Nagroda Unii Europejskiej dla Współczesnej Architektury im. Ludwiga Miesa van der Rohe (Mies van der Rohe Award, European Union Prize for Contemporary Architecture) jest przyznawana w imieniu Komisji Europejskiej przez barcelońską Fundację Ludwiga Miesa van der Rohe, która powstała w latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku dla odbudowy pawilonu niemieckiego na wystawę światową w 1929 roku.
Nagroda przyznawana jest od 1988 roku co dwa lata (raz - między 1998 a 2001 rokiem był trzyletni odstęp między dwoma edycjami). W obecnej edycji 2015 o nagrodę mogą ubiegać się realizacje ukończone od początku 2013 do końca 2014 roku na terenie krajów Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Norwegia) oraz wybranych przez organizatorów krajów spośród kandydujących lub potencjalnie kandydujących do Unii Europejskiej (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Islandia, Macedonia, Norwegia, Serbia i Turcja).
Nagrodę główną przyznaje powołane każdorazowo przez Fundację Miesa van der Rohe jury. Przed przyznaniem nagrody jury wyznacza grupę pięciu finalistów – realizacji które odwiedza na miejscu, zaś jeszcze wcześniej grupę realizacji do szczegółowej dyskusji. Obie te grupy są ogłaszane oficjalnie. Począwszy od edycji 2001 obok nagrody przyznawane jest wyróżnienie dla dobrze zapowiadającego się architekta. Nowością jest stypendium dla młodego talentu, za najlepszy projekt architektoniczny w Europie, przygotowany w ramach ukończenia studiów. Autor wybranej pracy będzie miał możliwość podjęcia rocznych praktyk w pracowni, która otrzyma nagrodę główną. Szczegółowy opis zasad wyłaniania zwycięzców został opisany w artykule Tomasza Żylskiego ("A-m" 8/2013), natomiast o kulisach pracy jury oraz przyjętych kryteriach oceny przeczytać można w wywiadzie Grzegorza Stiasnego z Ewą P. Porębską ("A-m" 8/2013).
Jury pod uwagę bierze realizacje nominowane przez ekspertów, których powołuje fundacja. Z Polski ekspertem był w edycjach od 1996 do 2003 Zbigniew Zuziak, w edycjach od 2003 do 2013 Andrzej Duda, od 2005 do 2009 Adam Budak, w edycji 2007 Wojciech Czaja, w edycjach 2011 i 2013 Roman Rutkowski, w edycji 2013 Robert Konieczny, Maciej Miłobędzki i Grzegorz Stiasny, w edycjach od 2007 do 2011 i 2015 Ewa P. Porębska, która w edycji 2013 była jednym z siedmiu członków jury. W edycji 2015 ekspertami są też Tomasz Malkowski, Marcin Szczelina i Hubert Trammer.
O nominacje do nagrody oprócz pojedynczych ekspertów proszone są również krajowe organizacje architektów. Z Polski do tego grona organizatorzy włączyli Izbę Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP. Zadaniem każdego z ekspertów i organizacji jest uzasadnienie zgłoszonych nominacji.
We wcześniejszych edycjach każdego z ekspertów proszono o nominowanie trzech realizacji ze swojego kraju i dwóch z innych krajów. Obecnie każdy z ekspertów proszony jest o wskazanie pięciu realizacji z których trzy muszą być z jego kraju, zaś dwie mogą być z jego kraju lub innych krajów. Organizacje architektoniczne zostały poproszone w o wskazanie realizacji wzniesionych na terenie krajów objętych zasięgiem nagrody, których autorami są ich członkowie. Większość organizacji poproszono o wskazanie po pięć nominacji, zaś organizacje z krajów Unii Europejskiej o największej liczbie ludności, takich jak Francja Hiszpania, Niemcy, Polska, Wielka Brytania i Włochy po siedem nominacji. Ponadto wybrane muzea i centra architektury zostały zaproszone do komitetu doradczego, który wspólnie w drodze głosowania nominuje do nagrody 20 realizacji. Termin zgłaszania nominacji do edycji 2015 upłynął 3 października 2014 roku.
Tym razem Krajowa Rada Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej postanowiła zrezygnować z przysługującego jej prawa nominowania siedmiu realizacji. W piśmie wyjaśniającym do Fundacji Miesa van der Rohe napisała, że kwestie twórczości architektonicznej nie leżą w jej gestii, a co za tym idzie pozostawia nominacje do decyzji SARP. Przy tym nie poprosiła SARP o wskazanie nominacji wykorzystujących jej pulę, co mogłoby pozwolić na wskazanie przez SARP siedmiu dodatkowych realizacji, które mogłaby formalnie zgłosić Fundacji Izba Architektów RP. Tomasz Malkowski i Marcin Szczelina przyjęli stanowisko, iż działają razem i zapytani o swoje nominacje podali dziesięć wspólnie wybranych realizacji i nie ujawniają, które przesłał do Fundacji Miesa van der Rohe każdy z nich. Hubert Trammer uznał iż dla promocji polskiej architektury ważną rzeczą jest wskazanie możliwie dużej liczby wartościowych realizacji z Polski, dlatego przed ostatecznym wyborem swoich nominacji starał się dotrzeć do innych ekspertów. Po rozmowie z Ewą P. Porębską oraz Tomaszem Malkowskim i Marcinem Szczeliną spośród swoich typów wybrał te, których nie wskazali tamci eksperci.*
Nominacje Stowarzyszenia Architektów Polskicj SARP do edycji 2015 Nagrody Unii Europejskiej dla Współczesnej Architektury im. Ludwiga Miesa van der Rohe
1. Siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach (NOSPR)- Tomasz Konior KONIOR STUDIO
2. Muzeum Śląskie w Katowicach- Riegler Riewe Architekten
3. Małopolski Ogród Sztuki - Ingarden & Ewý Architekci
4. Muzeum Tadeusza Kantora i Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA w Krakowie—nsMoonStudio, Wizja (Stanisław Deńko)
5. Brama Poznania ICHOT- AD ARTIS Emerla Wojda
6. Lubelski Park Naukowo-Technologiczny- Bolesław Stelmach &Biuro Architektoniczne Stelmach i Partnerzy
7. Filharmonia Szczecińska im. Mieczysława Karłowicza - Estudio Barozzi Veiga, Studio A4
Nominacje Ewy Porębskiej do edycji 2015 Nagrody Unii Europejskiej dla Współczesnej Architektury im. Ludwiga Miesa van der Rohe
1. Służewski Dom Kultury w Warszawie – WWAA, 137kilo
2. Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie - Estudio Barozzi Veiga
3. Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie- Lahdelma & Mahlamäki Architects, Kuryłowicz & Associates
4. Cricoteka – Ośrodek Dokumentacji Twórczości Tadeusza Kantora w Krakowie
projekt: IQ 2 Konsorcium, nsMoon Studio/Lider konsorcjum; Wizja/IQ2
5. Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach – DDJM
Nominacje Marcina Szczeliny i Tomasza Malkowskiego do edycji 2015 Nagrody Unii Europejskiej dla Współczesnej Architektury im. Ludwiga Miesa van der Rohe
Tomasz Malkowski i Marcin Szczelina tak jak wszyscy eksperci nominowali po pięć realizacji, ale wybrali je wspólnie i ujawniają wszystkie łącznie nie podając, które z nich zostały przesłane Fundacji Miesa van der Rohe przez każdego z nich.
1. Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie - Estudio Barozzi Veiga, Studio A4
2. Siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach -Konior Studio
3. Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie- Lahdelma & Mahlamäki Architects, APA Kuryłowicz & Associates
4. Służewski Dom Kultury w Warszawie –WWAA, 137kilo
5. Cricoteka – Ośrodek Dokumentacji Twórczości Tadeusza Kantora w Krakowie - nsMoon Studio, Wizja (Stanisław Deńko)
6. Flyspot – tunel aerodynamiczny w Morach pod Warszawą - Biuro Projektów Lewicki Łatak
7. Living-Garden House w Katowicach - KWK Promes Robert Konieczny
8. Living-Garden House w Izbicy - KWK Promes Robert Konieczny
9. Edge House w Krakowie - mobius architekci (Przemek Olczyk)
10. Pałac Sprawiedliwości w Hasselt (Belgia) - Jürgen Mayer H.
Nominacje Huberta Trammera do edycji 2015 Nagrody Unii Europejskiej dla Współczesnej Architektury im. Ludwiga Miesa van der Rohe
1. Gdański Teatr Szekspirowski w Gdańsku- Renato Rizzi z zespołem, Q-Arch
2. Ogród Różańcowy i lokalne centrum społeczne przy kościele Św. Jacka w Bytomiu – Medusa Group
3. Targ w Mszanie Dolnej – em4 Pracownia Architektury Brataniec
4. Przebudowa terenów rekreacyjnych nad Jeziorem Paprocańskim w Tychach – RS+ Robert Skitek
5. Muzeum Śląskie w Katowicach - Riegler Riewe Architekten
*Podajemy nominacje ekspertów i organizacji, które udało się ustalić autorowi artykułu. Osoby nominujące, których nie ma na powyższych listach zapraszamy do kontaktu z redakcją.
