Architektura MuratorKrytykaNowe serce Olsztyna – o zagospodarowaniu nabrzeży jeziora Ukiel Magdalena Wrzesień
Nowe serce Olsztyna – o zagospodarowaniu nabrzeży jeziora Ukiel Magdalena Wrzesień
Nowe zagospodarowanie nabrzeży jeziora Ukiel daje możliwość rekreacyjnego wykorzystania ich walorów o każdej z czterech pór roku. Biorąc pod uwagę, że w bezpośrednim sąsiedztwie przygotowane zostały tereny inwestycyjne pod infrastrukturę hotelową, należy się spodziewać, że przestrzeń ta stanie się wkrótce faktycznym sercem Olsztyna, zdolnym przyciągnąć nawet więcej mieszkańców i (nowych!) użytkowników niż XIV-wieczne Stare Miasto – pisze Magdalena Wrzesień.
Do kawiarni prowadzą drewniane pomosty, które łączą budynek z lądem. Fot. Daniel Rumiancew
Jezioro Ukiel, zwane potocznie Krzywym, to największe spośród kilkunastu jezior Olsztyna, o specyficznym, nieregularnym kształcie i zróżnicowanej linii brzegowej. Nowe zagospodarowanie obejmuje fragment położony najbliżej centralnej strefy miasta, a jego projekt został wyłoniony w konkursie z 2011 roku. Warto podkreślić, że w programie położono nacisk na zapewnienie całorocznego funkcjonowania tego obszaru. Zwycięska koncepcja urbanistyczna zakładała spójne połączenie, tak przestrzenne, jaki i architektoniczne, trzech placówek należących do olsztyńskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Zaplanowano m.in. ciąg pieszo-rowerowy, zimą adaptowany na trasy narciarstwa biegowego. W rejonie południowym zlokalizowano plażę miejską z częścią administracyjną, restauracyjną, zapleczem sanitarnym i szatniami oraz port żeglarski z urządzeniami wodnymi (proj. Dżus GK Architekci). Poszczególne funkcje autorzy przewidzieli w kilku niezależnych obiektach. Projektantom zależało na pozostawieniu jak największej liczby drzew i zapewnieniu widokowych powiązań z otwartą przestrzenią jeziora już od strony dojść i dojazdów, stąd też bryły budynków są ukształtowane miękko i nieregularnie.
Budynek mieszczący hotel i restaurację. Fot. Daniel Rumiancew
Zrealizowana zabudowa zdaje się tym samym integralną częścią krajobrazu, którego kolejne sekwencje odkrywamy, przemieszczając się nadwodną promenadą. Charakterystycznym elementem rejonu plaży miejskiej jest biały budynek kapitanatu portu, zlokalizowany prostopadle do nabrzeża i nadwieszony nad lustrem wody. Uwagę zwracają też pływające pomosty oraz drewniane tarasy wypoczynkowe z wielofunkcyjnymi siedziskami przylegające m.in. do kąpieliska, zimą pełniącego funkcję lodowiska.
Za część północną odpowiada Studio-Projekt Autorska Pracownia Architektoniczna. Powstała tu Baza Sportów Kajakarskich z magazynem kajaków i tzw. smoczych łodzi, ze szkutnią, siłownią i salą gimnastyczną, a także hala do siatkówki plażowej z czterema boiskami do squasha oraz pawilon restauracji. Główny budynek projektanci wpisali między istniejące drzewa, ukierunkowując wnętrze na ekspozycję poszczególnych grup zamkniętych w kameralnych atriach. Dwukondygnacyjna restauracja na wodzie z „mokrymi boksami” na klubowe motorówki jest znakomitym punktem widokowym, także w trakcie imprez i zawodów sportowych.
Plaża miejska, widok od strony wschodniej na budynek kapitanatu z wypożyczalnią sprzętu sportowego. Fot. Daniel Rumiancew
Na część zachodnią, położoną przy Słonecznej Polanie, składa się Centrum Żeglarstwa Wodnego i Lodowego oraz marina. Autorzy tych obiektów, projektanci z biura Restudio Architektury, wyraźnie odnieśli się do charakterystycznych elementów lokalnego krajobrazu. Dynamicznie ukształtowane, będące interpretacją morenowej rzeźby terenu, a zarazem otwarte na jezioro dwa budynki skrzydła, spięte amfiteatralnie ukształtowaną częścią plenerową, wpisują się w linię brzegową, łącząc z akwenem poprzez układ pomostów. Powstała atrakcyjna przestrzeń publiczna na granicy lądu i wody, wykorzystująca energię specyficznego napięcia między dwiema strefami i dwoma żywiołami, widokowo powiązana z historyczną częścią Olsztyna. Ten symboliczny drugi biegun, stricte miejski, dostrzegamy z pewnego dystansu, z tarasowo ukształtowanego założenia „plenerowej auli”, jako czytelny rysunek sylwety Starego Miasta. Spójność całemu założeniu nadają podobne rozwiązania materiałowe. Elewacje budynków przy plaży miejskiej obłożono drewnem, jedynie wysuniętą nad wodę siedzibę kapitanatu pokryto białą okładziną. Podobną zasadę przyjęli projektanci części północnej, biel przypisując pawilonowi restauracyjnemu położonemu nad taflą wody, podczas gdy sąsiedni obiekt pokryty jest łupkiem. Z kolei ściany zewnętrzne Centrum Żeglarstwa początkowo miały zostać wykonane z betonu architektonicznego, jednak ostatecznie wybrano płyty elewacyjne z włókno-cementu.
Nieregularny rzut budynku hal sportowych został wkomponowany między rosnące drzewa. Fot. Daniel Rumiancew
Te trzy realizacje łączy też filozofia projektowa, której istotą jest uznanie prymatu krajobrazu nad architekturą, nad środowiskiem zurbanizowanym. Tak ujęty temat – w perspektywie człowieka, który sam jest przyrodą – bliskie jest ideom Gernota Böhme’a, niemieckiego filozofa, autora wydanej także w Polsce Filozofii i estetyki przyrody (Warszawa 2002).
Nowe zagospodarowanie nabrzeży jeziora Ukiel daje możliwość rekreacyjnego wykorzystania ich walorów o każdej z czterech pór roku. Biorąc pod uwagę, że w bezpośrednim sąsiedztwie przygotowane zostały tereny inwestycyjne pod infrastrukturę hotelową, należy się spodziewać, że przestrzeń ta stanie się wkrótce faktycznym sercem Olsztyna, zdolnym przyciągnąć nawet więcej mieszkańców i (nowych!) użytkowników niż XIVwieczne Stare Miasto.
Zagospodarowanie jeziora Ukiel. Oznaczenia: A – Całoroczne Centrum Sportowo–Rekreacyjne – plaża miejska; B – obszar niezrealizowany; C – Ośrodek Żeglarstwa Wodnego i Lodowego; D – Całoroczna Baza Sportów Kajakarskich. Il. dzięki uprzejmości Restudio
Dzięki zagospodarowaniu nabrzeży jeziora Ukiel powstała nowa przestrzeń publiczna, dostępna dla użytkowników przez cały rok. Fot. P.Pająk / dzięki uprzejmości Dżus GK Architekci
Plaża miejska, widok od strony wschodniej na budynek kapitanatu z wypożyczalnią sprzętu sportowego. Fot. Daniel Rumiancew
Dwukondygnacyjny, częściowo ażurowy budynek kapitanatu wysunięty daleko nad taflę jeziora pełni funkcję dominanty założenia. Fot. Daniel Rumiancew
Dwukondygnacyjny, częściowo ażurowy budynek kapitanatu wysunięty daleko nad taflę jeziora pełni funkcję dominanty założenia. Fot. Daniel Rumiancew
Ażurowe przyziemie budynku mieści drewniany taras ze stanowiskami cumowniczymi. Fot. Daniel Rumiancew
Drewniany taras widokowy na dachu budynku kawiarni przy promenadzie. Fot. Daniel Rumiancew
Widok od strony jeziora w kierunku jednego z obiektów mieszczącego kawiarnię oraz zaplecze sanitarne z szatniami; wzdłuż promenady i plaży w rejonie kąpieliska wprowadzono tarasy wypoczynkowe i wielofunkcyjne siedziska. Fot. Daniel Rumiancew
Zaplecze sanitarne plaży miejskiej; szatnie wydzielone zostały drewnianymi, ażurowymi ścianami oraz nieprzeziernymi, szklanymi blokami; takie rozwiązanie sprawdza się zarówno w lecie, jak i w zimie, kiedy budynki pełnią funkcję szatni lodowiska. Fot. Daniel Rumiancew
Ścieżka prowadząca do promenady nad jeziorem, biegnąca pomiędzy budynkami mieszczącymi kawiarnie z zapleczem sanitarnym oraz szatniami. Fot. Daniel Rumiancew
Piesze łączniki pomiędzy tarasami widokowymi. Fot. Daniel Rumiancew
Piesze łączniki pomiędzy tarasami widokowymi. Fot. Daniel Rumiancew
Zaplecze sanitarne plaży miejskiej. Fot. Daniel Rumiancew
Centrum Żeglarstwa Wodnego i Lodowego tworzą dwa mocno przeszklone budynki o horyzontalnej kompozycji, otwarte na jezioro. Fot. Daniel Rumiancew
Centrum Żeglarstwa Wodnego i Lodowego, widok od strony jeziora na skrzydło mieszczące część administracyjną z restauracją i przestrzenią odnowy biologicznej. Fot. Daniel Rumiancew
Budynek mieszczący hotel i restaurację. Fot. Daniel Rumiancew
Budynek mieszczący hotel i restaurację. Fot. Daniel Rumiancew
Głazy narzutowe, charakterystyczne w tym rejonie Polski, zostały wykorzystane jako naturalna bariera chroniąca przed wejściem w niebezpieczne strefy obiektu. Fot. Daniel Rumiancew
W przestrzeni między budynkami znajdują się porośnięte trawą tarasowe schody, z których rozpościera się panorama Olsztyna. Fot. Daniel Rumiancew
Po prawej hangar na łodzie, który został zaprojektowany jako budynek w pełni przeszklony, aby spacerowicze mogli oglądać przechowywane jednostki pływające. Fot. Daniel Rumiancew
W przestrzeni między budynkami znajdują się porośnięte trawą tarasowe schody, z których rozpościera się panorama Olsztyna. Fot. Daniel Rumiancew
Widok z tarasu pierwszego piętra na marinę. Fot. Daniel Rumiancew
Budynek centrum żeglarskiego znajdujący się w obniżeniu terenu wpisuje się w otaczający krajobraz. Fot. Daniel Rumiancew
Zielony dach z kompozycją roślin, głazów i drewnianych platform widokowych stanowi naturalne przedłużenie wzgórza, w które został wkomponowany budynek. Fot. Daniel Rumiancew
Dach budynku jest w dużej części użytkowy i pokryty zielenią. Fot. Daniel Rumiancew
Korytarz w parterze budynku, po prawej stronie przeszklone sale konferencyjne. Fot. Daniel Rumiancew
Wnętrze jednego z pokoi hotelowych. Fot. Daniel Rumiancew
Rzut parteru. Oznaczenia: 1 – boksy do przechowywania; 2 – sala konferencyjna; 3 – strefa odnowy biologicznej
Baza Sportów Kajakarskich; widok od strony południowej na budynek mieszczący restaurację z tarasami widokowymi. Fot. Daniel Rumiancew
Baza Sportów Kajakarskich widoczna z przeciwległego brzegu jeziora. Fot. Daniel Rumiancew
Przeszklony z trzech stron budynek kawiarni. Fot. Daniel Rumiancew
Do kawiarni prowadzą drewniane pomosty, które łączą budynek z lądem. Fot. Daniel Rumiancew
Budynek sportów kajakarskich; po prawej wejście do magazynu kajaków. Fot. Daniel Rumiancew
Nieregularny rzut budynku hal sportowych został wkomponowany między rosnące drzewa. Fot. Daniel Rumiancew
Do kawiarni prowadzą drewniane pomosty, które łączą budynek z lądem. Fot. Daniel Rumiancew
Elewacja budynków wykonana jest z drewna cedrowego i murowanego, nieregularnego łupka. Fot. Daniel Rumiancew
Zastosowanie dużych tafli szkła na elewacji, otwiera wnętrze budynku na las; po lewej wewnętrzne atrium z drzewem, które udało się uchronić przed wycinką. Fot. Daniel Rumiancew
Korytarz budynku sal sportowych częściowo doświetlony świetlikiem dachowym. Fot. Daniel Rumiancew
Pomieszczenie odnowy biologicznej. Fot. Daniel Rumiancew
Rzut przyziemia. Oznaczenia: 1 – taras widokowy; 2 – siłownia; 3 – sala ogólnosportowa; 4 – sala konferencyjna; 5 – hala do siatkówki plażowej; 6 – kort do squascha
Zakończyła się realizacja pawilonu wystawienniczego przy Państwowym Liceum Plastycznym im. Erica Mendelsohna w Olsztynie. Obiekt, według projektu Biura Architektonicznego Gadomscy, stanowić ma wizytówkę tej renomowanej olsztyńskiej szkoły i zachęcać przechodniów do integracji ze sztuką.
Rozstrzygnięto 21. edycję konkursu KOŁO na projekt toalety publicznej. Grand Prix otrzymała koncepcja studentów Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej.
Zachowane zabudowania starych koszar strzelców w Olsztynie zostaną zaadaptowane na potrzeby hospicjum CARITAS według projektu lokalnej pracowni Biuro Architektoniczne Gadomscy.
Browar Zamkowy Młyn stanął w miejscu historycznego obiektu o podobnej funkcji. W jego wnętrzach wyeksponowano piwne tanki, widoczne przez szklane witryny także z zewnątrz – o realizacji, której proces projektowy ze względu na prestiżową lokalizację w centrum Olsztyna i stale zmieniające się wytyczne zajął autorom ponad 7 lat pisze architekt Grzegorz Dżus.