Trwała ostatnia dekada XX wieku, a my z Justyną Martyniuk, zamknięci w murach Politechniki Gdańskiej, wraz z setkami nam podobnych, zgłębialiśmy tajniki architektury pod okiem naszych wykładowców. Nikt z nas nie miał pojęcia, jak się studiuje i naucza na pozostałych uczelniach w Polsce. Współpraca akademicka leżała, Erasmus nie istniał, o międzynarodowych warsztatach czy studiach można było pomarzyć. Wielu z nas w ogóle nie miało pojęcia, że można inaczej się uczyć, pracować.
W 1997 roku wielkim wysiłkiem udało nam się dostać na warsztaty EASA w Plymouth. Idea spotkania była fantastyczna, nawet nie ze względu na pracę warsztatową, ale dla samej idei spotkania i wymiany poglądów. Wreszcie mogliśmy doświadczyć, jak się studiuje architekturę w innych miastach. Mogliśmy porozmawiać, wymienić poglądy, dowiedzieć się czegoś nowego.
i
A może by tak zorganizować spotkanie u nas? Może nie międzynarodowe, ale na przykład takie ogólnopolskie? Co może być w tym trudnego?
No i zaczęliśmy. Bez pieniędzy, bez zasobów, i niemal bez wsparcia. Dwójka studentów chcąca zrobić ogólnopolskie warsztaty na WA PG. Potem pojawiła się pomoc w osobach asystentek na Wydziale – Ani Awtuch i Gabi Rembarz, które jako jedyne uwierzyły w nasz pomysł i zdecydowały się zaryzykować i go wesprzeć. Dołączyło kilkoro studentów (m.in. Kamila, Sylwia, Magda, Kacper i Roger) i ruszyliśmy.
i
Łatwo jednak nie było. Mieliśmy tylko nazwę – Ogólnopolskie Spotkanie Studentów Architektury (OSSA). Bez Internetu, smartfonów i mediów społecznościowych, z dzisiejszej perspektywy była to niemal mission impossible. Ale uparcie rozsyłaliśmy plakaty i dzwoniliśmy do dziekanatów wydziałów w całej Polsce pytać czy doszły i czy wiszą?
We wrześniu mieliśmy sponsorów, plan warsztatów, wszelkie błogosławieństwa władz uczelni i wciąż sporo adrenaliny do działania. Czego brakowało? Zgłoszeń uczestników, taki drobiazg. Stres, zwątpienie. A może to wszystko bez sensu?
Nagle — są! Pierwsze zgłoszenia! Nie mailem, ale pocztą, na serwetkach, arkuszach szkicówki i na czym tylko się dało. Grono uczestników urosło do ponad setki i w dniach 16-20 października 1997 WA PG pękał w szwach.
i
Spotkanie było wspaniałe – doświadczyliśmy czegoś wówczas na polskich politechnikach niewyobrażalnego – wspólnych, nieformalnych dyskusji na wszelkie tematy, w gronie nam podobnych studentów, spotkań ze wspaniałymi tutorami, wreszcie pracy warsztatowej na temat: Wyzwanie. Każdy z innymi pomysłami, doświadczeniami. Wspólnie uczestniczyliśmy w czymś, co było niedostępne, nieosiągalne w normalnym trybie kształcenia. Na koniec pytanie – co dalej? Czy można to kontynuować? Czy jest chęć?
i
Jest! Poznań 1998! Letnia OSSA Chodzież, potem jesienna w Poznaniu. Potem znowu Gliwice 1999, a w międzyczasie do życia powołaliśmy wspólnie Ogólnopolskie Stowarzyszenie Studentów Architektury. I poszło. I trwa do dziś, już ponad 20 lat. Mimo że to już nie są lata 90., mamy media społecznościowe, smartfony i wszelkie możliwe formy kontaktu. Można by powiedzieć – po co się spotykać?
Ale jednak! Mimo to, idea wspólnego spotkania, wymiany doświadczeń, nauki i wspólnej pracy projektowej w różnych miejscach Polski trwa, i przekształciła się w wielkie wydarzenie i niekwestionowane święto wszystkich studentów architektury ze wszystkich uczelni w kraju.
Więcej — idea ta została właśnie uznana przez redakcję miesięcznika „Architektura-murator” za Inicjatywę 25-lecia! Bardzo się cieszymy, że ogień rozpalony ponad 20 lat temu nie gaśnie podsycany przez kolejne roczniki pozytywnie zakręconych zapaleńców. Dziękujemy Wam za to! Dziękujemy wszystkim organizatorom wszystkich kolejnych edycji OSSY. I dziękujemy redakcji „A-m” za docenienie tego wysiłku. Oby OSSA kręciła się przez kolejnych 25n lat niegasnącego zapału!
Grzegorz Pęczek i Justyna Martyniuk-Pęczek / pomysłodawcy OSSY
i
Ossa dzisiaj
OSSA, czyli Ogólnopolskie Spotkania Studentów Architektury, to oddolna inicjatywa o zasięgu ogólnopolskim, organizowana przez studentów dla studentów. Już od ponad dwóch dekad warsztaty wpływają na kształtowanie nowych pokoleń architektów. Ich forma ewoluowała z nieformalnych spotkań do tygodniowych warsztatów architektoniczno–urbanistycznych, czasem nawet organizowanych dwa razy do roku. Od zawsze istotą OSSY było stworzenie forum do debaty – możliwości poruszania aktualnych tematów, formułowania i wymiany poglądów oraz próba refleksji nad kierunkami rozwoju architektury.
i
Z roku na rok nowa grupa studentów podejmuje się wyzwania zorganizowania warsztatów, dostając zbiór wytycznych od byłych organizatorów tworzących zarząd OSSY. Po swoim wydarzeniu przedstawiciele ekipy organizującej wchodzą do zarządu i tym sposobem sztafeta organizacyjna trwa. Staramy się wzajemnie wspierać, unikać utartych schematów i umożliwiać nowym organizatorom rozwijanie warsztatów w coraz to nowych kierunkach. Dzięki temu OSSA jest wspólnym dziełem, które nie należy do jednej osoby, ale do całych pokoleń, które ją tworzyły.
i
OSSA stara się wypełniać lukę, która istnieje w naszych uczelnianych realiach, tworzyć dopełnienie w edukacji studentów. Warsztaty są platformą do nauki pracy w grupie, rozmowy, prezentacji oraz krytyki, ale tylko tej konstruktywnej. Uczestnicy dzieleni są na grupy, gdzie pod opieką tutorów opracowują wspólnie zadany temat, w który wprowadzany są serią wykładów i wydarzeń towarzyszących. Model organizacji, w którym za każde warsztaty odpowiedzialna jest ekipa koordynatorów z różnych uczelni daje możliwość świeżego podejścia do poruszanych tematów i skupienia się na aktualnych problemach, zarówno świata architektury, jak i samych studentów.
Jednak najważniejsza funkcja, jaką pełnią warsztaty, to tworzenie i nieustanne powiększanie ogólnopolskiej społeczności młodych, kreatywnych i zaangażowanych osób. Właściwie trudno znaleźć dziś znane polskie pracownie, które nigdy nie zetknęły się z OSSĄ — czy to jako uczestnicy, organizatorzy, czy też tutorzy. W świecie polskiej architektury ciągle jest wiele do zrobienia, a dużo łatwiej działać sprawniej znając się! Ostatnie lata pokazują również, że OSSA to nie tylko ściśle polska inicjatywa. Coraz częściej zapraszani są zagraniczni goście, tutorzy, wykładowcy, coraz więcej jest też zgłoszeń zagranicznych studentów. OSSA zaczęła być rozpoznawalna na arenie międzynarodowej, co dodatkowo wzmacnia wymianę doświadczeń.
Warsztaty OSSA, choć oficjalnie nazywane są spotkaniami studentów architektury, otwarte są dla wszystkich kierunków artystycznych. Dzięki temu uczestnicy już na starcie dzielą się różnymi doświadczeniami. Ponadto zapraszani tutorzy często zajmują się architekturą pośrednio, działając na innej płaszczyźnie zawodowej. Są nimi artyści, dziennikarze, socjolodzy, badacze. To również pokazuje studentom, że architektura nie jest tylko budynkiem, a ukończenie studiów architektonicznych nie ogranicza wyłącznie do pracy w pracowni. Architekt w dzisiejszym świecie może być rysownikiem, może mieć uprawnienia, choć wcale nie musi, może być aktywistą, teoretykiem, krytykiem, może pracować w urzędzie, tworzyć i zmieniać prawo, może zajmować się grafiką. OSSA stara się pokazywać, że opcji jest naprawdę wiele, a dla studenta pierwszym etapem wyboru musi być ich świadomość.
Z tego i wielu innych powodów społeczność OSSY skupia wokół siebie zaangażowanych studentów i architektów z Polski i zagranicy, którzy budują coraz mocniejszy trzon polskiego środowiska architektonicznego. W tym roku, po raz kolejny, zaprosimy uczestników do udziału w warsztatach licząc, że nagroda, którą otrzymaliśmy od redakcji miesięcznika „Architektura-murator” dla najlepszej inicjatywy 25-lecia będzie odnosiła się nie tylko do zeszłego, ale także następnego ćwierćwiecza.
