Budynek sali koncertowej, który stałby się nową siedzibą Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej, a jednocześnie umożliwiał organizowanie spektakli baletowych i teatralnych oraz kongresów czy konferencji zaplanowano w bezpośrednim sąsiedztwie zespołu staromiejskiego wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Choć to ścisłe centrum miasta, przez wiele lat obszar ten pozostawał niezagospodarowany. W dwudziestoleciu międzywojennym przy pobliskim placu Teatralnym stanął zaprojektowany przez Franciszka Krzywdę-Polkowskiego monumentalny gmach Okręgowej Dyrekcji Kolei Państwowych (mieszczący dziś Urząd Marszałkowski), którego skrzydła boczne miały wyznaczać dalsze linie zabudowy. Tuż przed wybuchem wojny po jego lewej stronie, wzdłuż obecnych Wałów Sikorskiego, udało się zrealizować jedynie siedzibę Banku Rolnego (proj. Marian Lalewicz). Kolejny budynek w pierzei, CSW Znaki Czasu, powstał tu dopiero w 2008 roku (proj. Edward Lach, „A-m” 10/08). Sala koncertowa wraz z nowym skrzydłem Urzędu Marszałkowskiego tworzyć miała ciąg zabudowy po prawej stronie, wzdłuż alei Solidarności.
i
Konkurs na projekt obiektu i koncepcję rozbudowy przedwojennego gmachu władze miasta wraz z toruńskim SARP-em zorganizowały w 2008 roku. Uczestnicy mieli zaproponować budynek na ok. 1000 miejsc, a także opracować projekt zagospodarowania 7 hektarów wokół wraz z obiektami infrastruktury o funkcji uzupełniającej. W jury pod przewodnictwem Adama Popielewskiego, dyrektora Wydziału Architektury i Budownictwa urzędu miasta, znaleźli się Rafał Pietrucień, zastępca prezydenta Torunia, Zbigniew Derkowski, dyrektor Wydziału Kultury, Paweł Dudzik, dyrektor Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej, Wojciech Zaguła, prezes producenckiej SOS MUSIC oraz architekci Stanisław Dopierała, Marian Fikus, Piotr Koziej, Stefan Scholz i Piotr Wędrychowicz. Pierwsze miejsce zdobyła praca hiszpańskiego biura Menis Arquitectos. Jury nie było jednak jednomyślne, dwóch sędziów nie podpisało się pod ostatecznym werdyktem. Zwycięski projekt zakładał budowę obiektu składającego się z czterech betonowych modułów przypominających bloki skalne, przy czym dwa środkowe mieścić miały salę główną i kameralną, które oddzielałby system podwójnych drzwi. Po ich rozsunięciu pomieszczenia łączyłyby się w jedno przestronne wnętrze o widowni liczącej 1350 miejsc. Zakładano, że budynek będzie gotowy w 2011 roku.
i
Nieoczekiwanie jednak pojawiły się głosy, że nie odpowiada na potrzeby i ambicje Torunia. List otwarty do prezydenta miasta i marszałka województwa wystosował Marek Żydowicz, twórca Camerimage. Wiążąc z realizacją nadzieje na przeniesienie słynnego festiwalu z powrotem do Torunia, namawiał do zwiększenia liczby miejsc w sali koncertowej do minimum 1500. Z kolei zdaniem Jadwigi Oleradzkiej, dyrektor Teatru Horzycy, która również zabrała publicznie głos w sprawie przeznaczenia obiektu, widownia była zbyt duża, a scena nieprzystosowana do przedstawień organizowanych w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Kontakt, będącego silną, rozpoznawalną w świecie toruńska marką. Gdy gotowy był już projekt budowlany, a prace nad wykonawczym dość zaawansowane, marszałek województwa, zajmujący się dystrybuowaniem środków unijnych, z których realizacja miała być współfinansowana, zgłosił zastrzeżenia, że dokumentacja nie uwzględnia pierwotnych parametrów sali teatralnej i po długotrwałych negocjacjach Fernando Menis przystąpił do prac od nowa.
i
Ostatecznie zdecydowano, że główna sala pomieści 880 osób, wprowadzono jednak wiele nowych systemów i technologii scenicznych, m.in. 50 sztankietów, osiem zapadni, w tym pięć dwupoziomowych i jedną przeznaczoną do zmiany ukształtowania podłogi widowni i transportu trybun oraz mobilne kopuły sufitów. Z przeprowadzonych przez nas analiz wynika, że wielkość i wyposażenie sali koncertowej w Toruniu odpowiadać będzie Operze Krakowskiej i Teatrowi Narodowemu w Warszawie, a jej utrzymanie może wynieść kilkanaście milionów złotych rocznie – mówił Jacek Lenart współpracujący z Fernandem Menisem jako lokalny partner (Konkurs lekiem na całe zło?, „A-m” 12/2013). Zdaniem Lenarta inwestycję udało się rozpocząć tylko dzięki ogromnej determinacji władz miasta i hiszpańskiego architekta.
Warto dodać, że przetarg na wykonawcę prac ogłaszano trzykrotnie z uwagi na zbyt wysokie wymagania finansowe zainteresowanych firm. Ostatecznie rozstrzygnięto go dopiero w 2013 roku, gdy władze miasta zwiększyły pulę środków przeznaczonych na realizację. Wprowadzane do projektu od początku 2010 roku zmiany i poprawki spowodowały, że koszty inwestycji wzrosły ze 175 do 252 mln zł. Budynek oficjalnie otwarto w grudniu 2015 roku, a podczas uroczystej gali otwarcia projektant sali Fernando Menis otrzymał z rąk Michała Zaleskiego najwyższe wyróżnienie przyznawane przez prezydenta Torunia medal Thorunium – za stworzenie projektu sali na miarę XXI wieku, która będzie służyć wielu pokoleniom torunian.
