Spis treści
- Kino Charlie, ul. Piotrkowska 203/205 - mozaiki na klatce schodowej i na sali kinowej
- DPS Włókniarz, Krzemieniecka 7/9 - mozaika w auli i detale ceramiczne
- Textilimpex, ul. Gen. Romualda Traugutta 25 - mozaika w bistro
- Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, ul. Rzgowska 281/289 - mozaiki na korytarzach i kafle
- Wydział Farmaceutyczny UMŁ, Jana Muszyńskiego 1 - mozaika nad wejściem
- Sklep, ul. Piotrkowska 5 - mozaika Spółdzielczego Biura Turystycznego "Turysta"
Łódzkie mozaiki trochę jakby nie chciały być odkryte przez turystę. Bez konkretnych adresów trzeba się w tym mieście zmierzyć z prozą codzienności, by je odnaleźć. Pójść do kina, do ZOO, postudiować, odwiedzić Centrum Zdrowia Matki Polki, dom spokojnej starości, usiąść w kawiarni, pójść na zakupy. Ale kiedy się je już odnajdzie, wynagradzają. Wszyscy, którzy otwierali mi do nich drzwi, czy prowadzili do ozdobionych pomieszczeń, zdawali się być pod ich wrażeniem.
Kino Charlie, ul. Piotrkowska 203/205 - mozaiki na klatce schodowej i na sali kinowej
i
Zdzisław Głowacki zaprojektował w 1975 roku dwie mozaiki dla Łódzkiego Ośrodka Kształcenia Ideologicznego. Dziś mieści się tu Kino Charlie. Wcześniejsze przeznaczenie budynku tłumaczy motyw kompozycji na klatce schodowej (czerwony sztandar, przodownice pracy i żołnierze).
Zobacz także: Warszawskie mozaiki. Przewodnik po najpiękniejszych mozaikach PRL w stolicy
Aby zobaczyć drugą, najlepiej udać się na seans - skrywa się w sali kinowej, która kiedyś służyła za salę plenarną. Mozaika przedstawiająca bloki (motyw bardzo rzadki) i przemysłową Łódź to widok z okna pracowni artysty.
DPS Włókniarz, Krzemieniecka 7/9 - mozaika w auli i detale ceramiczne
i
Dom Pomocy Włókniarz zasługiwałby na osobny artykuł. Pochodzące z 1974 roku drewniane i ceramiczne płaskorzeźby, ceramiczne detale na parterze i piętrze przedstawiające morskie stworzenia, ptaki i miejskie symbole, malowidła na stołówce, czy wreszcie mozaika w sali konferencyjnej stanowią bardzo duże nagromadzenie elementów dekoracyjnych z epoki.
Złota mozaika jest dziełem Zbigniewa Głowackiego, który jest dla Łodzi szalenie zasłużonym autorem mozaik. Kolor nie jest przypadkowy - ma nawiązywać do złotej jesieni życia. Ptasie i rybne formy ceramiczne zaprojektował i wykonał Antoni Biłas - uzupełniają kamienne ściany korytarzy oraz zdobią byłą salę telewizyjną. Nieznaczna ich część jest dziś zasłonięta meblami; zdjęcia większości znajdują się w galerii powyżej.
Textilimpex, ul. Gen. Romualda Traugutta 25 - mozaika w bistro
i
Pokaźną mozaikę zlokalizowaną w podziemnym piętrze wieżowca Textilimpeksu zaprojektował Edward Pisarek. Powstała w 1972 roku i przedstawia rajskie ptaki. Trudno ją przeoczyć - wita od progu i zajmuje całą podłużną ścianę lokalu.
Zachowana w stanie tak dobrym, że - jak mówią pracownicy - mylona jest z kompozycją nowopowstałą. W budynku, przy wejściu, znajdował się również długi kontuar wyłożony mozaiką - nie przetrwał jednak remontu.
Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, ul. Rzgowska 281/289 - mozaiki na korytarzach i kafle
i
Szpital-pomnik powstał właśnie w Łodzi, ponieważ kobiety stanowiły ponad połowę osób zatrudnionych w przemyśle. Decyzję o jego powstaniu zatwierdził generał Jaruzelski, a cała Polska Ludowa składała się na budowę. Oprócz mozaik warto zwrócić tu uwagę na znikające z wyższych pięter zielono-beżowe kafle z momentem kulminacyjnym w hallu przy windach. Przy wejściu do budynku A wciąż zachowały się oryginalne krzesła w poczekalniach.
Krótki spacer korytarzem pozwoli zlokalizować dwie potężne zaokrąglone mozaiki umieszczone pod sufitem, widoczne najlepiej z przeszklonych pomieszczeń na piętrze - kawiarni i punktu informacyjnego. Są do siebie bardzo podobne. Pochodzą z 1988 roku; projekt stworzyli Andrzej Janota, Michał Baranowski i Marek Kurc.
Wydział Farmaceutyczny UMŁ, Jana Muszyńskiego 1 - mozaika nad wejściem
Autorami mozaiki z 1970 roku na Wydziale Farmaceutycznym są Zdzisław Głowacki i Tadeusz Śliwiński. Na niebiesko-zielonym tle, wokół kielicha Hygiei, wije się biało-złoty wąż z niecodziennie umiejscowiony językiem.
Kampus Uniwersytetu Łódzkiego przeszedł w ostatnich latach dużą modernizację, wciąż jednak można tu znaleźć eliptyczne wejście do budynku Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska (po postmodernistycznych przeróbkach) oraz wspaniały budynek BUŁ-y, czyli biblioteki uniwersyteckiej - socrealistyczna część pełna jest sztuki. Płaskorzeźby, murale - naprawdę warto udać się do tutejszej czytelni i bacznie się rozglądać.
Sklep, ul. Piotrkowska 5 - mozaika Spółdzielczego Biura Turystycznego "Turysta"
i
W 1977 roku sfinalizowano remont siedziby "Turysty" na Piotrkowskiej. Pokaźny lokal zyskał nowe przemyślane wnętrza projektu Władysława Bojkowa, a ich zwieńczeniem stała się piękna błękitno-niebieska mozaika wykonana z ceramiki i aluminium, przedstawiająca mapę Europy. Czerwonymi akcentami zaznaczono ważniejsze miasta. Kompozycja pochodzi z tego samego roku, a jej autorem jest Bogdan Skopiński.
Oryginalne wnętrza przetrwały do 2020 roku. Do dziś zachowała się jedynie mozaika wystająca zza regałów sklepowych.
Źródło: Bartosz Stępień, Łódzkie mozaiki i inne monumentalne akcenty plastyczne czasów PRL-u (wyd. Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2021).
Zobacz także: Mozaiki w Tychach. Przewodnik po ceramicznej sztuce PRL-u
