Dom nad fosą – FORT X w Toruniu. Ukryty wśród zieleni i fortyfikacji Twierdzy Toruń

Spis treści

1. Dom nad fosą – FORT X w Toruniu. Projekt pracowni Archigeum Sp.zo.o. Przemka Gawędy
2. Przemiana Fortu X Twierdzy Toruń możliwa w 2025 r. Powstanie m.in. hotel

Dom nad fosą – FORT X w Toruniu. Projekt pracowni Archigeum Sp.zo.o. Przemka Gawędy

Na zarośnięty, zaśmiecony teren toruńskiego Fortu X dziś zapuszczają się co najwyżej odważni spacerowicze. W planach jest jednak przemiana tej części XIX-wiecznej Twierdzy Toruń, położonej zaledwie niecałe 2,5 km od starówki i nadanie temu miejscu nowej funkcji. Jednym z pierwszych etapów ma być realizacja projektu domu nad fosą, w którym zamieszkać chce właściciel całego kompleksu. Za projekt odpowiada Przemek Gawęda – laureat prestiżowego konkursu „40 UNDER 40” w 2023 roku, zdobywca tytułu Architect of the Year Awards 2023.

– Ideą projektu domu było jego „wpisanie się” w założenie fortyfikacyjne w sposób, aby z jego centralnej części kubatura była niewidoczna. Dom zlokalizowano w najniższej części założenia - przy fosie, która jest integralnym elementem Fortu X. Zbliżenie domu do fosy pozwoliło wpisać się także w oczekiwania inwestora, który chciał posiadać możliwie duży taras w pobliżu zbiornika wody

– wyjaśnia architekt.

Zaplanowano dwukondygnacyjny budynek mieszkalny z zielenią i trawą na dachu, co ma pomóc budynkowi jeszcze mocniej wtopić się w tło. Od strony wody powstanie wspomniany taras. Co więcej, deskę tarasową zastosowano zarówno na podeście, jak i frontowej elewacji.

– Strefa dzienna jest zlokalizowana na kondygnacji wyżej. Strefa prywatna wraz zapleczem technicznym znajduje w strukturze terenu

– tłumaczy architekt. Jak dodaje, realizacja projektu może się rozpocząć już w przyszłym roku.

• Zobacz także: Od frontu - monolityczna ściana bez okien. Dom jak Las to nowoczesna willa pod Warszawą

Przemiana Fortu X Twierdzy Toruń możliwa w 2025 r. Powstanie m.in. hotel

Dziś obszar Fortu X zabytkowej Twierdzy Toruń tylko w niewielkim stopniu przypomina to samo miejsce w XIX w. Jak wyjaśnia Przemek Gawęda, przez lata oryginalne ukształtowanie terenu deformowało się i zacierało. Miejsce jest zarośnięte i zaśmiecone. Tymczasem na przełomie XIX i XX w. był to ważny obiekt wojskowy, wybudowany przez Prusaków celem obrony granicy wschodniej Prus.

– Fort X ("Bateria Nadbrzeżna") – leży między ulicą Przy Grobli, Zagrodową a ogrodami działkowymi. Otwarta bateria artyleryjska sześciu 120 mm armat kontrolujących dolinę Wisły, zabezpieczona częściowo fosą. Jako jedyny fort zespołu nie otrzymał ani jednej wieżyczki obserwacyjnej piechoty

– podaje miasto.

Zapowiadana od kilku lat przemiana Fortu X ma nadać dawnym fortyfikacjom nową funkcję. Cały proces może rozpocząć się już w 2025 r., po kilku – jak to określa architekt – „perturbacjach administracyjnych”. W uzgodnieniu z konserwatorem zabytków zaplanowano m.in. następujące działania:

• remont zachowanego schronu i przekształcenie go w obiekt hotelowy,
• budowa sali konferencyjno-bankietowej z towarzyszącą funkcją gastronomiczną,
• budowa domu właściciela kompleksu.

Jak wspomniano, nowe obiekty mają wtapiać się w tło. Dodatkowo zaplanowano przywrócenie dawnego ukształtowania terenu.

• Czytaj również: Metamorfoza Bastionu Sakwowego we Wrocławiu. Z ruiny odpadał tynk, teraz to duma miasta i miejsce spotkań

– Działania projektowe skupiły się min. na przywróceniu zarysów fortyfikacji ziemnych takich jak: stanowiska artyleryjskie z trawersami oraz ławy strzeleckie. Projekt zagospodarowania fortu i odtworzenia fortyfikacji ziemnych zrealizowano na podstawie historycznych planów budowlanych, które powstały pod koniec XIX wieku

– opowiada architekt.

Listen to "Zbigniew Maćków. Robi się gęsto" on Spreaker.