
i
Zamknięty konkurs międzynarodowy na pomnik ofiar ataku Andreasa Breivika na wyspie Utøya został zorganizowany przez Public Art Norway, instytucję rządową powołaną w celu planowania, produkcji i dbania o jakość sztuki w przestrzeni publicznej w Norwegii.
Spośród około 300 nadesłanych prac jury konkursu jednogłośnie wybrało projekt szwedzkiego artysty Jonasa Dahlberga. Na krótkiej liście znaleźli się również Jeremy Deller (UK), Estudio SIC (ES), Goksøyr & Martens i Snøhetta Architects (NO), Olav Christopher Jenssen i LPO architects (NO), Haugen/Zohar architects (NO), Paul Murdoch Architects (US), NLÉ & Kunlé Adeyemi (NL/NG).
Jonas Dahlberg (ur. 1970) w swoich pracach często porusza się na pograniczu sztuki i architektury (studiował architekturę w Lund, aby po dwóch latach rozpocząć studia na Akademi Sztuk Pięknych w Malmö). W projekcie konkursowym artysta zaproponował szerokie na trzy i pół metra przecięcie półwyspu Sørbråten otwierające widok w kierunku wyspy Utøya, gdzie latem 2011 roku prawicowy ekstremista Andreas Breivik zastrzelił 69 osób. Poprzez usunięcie skał aż do poziomu wody dojście na cypel półwyspu stanie się niemożliwe.
Punktem wyjścia dla projektu było fizyczne uczucie nagłej i stałej utraty. W zamyśle artysty minimalistyczna forma pomnika ma być jej odzwierciedleniem, raną na naturze, której nie da się zaleczyć. Pomnik został pomyślany jako wymowna pustka, którą artysta nazywa „poetyckim zerwaniem” na stałe wpisanym w krajobraz. Odwiedzający podążać będą ścieżką wytyczoną przez las, aż do tunelu prowadzącego do wnętrza pomnika. Na przeciwległej ścianie wyryte zostaną nazwiska wszystkich ofiar, które będzie można zobaczyć z dystansu. Zgodnie z propozycją artysty, skały, ziemia i rośliny usunięte podczas budowy pomnika zostaną przetransportowane do dzielnicy rządowej Oslo, gdzie posłużą do budowy drugiego miejsca upamiętniającego tragedię.
Koszty nowej inwestycji to 27 mln koron norweskich (około 13,5 mln PLN). Prace nad obydwoma pomnikami zostaną zakończone w 2015 roku, a odsłonięcie nastąpi w czwartą rocznicę ataku Breivika, 22 lipca 2015 roku.