21 maja poznaliśmy zwycięzców konkursu o Nagrody Dziedzictwa Europejskiego 2019 (European Heritage Awards) organizowanego przez Komisję Europejską w ramach programu Kreatywna Europa. Wśród 25 laureatów z 16 krajów znalazły się dwa przedsięwzięcia z Polski: w kategorii Konserwacja doceniono realizację kompleksu Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu, a w kategorii Edukacja, szkolenie i zwiększanie świadomości – program Miejsce przy królewskim stole, organizowany przez Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Rewitalizacja kompleksu Sztolnia Królowa Luiza była przedsięwzięciem długofalowym, prowadzonym przez Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu we współpracy z samorządem lokalnym i regionalnym. Główny cel projektu stanowiło zachowanie górniczego dziedzictwa regionu poprzez adaptację kompleksu na potrzeby kulturalne, edukacyjne i turystyczne.
Cała inwestycja zajęła prawie 15 lat i obejmowała zarówno rewitalizację części naziemnej, jak i prace konserwacyjne w łączących się ze sobą podziemnych korytarzach o długości ponad 5 km. W ramach projektu powstały m.in. trzy budynki obsługi ruchu turystycznego, w tym prezentowana w „A-m” 3/2017 Łaźnia Łańcuszkowa (proj. Konior Studio, OVO Grąbczewscy Architekci). Jury podkreśliło m.in. szeroki zakres wiedzy, który był konieczny do przeprowadzenie rewitalizacji.
Z kolei Miejsce przy królewskim stole to inicjatywa Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, polegająca na popularyzacji wiedzy o kulinarnej historii dworów królewskich. Projekt zrealizowano w ramach Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018 wraz z podobnymi działaniami w królewskich pałacach całej Europy, zrzeszonych w Sieci Europejskich Rezydencji Królewskich.
Na tegoroczny konkurs wpłynęło łącznie 149 zgłoszeń. Kilkunastoosobowe jury, składające się z ekspertów dziedzictwa kulturowego z całej Europy, doceniło też m.in. renowację kaplicy Świętego Całunu w Turynie, opracowanie cyfrowego archiwum Romów czy program szkoleniowy dla wysiedlonych, wykwalifikowanych specjalistów zajmujących się dziedzictwem kulturowym z Syrii, prowadzony przez niemiecki instytut w Stambule. Nagrodę specjalną otrzymała paryska straż pożarna za zaangażowanie na rzecz ratowania płonącej katedry Notre Dame.
Nagrody Dziedzictwa Kulturowego zostały ustanowione przez Komisję Europejską w 2002 roku i od tamtego czasu są przyznawane przez sieć Europa Nostra. Celem nagród jest wyróżnianie i promowanie najlepszych praktyk związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego, badaniami, zarządzaniem, wolontariatem, edukacją i komunikacją. Więcej informacji o poszczególnych laureatach na stronie www.europeanheritageawards.eu
