Zaczęło się od podróży. W 2004 roku, po obejrzeniu realizacji Le Corbusiera we Francji, wiedeński architekt Martin Feiersinger wraz z bratem – rzeźbiarzem i fotografem Wernerem Feiersingerem, postanowili „zahaczyć” o Mediolan, by przyjrzeć się kościołowi Mater Misericordiae projektu Angela Mangiarottiego i Bruna Morassuttiego. Szklany pawilon o surowym wnętrzu, z wyeksponowaną konstrukcją dachu z betonowych prefabrykatów, wywarł na nich ogromne wrażenie. Fascynacja budynkiem spowodowała, że narodził się pomysł skatalogowania powojennej architektury północnych Włoch. W kolejnych latach bracia odbyli wiele podróży, archiwalnych kwerend, wykonali setki fotografii. Wynikiem tych starań stała się dwutomowa publikacja i wystawa fotografii Italomodern w Innsbrucku (do 20 lutego), dokumentujące łącznie ponad 200 obiektów z lat 1946-1976. Dwójkę autorów interesuje nie tylko tzw. drugi klasyczny modernizm, lecz także budynki będące wyrazem politycznego i kulturowego ożywienia we Włoszech, w których – jak się dziś niekiedy naiwnie podejrzewa – przejawia się wiara w moc kształtowania przyszłości i społeczeństwa poprzez architekturę – czytamy we wstępie. W pierwszym tomie uwzględniono 84 realizacje zlokalizowane przede wszystkim na terenach zabudowanych pomiędzy Turynem i Triestem. Zakres drugiego został poszerzony o regiony alpejskie na północy, na południu sięga aż po Florencję i Urbino. W porządku chronologicznym zaprezentowano tu 132 obiekty.
i
Wśród nich domy wypoczynkowe, kościoły, budynki mieszkalne, a także kluby i dyskoteki. Te ostatnie od niedawna cieszą się zresztą szczególnym zainteresowaniem kuratorów i historyków architektury (np. wystawy Nightswimming: discoteques in Italy from the 1960s until now w ramach Monditalia na 14. Biennale Architektury w Wenecji oraz Radical Disco: Architecture and Nightlife in Italy, 1965-1975, ICA w Londynie). Zróżnicowane warunki topograficzne i klimatyczne znalazły odzwierciedlenie w rozmaitych architektonicznych „szkołach” i typach. Są tu przykłady najważniejszych tendencji wyróżnianych przez historyków włoskiej architektury: neorealizmu, racjonalizmu, brutalizmu czy architektury organicznej. Autorzy jednak nierzadko ulegają urokowi architektonicznych „odmieńców”, takich jak choćby dom letni Vittorio Giorginiego w Baratti (1961-1962), będący jednym z kilku zaprojektowanych przez architekta eksperymentalnych, biomorficznych obiektów z cienkościennego betonu. W Italomodern odbijają się zainteresowania i biografie autorów. Martin jako architekt odpowiedzialny był za badania archiwalne, teksty i rysunki, natomiast Werner – jako fotograf – za wykonanie materiału ilustracyjnego. Pierwszego interesowały raczej dyspozycja przestrzeni, walory konstrukcyjne, aspekty funkcjonalne, drugiego zaś jakości rzeźbiarskie, zróżnicowanie materiałów i faktur.
i
