Nekropolis. Adam Bujak fotografuje polskie cmentarze

i

Autor: Archiwum Architektury

Nekropolis: polskie cmentarze w fotografiach Adama Bujaka

2013-10-25 16:48

Nakładem wydawnictwa BOSZ jesienią 2012 roku wydany został album fotografii przedstawiających cztery historyczne polskie cmentarze: Rakowice, Łyczaków, Rossę i Powązki. Autorem zdjęć jest krakowski fotografik Adam Bujak, tekstów - Jacek Kolbuszewski

Autorzy zdecydowali się na przedstawienie czterech najsłynniejszych cmentarzy związanych z historią Polski. Dwa z nich, Łyczakowski we Lwowie i wileński cmentarz na Rossie znajdują się poza granicami kraju, są jednak miejscem pochówku wielu wybitnych obywateli Rzeczypospolitej. Dwie pozostałe nekropolie leżą w obrębie Warszawy i Krakowa. Wszystkie stanowią dziś rodzaj muzeum na wolnym powietrzu – wypełnione są pracami rzeźbiarzy i architektów, pamiątkami po słynnych postaciach, wierszami poświęconymi zmarłym. We wprowadzającym eseju Jacek Kolbuszewski kreśli historię wielkich cmentarzy. W Europie istniały już w starożytności, później jednak zninknęły. Ponownie pojawiły się stosunkowo niedawno, jako jeden z rezultatów myśli oświeceniowej. Lokalizowane poza murami miejskimi obszerne miasta umarłych, zaprojektowane jako całościowe założenia z siecią alejek i kwater, miały przede wszystkim poprawić warunki higieniczne. W zatłoczonych miastach, w których do drugiej połowy XVIII stulecia zmarłych grzebano na niewielkich cmentarzach przykościelnych, lub wręcz w obrębie świątyń, łatwiej rozprzestrzeniały się choroby, a mieszkańcy skarżyli się niekiedy na fetor rozkładających się ciał.    Rozległa przestrzeń nekropolii rozbudowywanych w XIX wieku pozwalała na realizację pomników nagrobnych na skalę wcześniej w Polsce niespotykaną. Niektóre z nich to wysokiej klasy dzieła sztuki seplukralnej. Fotografie Adama Bujaka to efekt wędrówek przez cztery wielkie nekropolie. Wiele z tych obrazów to portrety wybranych przez autora nagrobków i zdobiących je posągów, nie brak także malowniczych jesiennych pejzaży ze snującymi się nad ziemią mgłami i czy dymem z palonych liści. Cmentarne alejki są niemal zawsze puste, tylko na niektórych zdjęciach pojawia się sztafaż niewielkich ludzkich sylwetek. Z myślą o zagranicznych czytelnikach album został przygotowany jako wydawnictwo dwujęzyczne; wszystkie teksty i podpisy przygotowane są także w wersji angielskiej. Podobnie jak w innych publikacjach wydawnictwa, poziom edytorski jest wysoki, książkę przegląda się z przyjemnością, zwłaszcza że czysty projekt graficzny pomaga dobrze wyeksponować zdjęcia. Krótki rys historyczny otwiera każdy z rozdziałów. To nie jedyne opracowanie tego rodzaju dostępne na rynku, podobnych pozycji ukazało się już wiele, a jednak temat wciąż daleki jest od wyczerpania. Nekropolis. Polskie nekropolie, Wydawnictwo BOSZ, Olszanica 2012, s. 176, cena: 65 zł

Nekropolis. Adam Bujak fotografuje polskie cmentarze

i

Autor: Archiwum Architektury