Oddział porodowy / Łódź

Modernizacja bloku porodowego w Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi wpisuje się w immanentną cechę współczesnej architektury szpitalnej, która wymaga nieustannych przekształceń. Jak opowiada współprojektantka – Marta Czachorowska, jej zadaniem była m.in. finalizacja przemodelowania układu funkcjonalnego bloku porodowego, zaprojektowanego jeszcze w latach 80. XX wieku przez zespół architekta Janusza Wyżnikiewicza. Ów autor kilku łódzkich szpitali był również jej mistrzem i nauczycielem. Projektowanie tego typu obiektów wymaga lat doświadczeń, znajomości gąszcza zmieniających się przepisów, otwartości na oczekiwania użytkowników, wiedzy z zakresu niezwykle szybko zmieniających się technologii, materiałów, ale też z psychologii. W przypadku modernizacji bloku porodowego była to praca zbiorowa i wieloetapowa. Pomysłodawcami części rozwiązań funkcjonalnych byli zatrudnieni w szpitalu ginekolodzy, położne oraz specjaliści branżowi, zaś projekt wyłaniał się w toku licznych rozmów. Architektki otrzymały też wytyczne ze szpitala. Jak mówi Czachorowska, obowiązujące przepisy nie przesądzają, w jaki sposób ma wyglądać wnętrze tego typu obiektów.

Przypomnimy, że sam Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki powstał w latach 1983-1988 i jest jedną z ostatnich wielkich realizacji czasów PRL-u. Podstawą była decyzja polityczna wniesienia pomnika-szpitala, podjęta przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego w pierwszych miesiącach stanu wojennego. Postał jednak obiekt wyjątkowy, od blisko 35 lat służący setkom tysięcy kobiet i dzieci. Jednocześnie na ogromnym obszarze przedmieść Łodzi wybudowano dwa szpitale: ginekologiczno-położniczy i pediatryczny. Obecnie składają się one z szeregu wielokondygnacyjnych skrzydeł o zróżnicowanych funkcjach, zgrupowanych wokół wewnętrznych, prostokątnych dziedzińców.

Blok porodowy, umieszczony w przyziemiu szpitala ginekologiczno-położniczego, otacza jeden z takich dziedzińców. We wspólnych i ogólnodostępnych wnętrzach gmachu znalazły się mozaiki, ogrody zimowe i sporo detalu architektonicznego. Dotychczasowy oddział miał dwie wielostanowiskowe sale porodowe, na których kobiety rodziły za parawanami, kilka sal operacyjnych i pomieszczenie wzmożonego nadzoru. Brakowało poczekalni dla rodzin, a wykończenie ścian stanowiły jednakowe dla wszystkich korytarzy ceramiczne płytki w barwie butelkowej zieleni.

Projektantkom modernizacji bloku, przeprowadzonej bez dokonywania zmian w strukturze architektonicznej budynku, udało się nie tylko wygospodarować przyjazną poczekalnię dla rodzin i pacjentek, lecz także zwiększyć liczbę sal porodowych i usprawnić działanie sal operacyjnych. Na projekt wywarły wpływ zarówno sugestie specjalistów czy użytkowników, jak i bieżące doświadczenia pandemii COVID-19. To z jej powodu zaplanowano salę septyczną, poprzedzoną specjalną śluzą. Pozwala ona na izolację chorych pacjentek z dzieckiem od osób zdrowych. W tej strefie projektantki wydzieliły też pokój pożegnań. To miejsce, w którym matka i bliscy mogą spędzić czas ze śmiertelnie chorym dzieckiem. Tu szczególnie istotną rolę terapeutyczną odgrywa nieprzytłaczający wystrój wnętrza. Bo choć w projekcie modernizacji bloku porodowego nadrzędne są funkcja i celowość rozwiązań, to nie umniejsza to wagi samej aranżacji pomieszczeń, której celem było zapewnienie pacjentkom poczucia bezpieczeństwa i komfortu psychicznego. Ważna tu jest wspomniana poczekalnia. To kolejna sala spełniająca funkcję psychologiczną. W przyjaznym, jasnym wnętrzu o minimalistycznej architekturze i ścianach pokrytych specjalną, aseptyczną tapetą z nadrukowanymi konturami kwiatów, rodzina pacjentki może czekać na poród. Kanapy, fotele, stoliki, które wydają się pasować bardziej do lobby nowoczesnego hotelu niż szpitala, podarowała IKEA. Producent kierował się przy doborze mebli ich trwałością. Poczekalnia wyposażona jest w łazienkę oraz śluzę dla rodzin, która umożliwia bliskim przejście na blok porodowy.

Zamiast dwóch wspólnych sal porodowych podczas modernizacji wydzielono 11 indywidualnych sal porodów naturalnych, oświetlonych dziennym światłem pośrednim poprzez ściany i drzwi z matowego szkła, na które nadrukowano motywy kwiatów. Są wśród nich m.in. maki, irysy i róże. Sale wyposażone zostały we wbudowane regały z umywalkami i szafkami na niezbędne środki medyczne. Niestety położne narzekają, że pomieszczenia są zbyt małe, co utrudnia porody rodzinne.

Jednym z kluczowych rozwiązań funkcjonalnych było ulokowanie w sąsiedztwie tych pomieszczeń szeregu sal operacyjnych z własnymi śluzami. Oddziela je jedynie szeroki korytarz, dostępny tylko dla personelu szpitala. To umożliwia natychmiastowe przetransportowanie pacjentki w sytuacji zagrożenia, np. konieczności wykonania cesarskiego cięcia. Sal operacyjnych jest pięć, na ścianach wszystkich zamiast stosowanych współcześnie paneli z metalu także zastosowano jasne aseptyczne tapety z nadrukowanymi motywami kwiatowymi. Odbiór jest chyba pozytywny. Ponoć jedna z pacjentek rodząca w sali ozdobionej makami nadała swojej córce imię Róża.

Modernizacja tak skomplikowanego wnętrza jak blok porodowy wymaga kompromisów, pokory i wsłuchania się w potrzeby użytkowników

Przyjazne, jasne wnętrze, o ścianach pokrytych specjalną, aseptyczną tapetą z kwiatami, ma zapewniać pacjentkom poczucie bezpieczeństwa