25 lat „Architektury-murator”

W 1994 roku rządy Stanów Zjednoczonych i Rosji zawarły porozumienie w sprawie likwidacji broni atomowej na Ukrainie, Izrael i Watykan nawiązały pełne stosunki dyplomatyczne, Nelson Mandela został pierwszym czarnoskórym prezydentem Południowej Afryki, a telewizja NBC wyemitowała pilotażowy odcinek serialu Przyjaciele. W Polsce rozpoczęto procedurę prowadzącą do denominacji złotego. Rząd RP złożył też formalny wniosek o przyjęcie naszego kraju do Unii Europejskiej. Tymczasem w niewielkiej piwnicy w śródmieściu Warszawy przygotowywano do druku nowy magazyn dla architektów. Pierwszy numer „Architektury-murator” ukazał się w październiku 1994 roku. Od tego czasu towarzyszyliśmy wszystkim najważniejszym wydarzeniom w Polsce i na świecie. Poprzez architekturę pokazywaliśmy polską transformację na szerokim tle społecznym, gospodarczym i politycznym, śledziliśmy zagraniczne trendy i międzynarodowe dyskusje. Nasz zespół nie zajmował się wyłącznie pracą nad gazetą. Organizowaliśmy konkursy, wystawy, inicjowaliśmy pokoleniowe spotkania i wiele innych wydarzeń. Z okazji naszego 20-lecia przygotowaliśmy wyjątkową wystawę makiet 25 budynków szczególnie ważnych dla polskiej transformacji Kolekcja „Architektury-murator” dla Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Przypadający w ubiegłym roku jubileusz 25-lecia postanowiliśmy uczcić w szczególny sposób. Zdecydowaliśmy, że nie będzie on jedynie retrospektywą, że skupimy się na przyszłości, a obchody będą trwały niemal cały rok 2019. Zaplanowaliśmy wiele wydarzeń, ale też specjalny cykl artykułów na temat przyszłości architektury. Opublikowaliśmy 12 unikalnych materiałów dotyczących nadchodzących dekad, w tym teksty Hansa Ibelingsa, Petera Buchanana i Rema Koolhaasa, rozmowy z Reinierem de Graafem, Peggy Deamer, Matthiasem Hollwichem czy Carlo Rattim. Z okazji rocznicy mierzyliśmy się też z architektonicznymi marzeniami, budując w trzech miastach Obiekty niemożliwe według projektów Dariusza Kozłowskiego, Przema Łukasika i Jerzego Łątki. Poprosiliśmy przedstawicieli trzech pokoleń architektów, żeby w sposób symboliczny opowiedzieli, z czym obecnie się zmagają, co uważają za niemożliwe i żeby tę niemożliwość postarali się pokonać – tłumaczy ideę Ewa P. Porębska, redaktor naczelna „A-m”, a zarazem inicjatorka projektu (więcej w „A-m” 12/2019). Budowie obiektów towarzyszył cykl wykładów i warsztatów w Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Katowicach i Wrocławiu, a także specjalny konkurs studencki na oświetlenie instalacji, zorganizowany we współpracy z firmą Zumtobel (wyniki zaprezentujemy w „A-m” 02/2020). Jednym z jubileuszowych wydarzeń był też wybór 250 architektonicznych osobowości 25-lecia. Lista wskazująca postaci, które wywarły znaczący wpływ na kształt architektury w Polsce i jej promocję powstała we współpracy z wiodącymi instytucjami, organizacjami i magazynami, a towarzyszył jej internetowy plebiscyt, którego wyniki prezentujemy na str. 40-41. Razem z władzami samorządowymi zrealizowaliśmy cykl filmów ukazujących transformacje, jakie zaszły w architekturze polskich miast na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza (Polska Dojrzałość), a na zaproszenie Darka Hermana i Huberta Trammera uczestniczyliśmy w pierwszej edycji konfrontacji projektantów po 40 roku życia Starzy na plaży („A-m” 08/2019). Zwieńczeniem jubileuszu była uroczysta gala, która miała miejsce 21 listopada w hotelu Warszawa. Wśród gości znaleźli się nie tylko architekci i wieloletni współpracownicy redakcji, ale też przedstawiciele świata sztuki, kultury i biznesu. W trakcie wieczoru odbyła się dyskusja Krok w Przyszłość z udziałem Marthy Thorne, dyrektorki Pritzker Prize, Ivana Blasiego z Fundacji im. Miesa van der Rohe i Denisa Leontieva ze Strelka KB w Moskwie, którą poprowadził Mirosław Bałka (jej zapis na str. 26-31), a także wręczenie nagród 25-lecia „Architektury-murator” – subiektywny wybór redakcji szczególnych osiągnięć polskich architektów (prezentacja laureatów na str. 32-39). W ten sposób symbolicznie zamknęliśmy obchody jubileuszu i pełni nowej energii wkraczamy w przyszłość.