Pysznił się na trasie majowych pochodów, bo był największy w województwie. I ta ażurowa elewacja

Spis treści

1. Aluminiowe łuski z lat 70. na elewacji 
2. Dom handlowy Central w Białymstoku
3. Remont Centrala. Będzie docieplenie, łuski zostaną
4. Dom handlowy w Białymstoku. Zdjęcia

Aluminiowe łuski z lat 70. na elewacji 

W latach 70. XX wieku powstało w Polsce kilka obiektów, obłożonych aluminiowymi łuskami. To m.in. dom handlowy Skarbek w Katowicach. Aluminiowe łuski na elewacji ma też dom handlowy Central w Białymstoku. To budynek z 1976 roku, zatem dziś ma niemal 50 lat. Takie budynki są też w dawnym NRD (np. w Magdeburgu) czy w Czechosłowacji.

Projekt powstałw Biurze Studiów i Projektów Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług, a jego autorką była Anna Petecka. Elementy ażurowej elewacji wykonywał Metalplast z Bielska Białej. To wklęsłe, aluminiowe panele, ułożone w układzie szachownicowym.

Dom handlowy Central w Białymstoku

Central w liczbach:

• Budowa Centrala kosztowała w latach 70. XX wieku 60 mln zł. 
• Dom handlowy w Białymstoku ma 7300 metrów kwadratowych powierzchni
• Handel zajmuje 3500 metrów.
• Na dwóch poziomach pierwotnie istniało trzynaście stoisk z artykułami do wyposażenia domu
• Zatrudniono tu 272 osoby
• Stalowy szkielet ważył 300 ton
• Było tu automatyczne ogrzewanie, klimatyzacja i nowoczesne oświetlenie

Na dachu świecił neon białostockiej malarki Teresy Bejnarowicz-Kowiazo. Ma kształt tęczy.

W latach 70. był największą placówką handlową w województwie. Stanął przy placu NZS, na trasie pierwszomajowych pochodów, które szły ulicą Curie - Skłodowskiej, które szły od Domu partii aż do Zespołu Szkół Muzycznych przy podleśnej 2. Dziś budynek jest na szlaku "Białostocka architektura modernizmu" i szlaku PRL, ale miasto ani Społem nie wykorzystuje do końca jego potencjału. 

Autorka bloga "Białystok według Ani" widzi to tak:

Jego charakterystyczna fasada jest bardzo ładna i jej wzór spokojnie mógłby być powielany na kubkach, koszulkach czy notesikach. Również kształt liter w napisie Central jest rozpoznawalny. Gdyby nasze miasta były planowane podobnie jak miasta w Niemczech, wokół Centralu mielibyśmy pewnie strefę ruchu pieszego, tramwaje i inne sklepy.

Remont Centrala. Będzie docieplenie, łuski zostaną

Na razie tak szerokich planów nie ma, ale za to z Centrala zniknęła kilka lat temu ogromna reklama, a budynek przejdzie kolejny remont. Kolejny, bo pierwsza modernizacja Centrala była w 2000 roku - to była przebudowa według projektu Aliny Makarewicz-Balejko. Z kolei w 2005 roku dom handlowy przeszedł gruntowny remont. Przebudowano wtedy witryny i zmieniono okładziny ścian elewacyjnych na parterze.

Co teraz czeka Central? Na pewno nie straci swoich łusek. Ażurowe fragmenty elewacji muszą zostać zachowane i to w nienaruszonym stanie. Podobnie witryny na parterze. Bo Central to dobro kultury współczesnej - czyli budynek lub wnętrze, które nie są zabytkiem, ale mają wysoką wartość.

Central zostanie rozbudowany, chodzi głównie o część biurową i administracyjną (zaplecze). Projekt obejmuje także jej docieplenie.

Główna bryła sklepu z ażurową elewacją pozostanie bez zmian. I neon. Przypomnijmy: PSS Społem wystąpiło kilka lat temu do służb konserwatorskich o wpis tęczy do rejestru zabytków. Wówczas był w złym stanie i nie świecił.

Eska pisze o neonie na Centralu tak: Pierwotnie na budynku znajdował się jedynie neon z napisem Społem. Był to projekt Ewy Stankiewicz z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Później dorzucono do niego słynną tęczę, projektu białostockiej malarki Teresy Bejnarowicz-Kowiazo. Neon wykonała firma Elektryk. 

Eska informuje też, że neon świeci.

- Planujemy remont części biurowej budynku SDH Central. Grzechem byłoby nie docieplić kubatury, żeby zaoszczędzić na zużyciu energii. Natomiast nie planujemy zmian części handlowej budynku. Remont chcielibyśmy przeprowadzić po nowym roku – wyjasniała Elżbieta Chalecka, zastępca prezesa PSS Społem w Białymstoku dla Kuriera Porannego.

Decyzja o remoncie zapadła kilka miesięcy temu.

Dom handlowy w Białymstoku. Zdjęcia