Kosmiczne kampusy. Polska rewolucja w architekturze uczelni wyższych

Spis treści

1. Polskie uczelnie wyższe idą z duchem czasu
2. Kampus Akademii Muzycznej w Bydgoszczy
3. Nowa siedziba Wydziału Technologii Kosmicznych oraz Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH
4. Śląskie Interdyscyplinarne Centrum Chemii Uniwersytetu Śląskiego
5. Alchemium Politechniki Łódzkiej
6. Siedziba wydziałów Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego
7. Gmach Wydziałów Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej UW przy ul. Dobrej 55
8. Unijne fundusze wspierają uczelniane inwestycje

Polskie uczelnie wyższe idą z duchem czasu

Polskie uczelnie rozwijają się na potęgę. I nie mamy tu na myśli tylko i wyłącznie osiągnięć naukowych. W ciągu ostatnich lat pojawiło się wiele interesujących nowoczesnych budynków mających służyć naszym uczelniom wyższym. Powstają często kosmiczne obiekty na miarę XXI wieku, które są nie tylko okazałe i funkcjonalne, ale również wykorzystują technologie przyjazne środowisku, ograniczają zużycie wody, energii. Ba, nawet starają się być przyjazne dla ptaków. Oto przykłady kilku takich innowacyjnych obiektów.

Kampus Akademii Muzycznej w Bydgoszczy

Taka budowla na miarę XXI wieku powstaje w Bydgoszczy. To nowy kampus Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Będzie to jeden z najnowocześniejszych budynków o takim przeznaczeniu w Polsce.

Wspaniała akustyka, zaprojektowany jak budynek pasywny pod względem izolacyjności cieplnej oraz szczelności powietrznej, gruntowe pompy ciepła, magazyny energii do instalacji OZE. To tylko niektóre z elementów wyróżniających ten innowacyjny obiekt. Jego budowa i wyposażenie to koszt 550 mln zł.

Obiekt zaprojektowali projektanci z pracowni plus3 Architekci. Budynek powstaje od 2022 roku. Buduje go firma UNIBEP, która jest generalnym wykonawcą. W tym roku szykuje się wielki finał, bo obiekt ma być otwarty w listopadzie 2025. Przynajmniej takie były plany. Wyposażenie techniczne budynku i terenu zewnętrznego będą sterowane i kontrolowane za pomocą systemów BMS, SMS i DALI oraz wyświetlane na kilku monitorach w pomieszczeniu obsługi technicznej. By o nowoczesną szklaną elewację nie rozbijały się ptaki, została specjalnie „pokropkowana”. Zastosowano na niej system kropek o średnicy 8 mm w rozstawie poziomym 100 mm i pionowym 50 mm. Taka siatka kropek na szkle jest widziana przez lecące ptaki i omijana.

• Czytaj też: Pokropkowana dla ptaków szklana elewacja i sale koncertowe na amortyzatorach – taki jest nowy kampus Akademii Muzycznej w Bydgoszczy

Nowa siedziba Wydziału Technologii Kosmicznych oraz Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH

Inny uczelniany budynek oddany do użytku w ubiegłym roku stanął na terenie kampusu Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Korzystają z niego Wydział Technologii Kosmicznych oraz Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki.

Oddajemy do użytku obiekt, który jest wyrazem nieustającej pasji naszej społeczności do odkrywania i sięgania poza linię horyzontu. To właśnie badania w obszarze m.in. inżynierii kosmicznej pozwalają nam tam sięgać – mówił podczas otwarcia rektor AGH, prof. Jerzy Lis.

Dla potrzeb ówczesnego Centrum Technologii Kosmicznych, a obecnego Wydziału Technologii Kosmicznych AGH powstała odrębna część budynku, w której w przyszłości będą badane m.in. rakiety i satelity kosmiczne pod kątem odporności na wstrząsy i drgania. W najbliższych latach nowy budynek będzie także wyposażony w wyjątkowe laboratorium. Habitat dla analogowych misji kosmicznych posłuży zarówno do szkolenia przyszłych astronautów, jak i testowania technologii planowanych do użycia w kosmosie. Unikatowe w skali świata laboratorium umożliwi niebawem realizację eksperymentów związanych z przebywaniem ludzi w kosmosie.

Jednym z najbardziej unikatowych laboratoriów, jakie planowane są w nowym obiekcie, będzie laboratorium tzw. brudnej komory termiczno-próżniowej, symulującej warunki panujące na Księżycu.

 Pierwotny projekt budynku jest autorstwa Jerzego Wowczaka i firmy Autorska Pracownia Projektowa Ewa i Jerzy Wowczak. Projekt modernizacji i rozbudowy tego budynku - Mateusz Manecki, ARP Manecki Architekci.

To nie wszystko, bo Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie wciąż się rozbudowuje. Na terenie kampusu powstanie też inna nowoczesna siedziba sektora IT, w której realizowane będą m.in. działania z obszarów sztucznej inteligencji, cyberbezpieczeństwa, technologii bezpieczeństwa. W lipcu 2024 roku uczelnia podpisała umowę z wykonawcą obiektu, firmą NDI S.A.

Śląskie Interdyscyplinarne Centrum Chemii Uniwersytetu Śląskiego

Nowy i innowacyjny obiekt powstanie wkrótce centrum Katowic. To będzie, należące do Uniwersytetu Śląskiego, Śląskie Interdyscyplinarne Centrum Chemii. Nowoczesny, sześciokondygnacyjny obiekt ma być gotowy za dwa lata. Nowy budynek będzie miał powierzchnię użytkową ponad 11,2 tys. metrów kwadratowych. Znajdą się tu m.in. nowoczesne laboratoria, przestrzenie dla studentów, ogród na dachu, sale seminaryjne, wykładowe i konferencyjne, aule czy pracownie komputerowe i pierwsza z pracowni Sieciowego Centrum Nauki. Obiekt będzie miał ekologiczną, porośniętą roślinnością „zieloną” fasadę. Zaprojektował go architekt – Aleksander Mirek. 

26 maja 2025 roku oficjalnie rozpoczęła się budowa centrum – wykonawcą jest firma NDI. Zakończenie budowy zaplanowane jest na koniec 2027 roku. Inwestycja warta jest blisko 318,5 mln zł.

Alchemium Politechniki Łódzkiej

Kompleks Alchemium to największa inwestycja w historii Politechniki Łódzkiej – nowoczesny, sześciokondygnacyjny budynek o powierzchni ponad 27 tys. m², ze 126 laboratoriami dydaktycznymi i naukowymi na 1770 stanowisk o łącznej powierzchni niemal 5,5 tys. m².

W części zakończonej w 2021 roku mieści się m.in. nowoczesna aula na 500 osób, sale dydaktyczne i przestrzeń wystawiennicza. Kompleks został zaprojektowany z myślą o dostępności i otwartości – dla studentów, naukowców i całej społeczności akademickiej. Obiekt zaprojektowali Lachman Pabich Architekci. Głównym projektantem był prof. Marek Pabich z instytutu Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej. Oficjalne otwarcie odbyło się 24 maja 2025 roku. Studenci zaczną w nim zajęcia od października 2025 roku. Obiekt wybudowała firma ALSTAL Grupa Budowlana. 

Siedziba wydziałów Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego

Dodajmy do tego jeszcze Warszawę. Uniwersytet Warszawski ma wybudować nowy gmach przy ul. Bednarskiej 2/4 na Powiślu. Obiekt za ponad 200 mln ma stanąć na dawnym boisku prestiżowego warszawskiego liceum w ciągu najbliższych trzech lat. Projekt tego gmachu wykonali BBGK Architekci. Obiekt można określić słowem „przewiewny”. A sercem kompleksu będzie wielki hol. Specjalistyczne studia TV, radiowe i fotograficzne, nowoczesne Laboratorium Badań Medioznawczych, funkcjonalne sale dydaktyczne, przestrzenie wspólne, patia i tarasy rekreacyjne. Tak będzie wyglądał nowy budynek Uniwersytetu Warszawskiego, w którym znajdować się będą siedziby wydziałów Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Nauk Ekonomicznych, a także Akademickiego Radia Kampus. Budynek cechować się będzie wieloelementową i wielopłaszczyznową elewacją oraz włączeniem zieleni w strukturę budynku. Jego powierzchnia całkowita wynosić będzie prawie 19,2 tys. m².

Gmach Wydziałów Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej UW przy ul. Dobrej 55

Do tego trzeba wspomnieć o nowym gmachu wydziałów Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej UW przy ul. Dobrej 55, który niedawno został uhonorowany Nagrodą Architektoniczną Prezydenta m.st. Warszawy. Wyróżnienie przyznano w dwóch kategoriach: architektura użyteczności publicznej oraz za rozwiązania zapewniające dostępność 2021. Nagroda Architektoniczna Prezydenta m.st. Warszawy przyznawana jest autorom ukończonych projektów i zrealizowanych wydarzeń architektonicznych, wyróżniających się najwyższym poziomem rozwiązań funkcjonalnych, przestrzennych, a także wyjątkowym znaczeniem społecznym i środowiskowym.

- Budynek naukowo-dydaktyczny przy ul. Dobrej 55 jest dotychczas największą inwestycją programu wieloletniego pod względem powierzchni i nakładów finansowych. Nagroda jest docenieniem naszych działań na rzecz projektowania nowoczesnych i funkcjonalnych budynków, dostępnych dla osób z różnymi potrzebami. Co dla nas ogromnie ważne, jak każdy nowy budynek, który powstaje na naszej uczelni, również ten jest dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową, słuchową i wzrokową – podkreślał prof. Alojzy Z. Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego.

W gmachu zastosowano rozwiązania dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, takie jak np. podjazdy i windy oraz rozwiązania związane z budownictwem ekologicznym i energooszczędnością. Wśród nich wymienić można m.in. instalację paneli fotowoltaicznych czy możliwość zdalnego sterowania klimatyzacją.

Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 42,6 tys. m², w tym ok. 25 tys. m² w nowo powstałej części gmachu. W budynku znajdują się m.in.: 92 sale dydaktyczne, 70 pomieszczeń administracyjnych, 39 pomieszczeń naukowo-badawczych, 7 sal konferencyjnych, a także przestrzenie wypoczynkowe dla studentów, pomieszczenia socjalne dla pracowników, pomieszczenia biblioteczne oraz sala multimedialna, która może pomieścić ponad 150 osób. Na dachu znajduje się ogród, z którego widać panoramę lewobrzeżnej Warszawy.

Unijne fundusze wspierają uczelniane inwestycje

Podobnych, nowoczesnych obiektów, jakie stają się częścią polskich uczelni jest dużo więcej. Znakomita większość z nich mogła powstać dzięki dotacjom Unii Europejskiej lub Ministra Nauki.