Architektura MuratorKrytykaZ archiwum „Architektury”: system szkół dla Ursynowa Północnego

Z archiwum „Architektury”: system szkół dla Ursynowa Północnego

Przypominamy publikację z numeru 1/1980 poświęconą dziś nieco zapomnianym, a w latach 70. XX wieku wręcz innowacyjnym, jak na polskie warunki, projektom szkół autorstwa zespołów Jana Mrozińskiego, Piotra Matuszewskiego oraz Aleksandra Kałasy, zrealizowane na terenie warszawskiego Ursynowa Północnego. O komentarz poprosiliśmy architekta i urbanistę Jerzego Grochulskiego.

Z archiwum „Architektury”: system szkół dla Ursynowa Północnego
Projekt jednej ze szkół dla Ursynowa Północnego autorstwa Jana Mrozińskiego, Piotra Matuszewskiego oraz Aleksandra Kałasy prezentowany w „Architekturze” 1/1980

Truizmem jest konstatowanie powinności czasopism profesjonalnych polegającej na pełnieniu informacyjnej roli wobec właściwego dla zawodu obszaru aktywności. Transmisja wiedzy o nowym podejściu do rozwiązywania konkretnego problemu twórczego była niegdyś realizowana przez będący wydawnictwem Stowarzyszenia Architektów Polskich miesięcznik „Architektura”, którego misję kontynuuje obecnie „Architektura-murator”.

Widoczne od lat 50. ubiegłego stulecia niedostatki twórczego podejścia do projektowania obiektów oświatowych skutkowały powstaniem w całej Polsce szkół o tożsamym układzie funkcjonalnym i niemal identycznym wyrazie architektonicznym. Obraz taki powodowany był dodatkowo formalnym brakiem przyzwolenia dla poszukiwań projektowych schlebiających nowszym tendencjom pedagogicznym funkcjonującym już w ówczesnej Europie.

Jednym z pierwszych przejawów braku zgody na takie konserwatywne widzenie budynku szkolnego – jako prostopadłościennej bryły z dodatkiem kubatury w postaci połączonej z nim parterowym łącznikiem bryły sali sportowej – były projekty szkół przygotowane przez zespoły Jana Mrozińskiego, Piotra Matuszewskiego oraz Aleksandra Kałasy, zrealizowane na terenie warszawskiego Ursynowa Północnego. Dzięki prowadzonym pod kierunkiem prof. Marka Budzyńskiego poszukiwaniom nowej formy funkcjonalno-przestrzennej szkoły dla realizacji współczesnych koncepcji pedagogicznych projekty te były całkowicie odmienne od szkół powstających w tamtych latach w proponowanym przez nie kształcie przestrzennym. Co zdecydowanie ważniejsze, oferowały one możliwość prowadzenia zajęć w sposób, który honoruje podmiotowość ucznia i sankcjonuje jego odmienność, a dzięki temu generowały szersze możliwości rozwoju osobniczego. Być może nazywanie tych projektów rewolucyjnymi byłoby określeniem nadmiarowym, z pewnością jednak zasługują one na miano wysoce nowatorskich. Projekty te niewątpliwie odmieniły sposób widzenia budynku szkolnego przez polskich architektów i stały się silnym impulsem do przełomu w projektowaniu szkół. W tym miejscu oddać należy wartość artykułu zamieszczonego w „Architekturze” 1/1981 jako publikacji znacząco przyczyniającej się do tego przełomu.

Tagi:
Szkoła przy Świderskiej w Warszawie już w 2024 roku! Rusza budowa nowej podstawówki na Białołęce Już w 2024 roku zachodnia część Białołęki zyska nową szkołę podstawową. Władze Warszawy podpisały właśnie umowę na budowę placówki według konkursowego projektu biura Bujnowski Architekci z 2020 roku.
Szkoła z efektem WOW. Rozbudowa zabytkowej podstawówki w Łodzi Na zlecenie Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Łodzi biuro MAKAA opracowało projekt rozbudowy podstawówki przy ul. Czerwonej. Historyczny obiekt z początku XX wieku architekci proponują powiększyć o nowoczesne skrzydło, w którym znajdzie się między innymi sala gimnastyczna, stołówka i biblioteka.
Nowa szkoła podstawowa w Ząbkach Idea dziedzińca pozwoliła dokonać wyraźnego podziału funkcjonalnego obiektu oraz zapewniła wewnętrzną, odizolowaną od zgiełku ulic przestrzeń. O nowej realizacji biura MAMGUSTA Architekci pisze Dorota Sibińska.
Szkoła / Baranów Obiekt przyczynia się do kształtowania poczucia ładu przestrzennego, budowania tożsamości miejsca, postaw proekologicznych i społecznych. O nowej realizacji New Architekci pisze Magdalena Wąsowicz.
Szkoła Podstawowa nr 174 w Warszawie Zaproponowana przez architektów z xystudio forma nie kojarzy się z instytucją hierarchiczną, lecz jest materializacją zasad otwartości i dostępności – pisze Magdalena Pios.
Nauka i zabawa. O szkole przy Zaruby w Warszawie: Sonia Prószyńska Elementy konstrukcyjne i instalacyjne budynku szkolnego pozostawiono na widoku, także we wnętrzach. Ich wyeksponowanie ma intrygować, skłaniać do zadawania pytań i poszukiwania odpowiedzi – o najnowszej realizacji pracowni Macieja Siudy, zespole szkolno-przedszkolnym na warszawskim Ursynowie, pisze Sonia Prószyńska.