Przystań Widna 2A

Budynek centrum sąsiedzkiego na Witominie powstał w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji, którym objęto zachodnią część dawnej dzielnicy Witomino-Radiostacja. Jest to trzecie tego typu miejsce zrealizowane w ramach metropolitalnego projektu Gdynia odNowa. Pozostałe dwa to Przystań Śmidowicza 49 położona na Oksywiu oraz Przystań Opata Hackiego 33 – w Chyloni. W zależności od lokalizacji i potrzeb mieszkańców w obiektach tych działają: kluby seniora, mediateki/biblioteki, dzielnicowe ośrodki pomocy społecznej, placówki wsparcia dziennego, siedziby rad dzielnic, jednostki o funkcjach zdrowotnych, sportowo-rekreacyjnych i edukacyjnych. Wspólną dla wszystkich tych obiektów funkcją są przestrzenie sąsiedzkie. Wspomniane realizacje powstały dzięki wsparciu z funduszy unijnych. Należą one do gdyńskiej sieci miejsc sąsiedzkiej aktywności i usług społecznych, rozwijanej od 2018 roku. Tworzące ją obiekty mają służyć rozwojowi zainteresowań mieszkańców i realizacji ich pomysłów. W przeciwieństwie do typowych domów kultury, użytkownicy sami mogą proponować zajęcia, w których chcieliby uczestniczyć. Otwarcie Przystani Widna 2A to moment, na który wszyscy czekamy. Będzie ona nie tylko spełnieniem oczekiwań mieszkańców, ale też tchnie zupełnie nowe życie w Witomino. Wiem, że już dzisiaj lokalna społeczność wymienia się konkretnymi pomysłami na to, jakie zajęcia czy aktywności powinny mieć miejsce w Przystani i proponuje tematy zajęć, które mieszkańcy mogliby poprowadzić dla innych – mówił o przygotowaniach do otwarcia inwestycji Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni. Projekt Przystani Widna 2A wyłoniono w konkursie architektonicznym, rozstrzygniętym w listopadzie 2017 roku. Obiekt od istniejących już centrów sąsiedzkich wyróżnia to, że w tym przypadku postanowiono zrealizować nowy budynek, zamiast adaptacji już istniejącego. Spośród 23 zespołów, które zgłosiły się do konkursu, ostatecznie do udziału zakwalifikowano 10. Jury w składzie: arch. Bianka Witkowska (Laboratorium Innowacji Społecznych), Michał Guć (wiceprezydent Gdyni), arch. Marek Karzyński (dyrektor Biura Planowania Przestrzennego Miasta Gdyni), Jolanta Prorok (prezeska stowarzyszenia Vitava), arch. Barbara Marchwicka (główna specjalistka ds. rewitalizacji w LIS), wybrało projekt przygotowany przez Dynamo Produce, Hago Architekci oraz PB/Studio. Zwycięska koncepcja bezbłędnie rozwiązuje zagadnienia funkcjonalne, łączenia i dzielenia wnętrz oraz terenu na zewnątrz. Uzyskano przestrzeń elastyczną, pojemną, a jednocześnie niepozbawioną miejsc sprzyjających integracji w mniejszych grupach. Architekci umiejętnie wykorzystali ukształtowanie terenu, tworząc przyjazne, zapraszające miejsce. Koncepcja jest spójna, konsekwentna i starannie przemyślana, zaś forma obiektu adekwatna do funkcji, spełnia oczekiwania otwartości i transparentności bez uciekania się do form charakterystycznych dla obiektów handlowych czy biurowych – uzasadniła wybór Bianka Witkowska, przewodnicząca sądu konkursowego. II nagrodę przyznano pracowni INTERURBAN, a III – studiu Pniewski Architekci. Koncepcje te podobnie jak zwycięska, starały się stworzyć budynek będący bramą prowadzącą na pobliskie osiedle. W obu od strony skrzyżowania zastosowano także drewnianą elewację. Budynek planowano oddać do użytku już w 2019 roku. Kamień węgielny wmurowano jednak dopiero w maju 2021 roku, a wiechę zawieszono w październiku. Ostatecznie Przystań rozpoczęła działalność 26 września 2023 roku. To miejsce, w którym możemy spotykać się z przyjaciółmi, brać udział w różnego rodzaju darmowych warsztatach i zajęciach, porozmawiać o tym, co dzieje się w naszej okolicy. Dzielnica zyskała obiekt na miarę nowoczesnej ikony Witomina. Funkcjonalny, ale przede wszystkim żywo odpowiadający potrzebom mieszkańców – powiedział podczas otwarcia Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni. Karolina Matysiak

Zwycięska koncepcja tworzy przestrzeń elastyczną, pojemną, a jednocześnie niepozbawioną miejsc sprzyjających integracji w mniejszych grupach

Budynek pełni funkcję bariery akustycznej – zamyka się od strony ruchliwych ulic i otwiera na wewnętrzny plac

Brama do osiedla

Jakub Piórkowski

Głównym założeniem było stworzenie współczesnej przestrzeni publicznej, łączącej funkcje miejsca spotkań i relaksu oraz służącej interakcji różnych grup wiekowych i społecznych skupionych wokół oraz wewnątrz budynków centrum sąsiedzkiego i biblioteki. Istotne było zaprojektowanie kameralnego, wewnętrznego placu, który powstałby dzięki odpowiedniemu rozmieszczeniu nowej zabudowy na działce i umożliwił inwestorowi realizowanie planowanych zadań w trudnej lokalizacji, przy głównym skrzyżowaniu w dzielnicy. Zaproponowaliśmy, aby obiekt pełnił funkcję bariery akustycznej – zamykał się od strony ruchliwych ulic i otwierał na wewnętrzny plac. Jego forma została ukształtowana przez dopasowanie bryły do terenu i przysunięcie jej do linii zabudowy oraz zastosowanie uskoków, które odgrywają rolę bariery dyfuzyjnej, rozbijającej dźwięk dobiegający z ulicy. Bryła została podzielona na dwie funkcjonalne części: centrum sąsiedzkie i bibliotekę, dzięki czemu stworzono wizualną bramę do osiedla i budynku. Przez to powstało czytelne założenie, a obiekt został dostosowany do istniejących ciągów pieszych i przedeptów. Wejścia do jego dwóch części połączono wspólnym zadaszeniem, co ułatwia komunikację między nimi. Elewacja południowa wykonana została z naprzemiennie układanych listew drewnianych, które dzięki swej tektonice, jako ekran akustyczny, wpływają na jej efektywność oraz zapewniają podstawę dla roślin pnących. Elewacja od strony wewnętrznego skweru jest tynkowana, w kolorze złamanej bieli, zgodnie z wytycznymi plastyka miejskiego. Budynki tworzą kompozycyjną i materiałową jedność z placem oraz elementami małej architektury. Zewnętrzna posadzka z jasnego terazzo łączy się z wewnętrzną i przechodzi płynnie na tarasowe siedziska wokół placu, dzięki czemu uzyskano optyczne i fizyczne połączenie architektury oraz otoczenia.

Kunszt oraz wyrafinowanie

Łukasz Pancewicz

Przystań Widna 2A na gdyńskim Witominie dołączyła do sieci gdyńskich przystani. Te obiekty pojawiły się na terenach sypialni miasta i działają ożywczo niczym urbanistyczna akupunktura. Pomimo często niewielkich budżetów i małej skali dla autorów nowo projektowanych przystani stały się one okazją do pokazania architektonicznego kunsztu oraz stworzenia intrygujących i wysmakowanych budynków. Jednym z nich niewątpliwie jest Przystań Widna 2A. Autorzy obiektu mieli trudne zadanie, bowiem działka, na której jest on zlokalizowany, znajduje się na narożniku dwóch ruchliwych ulic: Rolniczej i Chwarznieńskiej. Łączą one centrum Gdyni z obwodnicą Trójmiasta. Sytuacji nie poprawia niska estetyka otoczenia. Ta centralnie położona przestrzeń jest zdominowana przez eklektyczny miks infrastruktury drogowej, pstrokatych bloków i masywnego zespołu zabudowy galerii Witawa, o architekturze typowej dla drapieżnej PUM-izacji wczesnych lat 2000. Projektanci wykorzystali te ograniczenia do zgrabnego rozplanowania obu stron budynku. Kompozycję Przystani Widna 2A tworzą dwa główne elementy: zewnętrzne ściany zespołu budynków dekorowane drewnianymi żyletkami oraz wewnętrzne – dziedzińca, ozdobionego białym lastrykiem. Zastosowanie jednolitych, minimalistycznych ścian na zewnątrz było genialnym posunięciem. Dzięki ciepłej barwie drewna, skromnym rozrzeźbieniu, wysmakowanym zastosowaniu logotypów i jednolitym poszyciu budynek kontrastuje z otoczeniem prostotą i umiarem. Przystań Widna 2A nie znika jednak na jego tle, parawanowa ściana jest na tyle mocnym elementem, że kompozycyjnie tworzy ona nowy front dla wcześniej byle jakiej przestrzeni. Zastosowanie drewnianego detalu pozwoliło też na zgrabne ukrycie wielu zapleczowych elementów budynku. Jednocześnie prosta, modernistyczna bryła sprawia, że obiekt płynnie wpisuje się w otoczenie powojennego blokowiska. Mądrość projektantów widać we wnętrzu kompleksu. Sercem Przystani Widna 2A jest dziedziniec, który tworzą budynki filii biblioteki oraz domu sąsiedzkiego ustawione w kształt litery L. Od północy zespół domykają istniejące budynki mieszkalnych bloków oraz wolnostojący obiekt usługowy. Dzięki temu bloki zyskały nowe wnętrze, a wspólny, funkcjonalistyczny rodowód okalającej zabudowy daje spójny wygląd. Pięknie zaprojektowany plac – z zielenią i detalami drewnianych pergoli – sprawia, że nawet dość obskurna zabudowa pobliskiego usługowego punktowca wygląda przy nim znośnie. Różnice terenu między parterem a otoczeniem zostały wykorzystane do stworzenia tarasowo usytuowanych zieleńców i siedzeń oraz nisz ze stolikami. Całość wieńczą lampy przewieszkowe, zapewniające doświetlenie wieczorami. Wszystkie pomieszczenia są otwarte na dziedziniec i z niego dostępne, co ułatwia jego włączenie w organizację aktywności dla mieszkańców.

Dodatkową komunikację poziomą zapewniają tarasy, dają one nie tylko dostęp do pomieszczeń, lecz także umożliwiają obserwowanie samego dziedzińca. Wnętrza budynku cechuje funkcjonalistyczny minimalizm. Nie ma tu fajerwerków, przy skromnym zasobie środków projektanci stworzyli jednak przytulne i zapraszające przestrzenie. Kompleks doświetlają tafle dużych przeszkleń okiennych. Podłogi dekorowane lastrykiem lub panelami komponują się z malowanymi na biało ścianami i detalami z drewna. Całość sprawia wrażenie przestronnego i otwartego. Pod względem funkcjonalnym Witomino zyskuje nowoczesny oddział biblioteczny z odrębnymi salami dla dzieci, młodzieży oraz dom sąsiedzki z salkami do organizacji spotkań i kuchnią, która może służyć użytkownikom. Przystań Widna 2A jest pięknym, funkcjonalnym i wyjątkowo udanym budynkiem. Pokazuje, że przy skromnych środkach tworzenie nowoczesnej architektury społecznej jest możliwe i pożądane. Wybór miejsca realizacji nie był przypadkowy. Gdynia w swoim programie rewitalizacji skierowała zasoby przede wszystkim na poprawę warunków życia swoich blokowisk, w których nie jest możliwa łatwa interwencja prywatnego kapitału. Ten mały, choć wyrazisty budynek pokazuje, że wybór tej drogi miał sens. Przystań Widna 2A dysponuje bowiem dużym potencjałem, aby stać się zaczynem do dalszej poprawy tego fragmentu Gdyni i wykreować nowe, lokalne centrum, dzięki mądrze zainwestowanym środkom publicznym.

Układ funkcjonalny

Daniel Załuski

Dla obserwatora jadącego samochodem ulicami Chwarznieńską czy Rolniczą realizacja Przystani Widna 2A w centralnej części Witomina, w Gdyni, wydaje się być interesującym rozwiązaniem projektowym. Dwie rozczłonkowane bryły architektonów – domu sąsiedzkiego i miejskiej biblioteki – tworzą nowoczesny parawan dla substandardowych, komunalnych galeriowców mieszkalnych z przełomu lat 60. i 70. XX wieku oraz niedokończonych, tandetnych dobudówek usługowo-mieszkaniowych z lat 90. XX wieku ulokowanych na szczytach bloków. Pozytywne wrażenie znika, gdy odczytujemy te budynki jako przechodnie. W założeniach urbanistycznych złamano wiele podstawowych zasad projektowania architektury społecznej. Zespół stanowi idealny przykład zabudowy introwertycznej. Zaprzepaszczono okazję, by stworzyć węzeł według teorii Kevina Lyncha (Obraz miasta) i połączyć w centrum Witomina wszystkie części dzielnicy. Obiekt stał się murem, ścianą, barierą oddzielającą dobrze funkcjonujące części dzielnicy od osiedla poddanego procesowi rewitalizacji. Zgodnie z teoriami Jana Gehla (Życie między budynkami) zespół taki powinien otwierać się na miasto, ulicę lub plac, a tymczasem oddziela się on od nich i otwiera jedynie na północne atrium, parkingi i zapleczowe dojścia do bloków mieszkalnych. Większość okien jest skierowana na północ, zatem nie łapią one słońca. O ile można to zamierzenie projektowe usprawiedliwić w budynku biblioteki, to już trudniej znaleźć wytłumaczenie w przypadku domu sąsiedzkiego.

Atrium jest przysłaniane i jednocześnie zacieniane przez omawiany zespół budynków. Nie zapewni ono użytkownikom przyjemności przebywania na słońcu ani podglądania innych przechodniów. Zaprojektowano je w bielach, co na pierwszy rzut oka wydaje się rozwiązaniem ciekawym i nowoczesnym, przy dłuższym przybywaniu zaczyna ono jednak oślepiać i drażnić. Zapomniano też, że głównymi mieszkańcami rewitalizowanego osiedla są osoby starsze. Zatem dość strome, śliskie, białe stopnie, schodzące do atrium z osiedla, są znaczącą barierą architektoniczną. Nie zrealizowano poprawnie ciągów pieszych wokół założenia od strony zachodniej i północnej, w kierunku ulic Chwarznieńskiej i Rolniczej. Nie dokończono też głównego wejścia do Przystani ze skrzyżowania tych ulic. W związku z tym użytkownicy na nowo wydeptują trawniki, tworząc własne, często dość niebezpieczne, ścieżki na skarpach. Pomimo zaprojektowania licznych drzwi balkonowych i ewakuacyjnych tarasy są dostępne tylko poprzez schody zewnętrzne. Wielkie panoramiczne okna nie kadrują niczego interesującego, wręcz wyolbrzymiają szpetotę otoczenia. Na dodatek są one niebezpieczne dla użytkowników, bowiem nie mają oznakowań na szybach. Pozytywnie natomiast należy ocenić zieleń zaprojektowaną wokół centrum. Oby docelowo klony i wysokie trawy ozdobne złagodziły surowe i mało przytulne otoczenie centrum. O ile można mieć wiele zastrzeżeń do założeń urbanistycznych obiektu, to należy pochwalić wnętrza biblioteki i domu sąsiedzkiego. Układ funkcjonalny jest prosty oraz logiczny. Poszczególne pomieszczenia ogólnodostępne można łatwo podzielić lub połączyć.

Forma architektoniczna budynków jest elastyczna, da się on w przyszłości łatwo przebudować i rozbudować. We wnętrzach dominuje szlachetnie wyglądające białe lastryko, ściany i wbudowane meble z sosnowej sklejki oraz białe ściany i sufity. Klatki schodowe pomalowano na brązy i uzupełniono o zabawne malowidła ścienne. Bardzo interesujący i czytelny jest system oznakowań wizualnych. Całość daje poczucie przytulności i kameralności. Oprawa architektoniczna zachęca w bibliotece do cichej pracy i nauki, a w wydzielonych salach sprzyja grupowym zajęciom. Docenić należy bardzo dużą dbałość o poprawne wyposażenie budynków dla dzieci. Zrealizowano tu specjalne łazienki z umywalkami i toaletami dla najmłodszych. Pochwyty na schodach są również do nich przystosowane. Przy ogólnodostępnych pracowniach warsztatowych zlokalizowano bardzo poręczne pomieszczenia gospodarcze. Poprawnie wykonano oznakowania poziome i piktogramy dla niewidomych oraz niedowidzących. Rozmowy z użytkownikami dowodzą, że mieszkańcy bardzo lubią przebywać w tym ośrodku. Centrum oferuje bogaty program zajęć. Widać zaangażowanie społeczne pracowników obiektu. Należy mieć nadzieję, że przy okazji obecnie prowadzonych prac budowlanych, związanych z modernizacją ul. Chwarznieńskiej, zostanie dokończone otoczenie centrum sąsiedzkiego od strony głównych ciągów pieszych Witomina – powstanie właściwie wyeksponowane i zaprojektowane główne wejście do obiektu.

Sercem Przystani Widna 2A jest dziedziniec, który tworzą budynki filii biblioteki oraz domu sąsiedzkiego ustawione w kształt litery L. Rozmowy z użytkownikami dowodzą, że mieszkańcy bardzo lubią przebywać w tym ośrodku