Będący w końcowej fazie realizacji (połowa lutego 2015) budynek Narodowego Forum Muzyki usytuowany jest w centralnej części Wrocławia, w niedalekim sąsiedztwie Rynku, na terenie bezpośrednio przylegającym do Promenady Staromiejskiej ciągnącej się malowniczo wzdłuż linii fosy. Obiekt, widoczny dobrze z kilku kierunków, stanowi główny element kształtujący przestrzeń nowego placu Wolności.
Sam plac oraz jego otoczenie podlegają obecnie gruntownym przekształceniom obejmującym przebudowę dróg i realizację nowych obiektów. Miejsce to zyska jednak odpowiednią rangę dopiero wówczas, gdy zbyt szerokie otwarcia placu zostaną przymknięte projektowanymi budynkami przyległymi od strony zachodniej do Opery Wrocławskiej oraz planowaną zabudową wzdłuż ulic Zamkowej i Heleny Modrzejewskiej.
Nawierzchnia placu została zaprojektowana z granitu z lokalnych kamieniołomów i ukształtowana w taki sposób, aby umożliwiać przeprowadzanie na nim miejskich imprez plenerowych. Zastosowane rozwiązania techniczne, w tym terenowe złącza kablowe, pozwolą na przesyłanie sygnału audio i wideo z estrad bezpośrednio do pomieszczeń reżyserek dźwięku umieszczonych w budynku. W obrębie terenu wyznaczono też specjalne, uzbrojone w infrastrukturę stanowiska dla wozów transmisyjnych.
Geometria placu, której czytelność utrudnia niekompletna zabudowa wokół, została skorygowana poprzez oświetlenie rozmieszczone symetrycznie wzdłuż dłuższych boków. Drogowy i pieszy układ komunikacyjny, zaplanowany przede wszystkim do obsługi gmachu i parkingu podziemnego, został ściśle powiązany z sąsiadującą infrastrukturą i wynika z wprowadzenia ruchu kołowego pod powierzchnię placu. Zaprojektowany tunel ma dwa pasy ruchu – jeden przeznaczono dla dużych ciężarówek obsługujących wyłącznie NFM i autokarów z gośćmi, drugi łączy garaż z przyległymi ulicami: Krupniczą, Zamkową i Świdnicką.
i
Program użytkowy budynku NFM
W obiekcie zlokalizowana jest główna sala koncertowa na 1800 miejsc i trzy sale kameralne. Ta pierwsza przeznaczona jest do wykonywania muzyki klasycznej (z możliwością regulacji akustyki odpowiednio do gatunku, wielkości aparatu wykonawczego, stylu, epoki itp.). Możliwości techniczne sali gwarantują zastosowanie wielu rozwiązań prezentacyjnych w zakresie oświetlenia i nagłośnienia (w tym przetwarzanie i wzmacnianie dźwięku).
Trzy sale kameralne przystosowane są do organizacji koncertów muzyki współczesnej i prób (również w pełnym składzie orkiestr symfonicznych), a także spektakli, konkursów tanecznych, prezentacji filmów czy konferencji i spotkań. Obiekt będzie pełnił rolę stałej siedziby między innymi dla: Orkiestry Symfonicznej NFM, Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans, Wrocławskiej Orkiestry Barokowej i Chóru NFM. Ponadto przewidziano w nim studio nagrań, bibliotekę, centrum informacji kulturalnej i ogólnodostępne lokale gastronomiczne. Koncepcję projektu wnętrz przygotowało Towarzystwo Projektowe.
i
Główna sala koncertowa
Kształt głównej sali koncertowej jest bezpośrednim wynikiem studium rozprzestrzeniania dźwięku. Wokół sali znajdują się puste przestrzenie komór pogłosowych, które poprzez zwiększenie jej kubatury o 12 000 m3 mają za zadanie wzmacniać i odbijać dźwięk. Zastosowanie specjalnych wrót z sali koncertowej do komór pogłosowych oraz podwieszanych, zwijanych ekranów, umożliwia odpowiednią regulację charakterystyki akustycznej komór i „sterowanie” dźwiękiem w zależności od rodzaju prezentacji muzycznej.
Z kolei w celu zapewnienia jak najlepszego odbicia fali, wszystkie zewnętrzne ściany sali głównej zaprojektowano jako podwójne, żelbetowe. Dodatkowo wykorzystanie specjalnych, chowanych w kieszeniach, przesuwnych kurtyn, pozwala na natychmiastową zmianę parametrów akustycznych samej sali i tym samym dostosowanie jej wnętrza do wymagań artystów.
i
Indywidualne rozwiązania techniczne
W budynku zastosowano wiele indywidualnych rozwiązań technicznych mających zapewniać słuchaczom optymalne warunki do odbioru wrażeń muzycznych. Znaczący udział w definiowaniu parametrów akustycznych obiektu miał zaangażowany przez inwestora profesjonalny zespół konsultantów z nowojorskiej firmy ARTEC (m.in. pracujących przy zespole muzyczno-konferencyjnym HARPA w Rejkiawiku, „A-m” 8/2013).
Analizom parametrów akustycznych poddano większość rozwiązań budowlanych i materiałowych. Obejmowały one zarówno elementy wykończenia wnętrz wszystkich sal koncertowych, jak i konstrukcji i instalacji. Projektowaniu w zakresie akustyki podlegały również strefy foyer, korytarze, sale prób, pokoje artystów, przestrzenie gastronomiczne oraz instalacje elektryczne, teletechniczne i mechaniczne ze szczególnym uwzględnieniem wentylacji i klimatyzacji. Elementy wibroizolujące w ustrojach i instalacjach zostały zaprojektowane wszędzie tam, gdzie w jakikolwiek sposób drgania z elementów konstrukcji, instalacji, a także gruntu mogłyby przenosić się do przestrzeni sal koncertowych, obniżając założone standardy.
Budynek NFM położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie linii tramwajowych i ulic o dużym natężeniu ruchu. W wyniku przeprowadzenia badań rezonansu gruntu zdecydowano, by główną salę i dwie sale kameralne zaprojektować w systemie box in box. Oznacza to, że bryła takiego pomieszczenia to właściwie niezależna kubatura, w całości oddylatowana od reszty obiektu poprzez wsparcie na wibroizolatorach w taki sposób, aby całkowicie wyeliminować przenoszenie przez elementy konstrukcji dźwięków materiałowych i powietrznych.
Specjalnie dla Narodowego Forum Muzyki zaprojektowano i wykonano wibroizolatory z naturalnego kauczuku, w praktyce eliminujące przenoszenie fal już do częstotliwości zaledwie kilku herców. Ściany wewnętrzne i zewnętrzne sal to masywne, monolityczne skrzynie żelbetowe, z których wewnętrzna tworzy kubaturę sali, a zewnętrzna dopełnia właściwą, wymaganą izolację akustyczną.
i
Wejścia do sal, również te techniczne, to śluzy dźwięko- i światłochłonne, całkowicie izolujące wnętrza od wpływu hałasu z przestrzeni komunikacji i foyer budynku. Ze względów akustycznych w sali głównej komory i drzwi do komór wykończono podobnie jak pozostałe powierzchnie ścian. Okładziny, wykonane z bloków betonowych, są ciężkie, a ściany w swym przekroju nie zawierają żadnych pustek powietrznych. Z uwagi na znaczny ciężar wrót, dochodzący nawet do 5 ton, napędzane są one elektrycznie, z zachowaniem możliwości precyzyjnej, ręcznej regulacji, zgodnie z indywidualnymi wymaganiami artystów.
Dla sali głównej wykonano już i podwieszono na wyciągarkach ciężkie elementy sufitowe (canopy) odbijające dźwięk. W zależności od rodzaju prezentacji i składu orkiestry będzie można zmieniać parametry akustyczne poprzez regulację ich pionowego położenia. W panelach canopy umieszczone są również elementy oświetlenia i nagłośnienia. Kondygnacja techniczna, położona bezpośrednio nad salą koncertową, przeznaczona jest w całości na obsługującą je maszynerię.
W sali kameralnej, która nie została zaprojektowana w systemie podwójnych ścian, wykonano podniesione podłogi wsparte na wibroizolatorach. Mechanizmy wibroizolacji niosą również ściany zewnętrzne, sufity i ruszty przeznaczone do montażu oświetlenia i wyposażenia technologicznego. Estrada sali głównej jest wykonana w sposób umożliwiający podnoszenie i opuszczanie jej fragmentów tak, aby swobodnie zwiększać lub zmniejszać powierzchnię sceny lub stworzyć fosę orkiestry poniżej poziomu amfiteatru.
Pomieszczenia pomocnicze wokół poszczególnych sal, takie jak reżyserki, studia nagrań czy kabiny tłumaczy, rozmieszczono w sposób klasyczny. Wszystkie urządzenia techniczne obsługujące salę główną znajdują się w podziemiach budynku i ze względu na akustykę są zlokalizowane poza jej obszarem. W celu eliminacji niepotrzebnych dźwięków powietrze do wentylacji sali głównej i sal kameralnych doprowadzone jest za pomocą komór rozprężnych umieszczonych pod widownią. Generalnym wykonawcą obiektu jest konsorcjum firm PB Inter-System i Elektromontaż Rzeszów.
Narodowe Forum Muzyki rozpocznie swoją działalność we wrześniu 2015 roku.
i
Dariusz Gryta (absolwent WA PW, dyplom 1988). W latach 1991-1992 pracował w biurze Ballini & Pitt Architectes w Luksemburgu. Od 1992 roku projektant w pracowni Kuryłowicz & Associates. Współautor m.in. takich projektów jak: CH Targówek (1994), Castorama Popularna (1995), Castorama Targówek (1998), rozbudowa CH Reduta (1999) w Warszawie, fabryki Costa-Pol (1997), Erca (1999) oraz Avon Cosmetics (2001) w Garwolinie, zespół mieszkaniowy Park Leśny (2009) i budynek mieszkalny Łukowska (2007) w Warszawie, budynek biurowy WBK-Królewska (2002), Microsoft (2003) i LCC (2012) w Warszawie, oraz aktualnie realizowanego Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu.
