorzy wskazali przede wszystkim na aktualność osiągnięć niemieckiego architekta: Lekcje płynące z jego pionierskiej pracy w obszarze lekkich konstrukcji, adaptowalnych, zmiennych i z namysłem wykorzystujących ograniczone zasoby, są tak samo ważne dziś, jak w momencie, gdy zostały zapoczątkowane ponad 60 lat temu.
Urodził się 31 maja 1925 roku w Siegmar, dorastał w Berlinie. Już jako nastolatek projektował szybowce i sam nimi latał. W ten sposób pojawiło się zainteresowanie właściwościami cienkich membran rozpostartych na lekkich konstrukcjach. W 1943 roku został wcielony do wojska jako pilot i zestrzelony nad Francją. Spędził dwa lata w obozie jenieckim, gdzie zajmował się konstruowaniem tymczasowych namiotów dla współwięźniów. W 1948 roku podjął na nowo rozpoczęte przed wojną studia na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie.
Jego praca doktorska The suspended roof. Form and Structure obroniona w 1954 roku została wydana w kilku językach, m.in. po polsku. Był założycielem kilku instytucji i grup badawczych, spośród których wymienić należy powadzony przez niego w latach 1964-1990 Instytut Lekkich Struktur na Uniwersytecie w Stuttgarcie. Metody dydaktyczne Otto miały równie eksperymentalny charakter jak namiotowa konstrukcja zaprojektowanego przez niego pawilonu, w którym mieściła się placówka. Swobodnie zorganizowane wnętrza sprzyjały rozluźnieniu naukowej dyscypliny i podejmowaniu badań nad balonami, bańkami mydlanymi czy pianką do golenia. Obserwowane procesy, często niezwykle efemeryczne, stawały się punktem wyjścia dla projektów solidnych konstrukcji o lekkim i poetyckim wyrazie.
Jego inspiracje naturą sięgały głębiej niż niejedna z dzisiejszych biologicznych metafor w architekturze parametrycznej, i to przy ówczesnych ograniczonych możliwościach technicznych. Kluczową rolę odgrywały modele, to na ich podstawie określano dane wprowadzane następnie do – obecnych od niedawna – komputerów. Do najbardziej znanych realizacji Otto należą zadaszenia obiektów sportowych i pawilonów: parku olimpijskiego na olimpiadę w Monachium (1972), pawilonu Niemiec na Expo 1967 w Montrealu czy pawilonu Japonii na Expo 2000 w Hanowerze (wraz z Shigeru Banem). Większość zaprojektowanych przez Frei Otto obiektów miała charakter tymczasowy i dziś możemy oglądać niewiele z nich, jednak znaczenie jego badań i osiągnięć dla współczesnej architektury jest trudne do przecenienia.
