Dlaczego nie używamy już słowa „slumsy”. Depesza Balu architektek z Kenii

„Słowo, którego już nie używamy niesie za sobą skojarzenia nie tylko skrajnej biedy, lecz także braku podmiotowości i całkowitego uzależnienia od działań charytatywnych zachodniego świata”. Założycielki Balu architektek tym razem relacjonują działalność kenijskiego kolektywu Wajukuu Arts.

Słowo, którego nie będziemy już używać opisuje oddolnie tworzone osady w obrębie miast. W samej stolicy Kenii – Nairobi, jest ich wiele. W największej, o nazwie Kibera, mieszka ponad 800 tys. osób. Jakakolwiek infrastruktura realizowana jest tu poza legalną ścieżką administracyjną, a często kontrolowana przez organizacje przestępcze. Osadę Mukuru w Nairobi charakteryzują wąskie, nieutwardzone przejścia między budynkami przeznaczone tylko dla ruchu pieszego, brak terenów zielonych, bardzo gęsta i niska zabudowa, najczęściej wznoszona z materiałów najbardziej dostępnych cenowo. Dominują arkusze blachy falistej. Mimo wielu niedogodności, głębokich problemów ekonomicznych, społecznych, a także wysokiego wskaźnika przestępczości, w wielu takich osadach prowadzone są oddolne działania o charakterze kulturotwórczym.

Społeczność Mukuru Lunga Lunga poznałyśmy dzięki projektowi MATZA Edgelands, którego ostatnia edycja pt. Digital informalities odbywała się w Nairobi, a została przygotowana wspólnie z lokalnie działającym kolektywem artystycznym Wajukuu Arts. Artyści i artystki wizualne z Mukuru własną działalność łączą z animacją i edukacją kulturalną lokalnej młodzieży. Organizują dla nich regularnie zajęcia, m.in. muzyczne i plastyczne, co przywołuje na myśl bardzo prężnie działający dom kultury czy centrum lokalne i streetworking. W ramach międzynarodowego projektu artystycznego MATZA Edgelands Digital Informalities powstało wiele prac i instalacji przestrzennych. Na szczególną uwagę zasługuje inicjatywa artystki Joan Otieno The Hut – pawilon na planie koła wzniesiony z myślą o stworzeniu bezpiecznej przestrzeni spotkań dla dziewcząt.

Słowo, którego już nie używamy niesie za sobą skojarzenia nie tylko skrajnej biedy, lecz także braku podmiotowości i całkowitego uzależnienia od działań charytatywnych zachodniego świata. My tymczasem serdecznie polecamy zapoznanie się z działalnością artystyczną i aktywnością prospołeczną Wajukuu Arts Collective, grupy nagrodzonej w zeszłym roku główną nagrodą na wystawie Documenta w Kassel.

Założycielki Balu architektek realizują projekt Horyzont Europa pt. Community and Artistic Participation In Hybrid Environment. Z tej okazji prowadzą badania w kilku miastach w Europie i Afryce.