Spis treści
- Kwartał społeczny czy kwartał wieżowców?
- Dobry przykład soc-modernizmu
- Uwagi do studium
- Od sportu po coworking
Kwartał społeczny czy kwartał wieżowców?
Przed powyższym dylematem staną prędzej czy później władze Warszawy. Dawne liceum im. Hoffamanowej zostało opróżnione, a teren miał zostać sprzedany. Zgodnie z nieaktualnym już formalnie, ale praktycznie ciągle kształtującym wyobrażenia o przyszłości miasta studium rozwoju przestrzennego, można tu zbudować dwa 140-metrowe wieżowce. Sprawa sprzedaży działki ciągnęła się jednak latami, a w tym czasie dawna szkoła powoli zmieniała funkcję. Po tym, jak w 2015 roku Muzeum Sztuki Nowoczesnej zorganizowało tu głośną wystawę „Spór o odbudowę”, w ramach festiwalu Warszawa w budowie, zaczęła zadomawiać się tu kultura. Działała scena teatralna.
Cztery lata temu Komuna Warszawa zainicjowała przemianę dawnego liceum w kulturalny hotspot. Kwartał EP29-31 (od adresu Emilii Plater 29/31) ma ambicję stać się zieloną enklawą dla miłośników kultury, mieszkańców miasta, młodzieży, seniorów oraz turystów, łącząc sztukę z aktywnością społeczną – piszą jego twórcy.
Dobry przykład soc-modernizmu
Wystawie towarzyszy publikacja „Grospierre / Cymer / EP31 / Teatr Komuna Warszawa”. O zaprojektowanych przez Władysława Baumillera i Jana Zdanowicza budynkach, która są są przykładem powojennego soc-modernizmu (szkołę zbudowano na początku lat 60.; budynki są wpisane do gminnej ewidencji zabytków) jej autorzy piszą:
(…) jasne wnętrza i wygodne przestrzenie wspólne są na tyle elastyczne i uniwersalne, że doskonale nadają się jako oprawa różnego rodzaju działań artystycznych i społecznych. Proste, modernistyczne zabudowania dają się wypełniać nową treścią i funkcją, ich architektura nie jest ograniczeniem, a elementem wspierającym i rozwijającym działania, a chłodną, modernistyczną formę można adaptować i kreować w niej różnorodne nastroje i klimaty. Co okazuje się wpisywać w główny nurt międzynarodowej debaty architektonicznej.
i
Uwagi do studium
Teatr Komuna Warszawa złożył uwagi do studium oraz rozpoczął kampanię na rzecz ocalenia szkół oraz zaplanowania ich przyszłości jako „Kwartału społeczno-kulturalnego Emilii Plater 29–31”.
Jednym z najważniejszych wątków, jaki pochłania uwagę projektujących, badających i komentujących najnowszą architekturę, jest motyw ponownego użycia, adaptacji, modernizacji. To, jak bardzo dla środowiska szkodliwy jest przemysł budowlany, jest dziś powszechną wiedzą, a najbardziej postępowi czy wrażliwi komentatorzy mówią wprost o minimalizowaniu, a nawet zaprzestaniu budowania nowych obiektów. Wymyślona w odniesieniu do odpadów, powszechnie na świecie promowana idea 3xR, czyli „Reduce, Reuse, Recycle”, ma zastosowanie także dla architektury. Coraz liczniejsze i ciekawsze są projekty adaptacji istniejących budynków, ich przystosowywania do nowych, czasem nieoczywistych funkcji
- czytamy w książce.
i
Od sportu po coworking
Jak zwracają uwagę autorzy wystawy, rozmowa o zachowaniu szkół i wpisaniu w ich program szerokiego programu społeczno-kulturalnego (m.in. Centrum Rezydencji, sale prób, galeria, działalność teatralna, coworking organizacji pozarządowych) ale także miejsce działań przemysłu kreatywnego (studia nagraniowe, pracownie) wpisuje się w toczony od wielu lat dyskurs dotyczący zachowywania istniejącej architektury i wykorzystywania jej w nowy sposób. Sztandarowe przykłady nowego życia budynków to m.in. londyńska Tate Modern, Zolleverein w Essen czy Haus der Statistik w Berlinie. Nagroda Pritzkera dla Anne Lacaton i Jean-Philippe Vassal za ich projekty rewitalizacji blokowisk jest najdobitniejszym świadectwem, że rozmowa o przyszłości szkół jest w mainstreamie światowej debaty architektonicznej. Artystyczna opowieść Teatru Komuna Warszawa o „Kwartale” – „Pieśń na budynek i chór” – będzie prezentowana w ramach Festiwalu Nowy Europejski Bauhaus. Projekt bierze też udział w 10. Konkursie na Nagrodę Architektoniczną Prezydenta Warszawy.
Aktualna formuła kwartału została wypracowana w ostatnich trzech latach, w ramach warsztatów prowadzonych wspólnie z Fundacją Bęc Zmiana, z udziałem Bogny Świątkowskiej, Macieja Czeredysa, Kuby Snopka, Macieja Siudy i Artura Jerzego Filipa. Zakłada ona zachowanie budynków i dopuszczenie do ich użytkowania jak największej ilości zainteresowanych osób i grup.
Według nich, parter ma być ogólnodostępną przestrzenią do działań artystyczno-społecznych. Pierwsze piętro pomieści 8 studiów rezydencyjnych. Drugie piętro przeznaczone zostanie na biura, pokoje gościnne i przestrzenie coworkingowe. W projekcie marzeń dach budynku stanie się kawiarnią i tarasem widokowym na centrum Warszawy - czytamy w opisie. Jak dodają autorzy, tereny wokół dawnej szkoły też mają zostać otwarte dla rozmaitych aktywności, takiej jak koncerty, seanse kina letniego czy performensy. Z kolei boiska mają być wyremontowane, gdyż są dziś jednym z nielicznych w centrum stolicy, darmowym miejscem aktywności fizycznej.
Jak podkreślają jej autorzy, wystawa „Kwartał przyszłości” nie jest utopijną opowieścią o niemożliwym. Ich filozofią jest zaangażowanie - pragmatyczna odpowiedź na wyzwania katastrofy klimatycznej oraz zmieniających się paradygmatów życia miejskiego.
18.3–30.09.2024,
Teatr Komuna Warszawa,
ul. Emilii Plater 31, Warszawa
i
