Strefa Aktywności / Chorzów

Uniwersytet Śląski oraz Urząd Miasta w Chorzowie są inicjatorami planu rozwoju Śląskiego Międzyuczelnianego Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych, którego cele to przedsięwzięcia naukowe, dydaktyczne oraz społeczne. W ten ostatni obszar wpisują się działania zmierzające do integrowania przestrzeni kampusu uniwersyteckiego z miastem. Częścią tego planu jest wykonanie na ternie należącym do UŚ wielofunkcyjnej strefy rekreacyjnej. Realizacji tego wspólnego przedsięwzięcia podjęło się katowickie biuro SLAS architekci. W opinii twórców był to projekt szczególny, bo ich udział nie ograniczył się do wykonania koncepcji przestrzenno-architektonicznej. Architekci uczestniczyli na równi z inwestorami w dyskusji na temat programu funkcjonalnego strefy oraz sposobów włączania okolicznych dzielnic mieszkaniowych w życie uniwersytetu i miasta.

Koncepcja urbanistyczno-architektoniczna oparta jest na całkowitej otwartości, łączeniu różnorodności i zastosowaniu naturalnych materiałów. W opinii projektantów projekt jest wyrazem ich sprzeciwu wobec schematycznie zagrodzonych płotem stref fitness czy placów zabaw z naiwnymi formalnie i kolorystycznie urządzeniami zabaw. Strefa aktywności została zaprojektowana w miejscu powstałym po wyburzeniu jednego z budynków garnizonu wojskowego. Od strony wschodniej teren sąsiaduje z budynkami kampusu SMCEBI, poza tym otoczony jest niedużym pierścieniem drzew, za którym rozciągają się tereny osiedli mieszkaniowych z lat 70. XX w. W myśl idei otwartości teren kampusu nie jest ogrodzony i przecinają go ciągi piesze łączące osiedle z miastem.

Czytaj też: 20 najciekawszych obiektów służących turystyce i rekreacji – subiektywny przewodnik „Architektury-murator” |

Strefa aktywności jest również otwarta, jej bogaty program funkcjonalny ma zapraszać wszystkich potencjalnych użytkowników – studentów, doktorantów, pracowników uniwersytetu, młodzież, dzieci, dorosłych, a także osoby z niepełnosprawnościami. Rozwiązanie przestrzenne jest negatywem tradycyjnego placu zabaw. Zamiast wytyczać placyki z urządzeniami do sportu, rekreacji i zabawy i łączyć je ścieżkami, architekci na całym terenie zagospodarowania ułożyli płaszczyznę z betonowych płyt, którą perforowali otworami o geometrycznych kształtach, między którymi można poruszać się w dowolnym kierunku. Wzory złożone są z kwadratów, trójkątów i kół i uformowane zostały w taki sposób, by w ich wklęsłości i wypukłości wkomponować urządzenia służące rekreacji i zabawie. Wewnątrz nich rosną trawy, zioła, kwiaty i drzewa lub zamontowane są urządzenia sportowe.

Bogaty program funkcjonalny oferuje dla „każdego coś miłego”. Dla dzieci huśtawki, zjeżdżalnię, karuzelę, górki do wspinania labirynt, ściankę wspinaczkową, przeplotnię, tuby akustyczne i mini boisko; dla starszych kosz do koszykówki, hamaki jedno- i dwuosobowe, stół z ławami, leżaki plenerowe, urządzenia do fitness. Dla osób z niepełnosprawnościami ruchowymi przewidziano karuzelę oraz dostępne dla nich miejsca przy ławach. Przez przemieszanie funkcji i brak ogrodzenia placu zabaw dla małych dzieci, wspólne korzystanie z niego przez mieszkańców, pracowników studentów UŚ, uczestniczenie dorosłych w zabawie dzieci, bycie razem starszych i młodzieży staje się oczywistością. Na uwagę zasługuje również troska o zachowanie istniejącego drzewostanu oraz pomysł przesadzania do strefy samosiejek rosnących obok brzóz. Widać też staranny dobór roślinności ze względu na kolorystykę i łatwość pielęgnacji, który konsultowany był ze specjalistami projektowania zieleni. Kiedy zobaczyłam na fotografiach chorzowską strefę aktywności, przestrzeń wydawała mi się sztucznie zgeometryzowana, a urządzenia zbyt zagęszczone. Po wizycie na miejscu, spacerze wokół kolorowych rabat i drzew, obserwacji szalejących, małych dzieci z rodzicami oraz siedzącej tuż obok na leżakach młodzieży, zmieniłam zdanie. Połączenie sztywnej, betonowej matrycy z elementami zieleni, z korą pod urządzeniami zabawowymi, drewnem ław, ławek i stołów, prostotą kształtów urządzeń zabawowych, zaowocowało przestrzenią zachęcającą do spędzania w niej czasu. Jestem przekonana, że gdy zasadzone drzewa i szpalery żywopłotów urosną, kontrast między sztywną geometrią i naturalnością będzie mniejszy, a przestrzeń stanie się jeszcze bardziej atrakcyjna.

Założenia autorskie

Projekt wielofunkcyjnego skweru jest jednym z wielu elementów planów rozwoju Ślaskiego Międzyuczelnianego Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych w Chorzowie, a co za tym idzie również rewitalizacji okolicznych dzielnic Chorzowa. Strefa aktywności została zaprojektowana na terenie powstałym po wyburzeniu jednego z budynków garnizonu wojskowego i jest pierwszym krokiem włączania przestrzeni Kampusu SMCEBI w tkankę miejską Chorzowa. Na wyznaczonym obszarze opracowania zaproponowano betonową płaszczyznę placu, sperforowaną zróżnicowanym programem użytkowym w który wpisują się miejsca rekreacji dla studentów, urządzenia zabawowo- rekreacyjne dla dzieci oraz osób niepełnosprawnych, urządzenia fitness, indywidualnie projektowane elementy małej architektury oraz zieleńce, których część jest możliwa do zagospodarowania przez seniorów. Wspólna, celowo przemieszana i pozbawiona barier platforma łączy program miejsca powodując bardzo intensywne wykorzystanie terenu, a różnorodność atrakcji wzmacnia interakcje pomiędzy użytkownikami rożnych grup wiekowych. Betonowa, gładka nawierzchnia sprzyja użytkownikom rolek i hulajnóg stanowiąc kolejny element programu. Zastosowano zwykłe materiały (beton, stal, drewno) dopełnione dużym zróżnicowaniem kolorystycznym, fakturowym i zapachowym zaproponowanego ogrodu oraz nawierzchni sportowych. SLAS architekci

Perforacje w betonie uformowane zostały w taki sposób, by w ich wklęsłości i wypukłości wkomponować urządzenia służące rekreacji i zabawie oraz roślinność