279 projektów i 23 kraje: z tej grupy zostało wyłonionych 25 projektów, które reprezentują grono najlepszych interwencji w przestrzeń publiczną w Europie zrealizowanych w 2016 i 2017. Dziesiąta edycja konkursu European Prize for Urban Public Space ma na celu zwrócenie uwagi na jakość wspólnej przestrzeni jako kluczową dla zdrowia miasta jako takiego. Na tegoroczne jury składają się: Olga Tarrasó (CCCB Barcelona), Matevž Čelik, (dyrektor Muzeum Architektury i Designu w Ljubljanie); Hans Ibelings (holenderski historyk i krytyk architektury), Ewa P. Porębska (redaktor naczelna Architektury-murator), Francis Rambert (dyrektor La Cité de l’Architecture et du Patrimoine in Paris), Peter Cachola Schmal (dyrektor Niemieckiego Muzeum Architektury we Frankfurcie); Katharina Ritter (reprezentująca Architekturzentrum Wien) oraz Ellis Woodman (dyrektor Architecture Foundation w Londynie). To grono wybierze zwycięski projekt, który poznamy 20 czerwca.
Poniżej przedstawiamy 25 realizacji, które znalazły się w finale:
i
Monument for an Open Society - Bruksela
ORG Permanent Modernity
Projekt obejmuje powstanie obszernego założenia targowego, zawierającego w sobie strefy logistyczne i produkcyjne, różne rodzaje stanowisk oraz aktualnie powstającego obszaru uprawnego na dachu. Projekt i kolor hali, którego głównym motywem są przeskalowane portyki, odzwierciedlają pluralizm okolicy i pozwalają na zawarcie wewnątrz struktury nieograniczonej różnorodności funkcji.
i
PC Caritas - Melle (Belgia)
architecten de vylder vinck taillieu
Twórczy remont częściowo zrujnowanej, zabytkowej willi, należącej wcześniej do zespołu szpitalnego. Wnętrze budynku połączono z otaczającą go przestrzenią, wytyczając w nim szklane "pomieszczenia" oraz tworząc ciągłość między zabudową a okalającym ją parkiem.
i
Wspólna kuchnia w Terras da Costa - Terras da Costa (Portugalia)
ateliermob, Projecto Warehouse
W slumsie na lizbońskim przedmieściu powstała wspólna kuchnia, z której mogą korzystać mieszkańcy. Nowa struktura jest zarówno przestrzenią publiczną, jak i należącą do konkretnej społeczności: składa się z trzech elementów w kształcie litery U, które otwierają się na zewnątrz, jednocześnie mając bardziej odizolowaną część, z której można korzystać przy spotkaniach.
i
Tymczasowa scena - Dniepropetrovsk (Ukraina)
Tymczasowy teatr wykorzystuje ruiny amfiteatru w parku zbudowanym w czasach sowieckich. Z całego założenia pozostał jedynie betonowy owal sceny, który architekci uzupełnili tymczasową, drewnianą strukturą, w której mogą odbywać się wydarzenia kulturalne. Budynek został zwieńczony akustyczną tubą, którą każdy może wykorzystać do nagłośnienia źródła dźwięku.
i
Zollverein Park - Essen (Niemcy)
Planergruppe GmbH
Nowy miejski park wykorzystuje elementy architektoniczne kopalni węgla Zollverein, zamkniętej w latach 90. XX wieku. Wpisane na listę UNESCO zabudowania robią wrażenie swoją skalą; po zakończeniu działalności przemysłowej obszar został odzyskany przez przyrodę, co w połączeniu z interwencją architektów tworzy przestrzeń, która ma zaprosić odwiedzających do jej odkrycia.
i
Terzo Giardino - Florencja (Włochy)
Studio ++
Nowy park zlokalizowany na brzegu rzeki Arno w zamierzeniach architektów ma kontrastować chaotyczną naturę z renesansowym ładem, z którego znane jest miasto. Teren podzielony jest na mniejsze obszary; w każdym z nich ulokowano konkretne nasadzenie albo element małej architektury, który ma pomóc w wejściu w relację z przestrzenią.
i
Rewitalizacja nadbrzeża - Himara (Albania)
Bureau Bas Smets
Realizacja ma uwolnić turystyczny potencjał małej albańskiej miejscowości, położonej nad Morzem Jońskim. Plażę połączono z nadmorską promenadą, natomiast 300-metrowe molo wykorzystuje naturalne zakrzywienie zatoki, otwierając nowe widoki na okolicę. Chaotyczną nadmorską zabudowę przysłonięto szpalerem drzew, z perspektywy plaży tworząc "zielony horyzont".
i
Rewitalizacja Alameda Manuel Ricardo Espirito Santo - Lizbona
José Adrião Arquitetos
Program ma zachęcić mieszkańców Lizbony do większego uczestnictwa w życiu miasta: 30 nowych placów, znajdujących się w historycznych oraz nowych dzielnicach, stworzy sieć lokalnych centrów. Nowe przestrzenie promują ruch pieszy: w przedstawionym na konkursie projekcie 3,5 hektara przestrzeni zostało podzielone na betonowe "wyspy", w których mogą toczyć się różnego rodzaju aktywności.
i
Carmo Convento Chiado Connection - Lizbona
Alvaro Siza
W 1988 r. pożar w lizbońskiej dzielnicy Chiado zniszczył 18 budynków. Tragiczne wydarzenie stało się impulsem do regeneracji tego obszaru; do współpracy nad projektem przywrócenia zniszczonych obszarów miastu zaangażowano Alvaro Sizę. 20 lat później architekt został ponownie zaproszony do pracy nad tym obszarem. Nowy projekt łączy otoczenie ruin zabytkowego kościoła i dawnych zabudowań wojskowych, tworząc nową przestrzeń publiczną.
i
Blue House Yard - Londyn
Jan Kattein Architects, Meanwhile Space
Nowa miejska interwencja przekształca nieużywany parking na tyłach domów w Wood Green na północy Londynu w miejsce spotkań dla mieszkańców. Na jedno założenie składają się 9 drewnianych struktów, gdzie mieszczą się warsztaty rzemieślnicze, zaadaptowany na nowe funkcje biurowiec oraz stary, dwupiętrowy autobus, w którym umieszczono kawiarnię.. Nowe elementy zostały zbudowane w znacznej mierze przez wolontariuszy, przy użyciu prostych technik budowlanych.
i
Lea River Park - Londyn
5th studio / Jonathan Cook Landscape Architects / Alan Baxter Associates / Capita / Ecology Consultancy / Latz + Partner, Colliers CRE / Davis Langdon / Jane Wernick Associates / Whitby Bird
Park zagospodarowuje brzegi rzeki Lea na wschodzie Londynu, łącząc ją w ciąg stref rekreacyjnych znajdujących się na poprzemysłowych terenach. Na przeciągu prawie 5 kilometrów znalazły się obiekty sportowe, przestrzenie eventowe, oraz różnorodna mała architektura, która ma połączyć miasto z wodą.
i
The Fold's Childhood - Meyrin (Szwajcaria)
Gilles Brusset
W jednolitą przestrzeń miejskiego zieleńca architekci wprowadzili formę o "topograficznym" charakterze. Seria ciemnoszarych bruzd ma być symboliczną reprezentacją sił geologicznych, które ukształtowały krajobraz szwajcarskiej Jury. Rzeźbiarski obiekt ma być zaproszeniem do zabawy dla dzieci, pozwalając w wchodzenie w interakcję z przestrzenią na różne sposoby.
i
Odzyskanie kamieniołomu ENCI - Maastricht (Holandia)
RESTORE-project
Projekt przywraca drogę łączącą Maastricht i Liège, która uległa przerwaniu po ulokowaniu na jej terenie fabryki cementu. Nowym elementem okolicy stały się 40-metrowe schody, które wspinają się po zboczu dawnego kamieniołomu, na powrót otwierając piesze połączenie między dwoma miejscowościami. Na skraju leju znalazła się także platforma widokowa, z której można podziwiać poprzemysłowy krajobraz.
i
Pierścień Sadowy - Moskwa
Strelka KB, Strelka Architects i inni
Moskiewski Pierścień Sadowy powstał w latach 30. XX wieku jako miejska obwodnica, w najwęższym miejscu mając 6 pasów ruchu w obie strony, w najszerszym - 16. Agresywny charakter otoczeniu nadaje bardzo dominująca rola transportu samochodowego oraz wizualny chaos architektoniczny. Projekt to próba nadania ulicy bardziej przyjaznego charakteru - zwężając jezdnię, zagospodarowując miejskie nieużytki na niewielkie parki i przestrzenie rekreacyjne, oraz ułatwiając pieszym poruszanie się po okolicy.
i
Les Courtillières: rewitalizacja przestrzeni - Pantin (Francja)
l'AUC
Les Courtillières to zbudowane w latach 50.-60. XX wieku na obrzeżach Paryża modernistyczne osiedle. Toczący się od 10 lat projekt łączy ze sobą przestrzenie pomiędzy budynkami, działając w skali mikro za pomocą wprowadzania nowych elementów małej architektury.
i
Skanderbeg Square - Tirana
51N4E
Plac Skanderberga to główny plac miejski stolicy Albanii i największa przestrzeń na Bałkanach przeznaczona w całości dla pieszych. Monumentalność tego miejsca została przełamana przez nachylenie części terenu oraz instalację nieregularnego systemu fontann, które tworzą tymczasowe wzory na nowej nawierzchni, do której stworzenia wykorzystano różnorodne rodzime płyty kamienne. Wokół placu znalazła się mała architektura oraz elementy zielone.
i
Niel Garden - Tuluza
Michèle & Miquel
Nowy miejski park znalazł się na terenie zajmowanym wcześniej przez koszary. Różnorodne elementy małej architektury oraz aranżacji przestrzeni tworzą zróżnicowany krajobraz. Park zostanie włączony w "zieloną sieć", łączącą szereg miejskich parków, uzupełnia także nowe założenie, na które składa się 500 mieszkań, szkoła podstawowa oraz strefa handlowa.
i
Remont nadmorskiego bulwaru - Vlorë (Albania)
XDGA
Zakrojony na szeroką skalę masterplan przedłuża promenadę w nadmorskim mieście Vlora, uwzględniając także nasadzenia rodzimej flory. Projekt tworzy szereg przestrzeni, które można wykorzystywać do różnych aktywności - obiekty sportowe, bulwary, tereny zielone. Według architektów, elastyczność założenia może posłużyć za model dla innych nadmorskich przestrzeni w Albanii.
i
Plac i plac zabaw na podzamczu - Škofja Loka (Słowenia)
Ravnikar Potokar arhitekturni biro
Pod średniowiecznym zamkiem parking zastąpiono nowym placem, który może teraz służyć za miejsce do organizacji różnego rodzaju wydarzeń. Kształt nowej przestrzeni harmonijnie współgra z topografią okolicy; w pobliżu został ulokowany plac zabaw dla dzieci, dla którego motywem przewodnim stała się lokalna legenda.
i
Poblenou Superblock - Barcelona
Barcelona Urban Ecology Agency
Pilotażowy plan reorganizacji przestrzeni miasta, zakładający poświęcenie większej ilości miejsca dla pieszych. Zamiarem architektów było takie przekształcenie ulicy, aby sprzyjała ona nie tylko przemieszczaniu się, ale także spełnianiu funkcji społecznych i integracyjnych. Ideą projektu były szybkie, odwracalne interwencje miejskie, które mają ułatwić mieszkańcom wykorzystanie przestrzeni.
i
Street Square - Barcelona
AAUP + JDVDP
Zaniedbana dzielnica na obrzeżu Barcelony ma zostać przywrócona miastu. Projekt skupia się na wykorzystaniu urozmaiconej topografii okolicy, czyniąc ją punktem startowym dla połączenia siatki ulic z centrum oraz stworzenia niewielkich przestrzeni publicznych.
i
Playground Landscape “Be-MINE” - Beringen (Belgia)
Carve + OMGEVING
Hałda o wysokości 60 metrów, pozostałość kopalni węgla działającej niegdyś w miasteczku, została zagospodarowana i poświęcona na cele rekreacyjne. Całość została podzielona na trzy części - "las" stworzony z kopalnianych stempli, plac zabaw zapewniający różne rodzaje aktywności oraz "węglowy" plac, znajdujący się na szczycie hałdy.
i
I'm a Monument! - Berlin
Karo Architekten
Tymczasowa rewitalizacja miejskiego kwartału w centrum Berlina za punkt wyjścia bierze ideę "tymczasowych pomników". Krawędź kwartału została pomalowane na czarno, tworząc "ramę", na której tle żółty kolor konkretnych obiektów nadaje im wagę i tworzy z nich punkty orientacyjne w przestrzeni.
i
Memorial 22/3 - Bruksela
Bureau Bas Smets
Leśny "żywy pomnik", upamiętniający ofiary zamachu terrorystycznego w Brukseli 22 marca 2016. Architekci wybrali polanę w lesie Sonian na obrzeżach miasta, wytyczając na niej dwa koncentryczne kręgi: jeden, złożony z 32 wierzbowych drzew (jednego dla każdej ofiary zamachu), oraz mniejszego, który tworzy 32 bazaltowych płyt.
i
Cuyperspassage - Amsterdam
Benthem Crouwel Architects
Projekt podziemnego przejścia dla pieszych i rowerów, który tworzy nowe połączenie między miastem i wodą. Dwie funkcje tunelu zostały jasno podzielone, aby usprawnić komunikację. Ściany pokryto ręcznie malowanymi ceramicznymi płytkami, których wzór oparty jest na XVIII-wiecznych wzorcach.
