Centrum Lascaux IV we Francji

Lascaux IV jest pierwszym obiektem, w którym repliki dzieł naskalnych z okresu paleolitu ze słynnych grot w pobliżu miejscowości Montignac nad Wezerą pokazano w całościowej formule wraz z szeroko nakreślonym kontekstem historycznym. Odkryte w 1940 roku jaskinie w południowo-zachodniej Francji udostępnione były publiczności w latach 1948-1968. Ze względu na zły stan malowideł (na skutek działania pary wodnej, dwutlenku węgla, a także wadliwej klimatyzacji) pod koniec lat 60. zdecydowano o ich zamknięciu. W kolejnych latach stworzono wierne kopie groty: Lascaux II (1983), Lascaux III (forma objazdowej wystawy) i finalnie – Lascaux IV (2017), która nie jest typowym muzeum prezentującym historyczne artefakty, lecz obiektem, w którym przybliża się i wyjaśnia historię danego miejsca i jego znaczenie.

Budynek zlokalizowano na granicy między dziewiczym lasem porastającym wzgórza Lascaux a rolniczą doliną Wezery. Zróżnicowana, drobna zabudowa miasteczka, malowniczo rozrzucona wśród pól uprawnych, stanowiła pretekst do ukształtowania architektury pawilonu w sposób nieregularny, jako przenikającej się z naturalnym krajobrazem. Obiekt kształtem nawiązuje do skały przeprutej dwoma zasadniczymi cięciami: poziomym, wprowadzającym powiązania widokowe między wnętrzem budynku a jego otoczeniem, oraz pionowym – wprowadzającym światło dzienne przez biegnące wzdłuż osi świetliki dachowe. Budynek zaprojektowano jako przedłużenie wzgórza skrywającego oryginalną grotę.

Konstrukcja

Konstrukcję budynku – stropy, ściany, elewację – wykonano z żelbetu o eksponowanej powierzchni, której chropowatość nawiązuje do faktury skał. Rozcięcia w ścianach zewnętrznych i stropodachu zamknięto gładkim, przezroczystym szkleniem, zapewniającym bezpośrednią penetrację światła dziennego do wnętrz. Skontrastowanie materiałów ożywia przestrzeń poprzez wprowadzenie efektów światła i cienia, przezroczystości i matowości, chropowatości i gładkości, co przywołuje nastrój towarzyszący penetrowaniu jaskiń. Dach z kolei obsadzono roślinnością. Ścieżka zwiedzania prowadzi gości poprzez wiele miejsc o określonych funkcjach. Ze strefy wejściowej dostają się windą na zlokalizowany na dachu taras widokowy, z którego roztacza się panorama okolic Monitgnac i Lascaux. Nachylony dach prowadzi dalej w stronę naturalnej wielkości makiety groty, w której wnętrzu panuje półmrok i wilgoć, a akustyka odpowiada tej naturalnej występującej w jaskiniach. Model wykonano dzięki wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii mapowania cyfrowego, przy współpracy ze specjalistami z dziedziny sztuki paleolitycznej. Kolejny etap zwiedzania stanowią wystawy wprowadzające w kontekst historyczny i przybliżające zagadnienia sztuki prehistorycznej. Scenografia jest tu w dużej mierze oparta o interaktywne technologie multimedialne, przy czym ważny element wyposażenia stanowi niewielkie urządzenie w postaci tabletu, które każdy zwiedzający otrzymuje na wejściu, prezentujące w formie audiowizualnej szczegółowe informacje dotyczące poszczególnych fragmentów wystawy i pozwalające oznaczać jej interesujące elementy.