DoFA’ 2016. Dolnośląski Festiwal Architektury
Dolnośląski Festiwal Architektury DoFA zainicjowany został przez wrocławski SARP w 2011 roku. Obejmuje wydarzenia o różnorodnym charakterze, od wystaw i wykładów, po debaty, seminaria czy wycieczki po obiektach ważnych dla lokalnej tożsamości. Podczas festiwalu odbywają się również projekcje filmowe, koncerty, warsztaty dla dzieci i młodzieży.
Przystępując do realizacji DoFA, mieliśmy na uwadze społeczne zapotrzebowanie na tego rodzaju cykliczne przedsięwzięcie, którego dotychczas brakowało w kalendarzu wydarzeń wrocławskich i dolnośląskich. Postanowiliśmy zaproponować atrakcyjny i przystępny w odbiorze program, mogący jednocześnie stać się przyczynkiem do szerokiej dyskusji na temat architektonicznej kondycji naszego miasta i regionu – wyjaśniają organizatorzy. Każda z edycji toczy się pod innym hasłem przewodnim. Tematem tegorocznej, specjalnej odsłony festiwalu, organizowanej w ramach Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016 we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej, Akademią Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta i Muzeum Współczesnym Wrocław, będzie Przestrzeń dla piękna. W ramach wydarzenia zaplanowano takie wystawy jak Kadry Modernizmu, Przestrzeń do pracy architekta, Europejskie Stolice Kultury w migawce czy Hołd Constantinowi Brâncuşiemu. Z okazji festiwalu przewidziano też międzynarodową konferencję Sztuka [:w] przestrzeni. Jej uczestnicy spróbują m.in. znaleźć odpowiedzi na pytania, jak uczynić przestrzeń zurbanizowaną atrakcyjną dla użytkowników i jaką rolę pełni dziś architektura w kreowaniu nowych fragmentów miast. Konferencję podzielono na trzy panele, kuratorowane przez Dorotę Monkiewicz, dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław oraz Izabelę Mironowicz i Grażynę Hryncewicz- Lamber z WA PWr. Warto wybrać się również na jedną z kilku wycieczek. Tegoroczna edycja obejmuje m.in. zwiedzanie osiedla Europejskiej Stolicy Kultury 2016 Nowe Żerniki.
7 – 14 października
www.wroclaw.sarp.org.pl/pl/dofa/
i
Przyszłość dzisiaj. Wykład
Gościem ostatniego spotkania z cyklu DużeA będzie Hani Rashid, od 1989 roku wraz z żoną Anne Lise Couture prowadzący nowojorską pracownię Asymptote Architecture. Oboje uznawani są za prekursorów cyfrowej rewolucji w architekturze. Przez długi czas domeną biura były bowiem przede wszystkim projekty systemów wykorzystujących technologię wirtualnej rzeczywistości, by wymienić tylko najbardziej znane jak wirtualny parkiet dla giełdy w Nowym Jorku czy wirtualne muzeum Guggenheima na Manhattanie. Pierwszy budynek według projektu Asymptote Architecture powstał dopiero w 2002 roku. Był nim pawilon wystawowy Hydra Pier w gminie Haarlemmermeer w Holandii. Jak tłumaczył Hani Rashid w rozmowie z Hubertem Trammerem („A-m” 05/2005), bez tych wieloletnich eksperymentów biuro nie byłoby jednak w stanie budować obiektów, jakie wznosi obecnie.
i
Można nas porównać do muzyków, którzy wiele lat ćwiczą, zanim zaczną występować. Architektura ma wiele przejawów, a budowanie jest tylko jednym z nich. (...) W Asymptote nie zajmujemy się kreowaniem ideologii czy stylu, lecz eksperymentowaniem. Architektura to interesujący obszar działalności, gdyż łączy w sobie sztukę, nauki ścisłe i przyrodnicze, a także biznes. Architekt musi być dobry we wszystkich tych dziedzinach – tłumaczył.
W swoim dorobku pracownia ma dziś nie tylko realizacje architektoniczne, ale też projekty mebli i instalacji artystycznych. Hani Rashid zajmuje się także działalnością dydaktyczną. Jako wizytujący profesor prowadził zajęcia m.in. na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Kopenhadze, w Południowokalifornijskim Instytucie Architektury w Los Angeles, w Instytucie Berlagego w Amsterdamie oraz na ETH w Zurychu i w podyplomowej szkole dizajnu na Harvardzie. Obecnie kieruje własnym studiem badawczo-projektowym na Uniwersytecie Sztuk Stosowanych w Wiedniu.
Tematem wrocławskiego wykładu Haniego Rashida będzie Przyszłość dzisiaj. Spotkanie zaplanowano 10 października w ramach panelu Architektura, którego kuratorami są Anna Grajper i Sebastian Dobiesz z wrocławskiej pracowni LAX. Organizatorem projektu DużeA jest Stowarzyszenie Architektów Polskich oddział Wrocław.
10 października sala audytoryjna WCK przy Hali Stulecia we Wrocławiu
www.wroclaw.sarp.org.pl/pl/duze_a/
i
Letnia Szkoła Architektury. Relacja z warsztatów
Narastający kryzys imigracyjny, brak konkretnej strategii jego rozwiązania nie tylko na terenie UE, ale także w wielu miejscach na świecie stał się motywacją do opracowania tematyki zajęć Letniej Szkoły Architektury Living Unit 2016 zorganizowanych podczas tegorocznych wakacji na Politechnice Wrocławskiej. Zadaniem uczestników było stworzenie projektu podstawowej jednostki mieszkalnej, która mogłaby służyć osobom wykluczonym społecznie lub dotkniętym skutkami działań wojennych czy katastrof naturalnych. W czasie warsztatów, odbywających się od 3 do 21 sierpnia, 30 studentów z wydziałów architektury Politechniki Wrocławskiej oraz Uniwersytetu Technicznego w Delft pracowało nad projektami oraz prototypami jednostek.
W pierwszym etapie uczestnicy pod kierunkiem Jerzego Łątki z PWr przygotowywali swoje indywidualne koncepcje, a następnie łączyli się w pięcioosobowe zespoły, bazując na podobnych założeniach, rozwiązaniach materiałowych lub konstrukcyjnych. W drugim, prowadzonym przez Marcela Bilowa, szefa Bucky Lab z WA TU Delft, mieli okazję zapoznać się z laboratorium narzędziowym przetransportowanym z Holandii i wykonać prototypy swoich projektów w skali 1:1. Ostatnim zadaniem postawionym przed studentami było spędzenie nocy w wybudowanych przez siebie konstrukcjach. Każdy z obiektów w nieco inny sposób odpowiadał na postawiony problem. Potrzebę mobilności schronień najtrafniej realizowała lekka konstrukcja wykonana z dwóch ośmiokątów i nieprzemakalnego materiału, którą w prosty sposób można złożyć i przetransportować na miejsce (autorzy: Anna Wikiera, Dorota Ręcławowicz, Kasia Dominiak, Aleksandra Nowotniak, Justyna Romanowska).
i
Odmienny charakter miał obiekt w formie schodów – w ciągu dnia mogący służyć jako miejsce spotkań, platforma do uprawy warzyw czy prowadzenia własnego stoiska, kryjący w środku też schronienie dla osoby bezdomnej (autorzy: Karolina Jezusek, Karolina Dyjach, Xiangyu Zheng, Elżbieta Kłeczek, Aleksandra Łukasik). Kolejną propozycją był pawilon z prefabrykatów, którego konstrukcja składana jest bez użycia gwoździ i śrub (na zdjęciu obok; autorzy: Dina Cheliadina, Emilia Karwowska, Maja Berlińska, Marta Jastrzębska, Wietse Elswijk). Ściany-półki obiektu użytkownik może wypełnić swoimi rzeczami osobistymi, polepszając jednocześnie termoizolacyjność pawilonu. Z jednego, powtarzalnego elementu wykonane było z kolei schronienie przypominające kopułę. Prefabrykacja umożliwia w tym przypadku także uzyskanie różnych rozmiarów i geometrii obiektu (autorzy: Ewa Hejducka, Jeroen Wassing, Tommaso Venturini, Yayun Liu, Zuzia Robutka).
Jeden z projektów opracowanych w czasie Letniej Szkoły jeszcze do 8 października można oglądać na placu Solnym we Wrocławiu. To tzw. Domek z Kart, o konstrukcji wykonanej z papieru, który zwyciężył w konkursie Futu Wro na innowacyjne pomysły dla miast przyszłości zorganizowanym w ramach Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016 (autorzy: Jerzy Łątka, Paulina Urbanik, Olga Gumienna, Joanna Malińska, Agata Mintus, Weronika Lebiedowska, Magdalena Wiktorska, Natalia Olszewska, Damian Wachoński, Wojciech Wiśniewski). Kolejna edycja Letniej Szkoły Architektury już za rok. Tym razem zajęcia dotyczyć będą miejsc pracy i wypoczynku.
Jerzy Łątka
i
Domek na Ołbinie. Podsumowanie projektu
Od połowy ubiegłego roku w ramach programu sztuk wizualnych Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016 realizowany jest projekt Wejście od podwórza, którego celem są działania animacyjne w przestrzeni zaniedbanych podwórek i skwerów miasta. Jedną z tego typu interwencji jest domek na drzewie, który powstał w lipcu na Ołbinie. Wnętrze kwartału, o wymiarach ok. 160 x 200 m, w obrębie ulic Nowowiejskiej, Jedności Narodowej, Żeromskiego i Daszyńskiego, należy do największych niezabudowanych podwórek w tym rejonie, zamieszkałym przez ponad 40 tys. osób. Przy tak ogromnej przestrzeni i tak wielu mieszkańcach trudno o poczucie wspólnoty, co było dodatkowym wyzwaniem podczas realizacji projektu. Zadanie zmierzenia się z problemem powierzono krakowskiemu kolektywowi Niedzielni, który tworzą Piotr Dziurdzia, Jakub Wesołowski i Bartolomeo Koczenasz na czele z artystką i aktywistką Cecylią Malik. Pierwszą trudność, jaką napotkali była interpretacja przepisów Ustawy – Prawo Budowlane. Okazało się, że domku na drzewie nie można zakwalifikować ani do kategorii placów zabaw czy małej architektury, ani do budowli. Realizacja tej nietypowej instalacji stała się ostatecznie możliwa dzięki specjalnemu zarządzeniu prezydenta Wrocławia.
Natalia Romaszkan, koordynatorka projektu, wierzy, że ten przykład pomoże innym podmiotom chcącym przeprowadzić podobne interwencje: Tworzymy tzw. dobre praktyki, które mają udowodnić, że sztuka w przestrzeni publicznej to nie tylko murale. Liczymy, że ta akcja wskaże pewne pomysły i rozwiązania, zwróci uwagę na najważniejsze problemy, że pójdą za tym kolejne interwencje artystyczne – wyjaśnia. Ważnym aspektem projektu była też partycypacja społeczna. Organizatorzy zaplanowali serię warsztatów, spotkań, happeningów i… poczęstunków. Kolorowe deszczułki, tworzące ściany domku, zostały pomalowane przez mieszkańców okolicznych kamienic, zwłaszcza dzieci. Pozytywne skutki akcji były widoczne już w ciągu pierwszych dni od jej rozpoczęcia: Jedna z mam dzieci biorących udział w warsztatach spytała, czy zostanie nam trochę farby, bo chciałaby odmalować podwórkową ławkę. Można czekać aż zostanie zorganizowana jakaś akcja, aż ktoś zrobi coś za nas, albo wziąć inicjatywę we własne ręce – podkreśla Cecylia Malik. Domek na drzewie od chwili powstania cieszy się niesłabnącą popularnością. Każdego dnia wakacji był wręcz okupowany przez młodszych mieszkańców kwartału. Na gałęziach przyczepiono kilka huśtawek, wykonanych ze znalezionych lin i desek. Pobliskie ławki zostały przesunięte w okolicę domku. Instalacja stała się centrum podwórkowego życia, miejscem rekreacji, a przede wszystkim miejscem, w którym zawarto wiele przyjaźni.
Ewa Nowak
i
