Jadwiga Dobrzyńska: prekursorka, architektoniczka, pierwsza kobieta w polskiej architekturze

W 2022 roku mija sto lat, odkąd Jadwiga Dobrzyńska jako pierwsza kobieta w Polsce ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a następnie, również jako pierwsza kobieta, otrzymała uprawnienia architektoniczne. Tym razem inicjatorki Balu architektek przypominają postać tej niezwyklej projektantki.

UWAGA UWAGA: Czy wiecie, że w tym roku przypada 100-lecie kobiet w architekturze polskiej? Jubileusz możemy świętować dzięki Jadwidze Dobrzyńskiej. W 1922 roku jako pierwsza kobieta w Polsce ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a potem, również jako pierwsza kobieta, otrzymała uprawnienia architektoniczne, które dały jej m.in. możliwość prowadzenia robót budowlanych. To ją ówczesna prasa nazwała „architektoniczką”, szukając odpowiedniej formy feminatywu. Pomimo bycia pionierką w dziedzinie, Dobrzyńska jest jedną z mniej znanych architektkek przedwojnia, dlatego dziś przypominamy jej sylwetkę.

Po otrzymaniu dyplomu Jadwiga Dobrzyńska swoje umiejętności projektowe szybko sprawdza w praktyce i startuje w różnych konkursach wraz z kolegami. Z jednym z nich, Zygmuntem Łobodą, tworzy duet nie tylko w pracy, ale też w życiu prywatnym. W 1928 roku ich wspólny projekt – kompleks Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych w Katowicach – zostaje wyznaczony do realizacji. Dobrzyńska ma wreszcie okazję, by sprawdzić się na budowie. Projekt jest skomplikowany – obok klasycznych sal lekcyjnych zaplanowano pracownie, przy których wymagana jest specjalistyczna wiedza techniczna.

Wieloaspektowe doświadczenie zdobyte w Katowicach przydaje się parze przy kolejnym projekcie. Dziecięce Sanatorium Przeciwgruźlicze w Istebnej to prawdziwe wyzwanie – oprócz pogodzenia skomplikowanego programu i wymogów technicznych należy uwzględnić piękne otoczenie obiektu. Twórcom się to udaje. Prosta, modernistyczna bryła została harmonijnie wpisana w krajobraz, a przestronne sale, otwarte na naturę, poprawiły komfort kuracjuszy.

Czytaj też: Sanatorium w Istebnej |

W 1933 roku parze udało się zakończyć budowę domu własnego na Saskiej Kępie w Warszawie. W projekcie widać ogromną inspirację Le Corbusierem – bryła jest prosta, smukła, zwieńczona tarasem na dachu. Dom Dobrzyńskiej i Ładoby musiał być nie lada konkurencją dla domu Brukalskich na Żoliborzu. Karierę Dobrzyńskiej przerywa wojna. Architektka umiera w 1940 roku w wieku zaledwie 42 lat. Dziś BAL wznosi toast za Jadwigę Dobrzyńską!