| Nazwa obiektu | Kościół Dominikanów pw. Przemienienia Pańskiego |
| Adres obiektu | Katowice, ul. Sokolska 12 |
| Autorzy | architekci Tomasz Chmiel (Nowe Biuro), Joanna i Wojciech Małeccy (Małeccy Biuro Projektowe), Bartłomiej Nawrocki (Jojko+Nawrocki Architekci); artysta Grzegorz Hańderek, oo. Tomasz Golonka i Paweł Lasek |
| Projekt | 2019 |
Kościół dominikanów w Katowicach swój obecny kształt zawdzięcza Tadeuszowi Łobosowi, jednemu z inicjatorów powołania w 1925 roku Związku Architektów na Śląsku, a także autorowi wielu znaczących realizacji w regionie. To według jego projektu w latach 1974−1977 w miejscu niewielkiej świątyni przy ul. Sokolskiej wzniesiono modernistyczny kościół pw. Przemienienia Pańskiego. Od 2012 roku kościół znajduje się pod zarządem dominikanów, którzy wkrótce przystąpili do remontu gmachu. Dotychczas udało się położyć nowy dach, zmodernizować sale duszpasterskie, kancelarię oraz toaletę przy zakrystii, którą dostosowano do potrzeb osób z niepełnosprawnościami i wyposażono w przewijak dla niemowląt. W planach jest wykonanie ogrzewania podłogowego i termomodernizacja budynku, a także rearanżacja wnętrza.
Kościół dominikanów w Katowicach – wspólna sprawa
W marcu ubiegłego roku dominikanie zaprezentowali pierwsze wizualizacje projektu, który przygotował architekt Tomasz Chmiel. Koncepcja zakładała m.in. odsłonięcie oryginalnej cegły w ścianach bocznych i w ścianie ołtarzowej, której część centralna miała zostać podkreślona drewnianą kompozycją z motywem krzyża dominikańskiego. Po tym fakcie do władz zakonu zwrócili się m.in. architekci Joanna i Wojciech Małeccy oraz Bartłomiej Nawrocki, oferując nieodpłatną pomoc przy kolejnych etapach opracowania projektu.
Odwiedzam to miejsce w każdą niedzielę i jakość tej przestrzeni nie jest mi obojętna. Tym bardziej, że pierwotny charakter wnętrza został częściowo zatracony poprzez różne chaotyczne interwencje kolejnych proboszczów. Mamy więc teraz niepowtarzalną szansę na stworzenie wystroju nie tylko podkreślającego tożsamość budynku, ale również samych dominikanów – mówi „A-m” Bartłomiej Nawrocki.
i
Kościół dominikanów w Katowicach – powrót do źródeł
W zespole osób pracujących nad nową aranżację kościoła dominikanów w Katowicach znaleźli się architekci Tomasz Chmiel (Nowe Biuro), Joanna i Wojciech Małeccy (Małeccy Biuro Projektowe) i Bartłomiej Nawrocki (Jojko+Nawrocki Architekci), a także Grzegorz Hańderek, profesor katowickiej ASP oraz ojcowie Tomasz Golonka, przeor klasztoru, i Paweł Lasek. Jak tłumaczą, projektowane wnętrze pomyślane jest zarówno jako przestrzeń liturgii, jak i miejsce indywidualnej modlitwy czy kontemplacji.
Poetyka surowej materialności jest wyrazem poszukiwania czegoś czystego, pierwotnego, a jednocześnie pozawala na odpowiednie wydobycie znaczenia każdego wprowadzonego w ten obszar gestu, słowa, dźwięku, zapachu czy przedmiotu. Ponad narracyjność stawia doświadczenie spotkania – w wymiarze indywidualnym i wspólnotowym. Jest w końcu propozycją powrotu do źródeł prostych znaków – czytamy w założeniach.
i
Kościół dominikanów w Katowicach: chłodnia, zbór, kostnica
Autorzy oparli się m.in. na oryginalnych planach Tadeusza Łobosa, do których udało się im dotrzeć podczas pracy nad projektem. Proponują oczyszczoną z wszystkich zbędnych detali ascetyczną przestrzeń, w której główną rolę odrywać będzie wpadające przez okna rozproszone światło. W ścianie ołtarzowej przewidzieli przestrzenną formę przywodzącą na myśl dwukrotnie złożoną, a następnie rozprostowaną kartkę papieru. Ten minimalizm nowej wersji kościoła dominikanów w Katowicach nie wszystkim jednak przypadł do gustu. Na facebookowym profilu zakonników pod postem z wizualizacjami projektu pojawiło się od 14 stycznia ponad 900 komentarzy.
Chłodnia domu przedpogrzebowego, zbór protestancki, kostnica szpitalna – to tylko niektóre z użytych w nich określeń. Koncepcję chwalą jednak specjaliści. W dobie kryzysu ekologicznego nie powinno się dążyć do bogactwa i przepychu. Rozumieją to katowiccy dominikanie. Wiedzą, że takie poglądy docierają do przerażonych wizją apokalipsy młodych katolików (...). Artystycznie Katowice znowu znalazły się w czołówce, wyznaczając nowy kierunek w polskiej sztuce sakralnej – napisała na Facebooku historyczka sztuki i badaczka architektury Irma Kozina. To przestrzeń skupienia, skromności i transcendencji – wtórował jej architekt i publicysta Ryszard Nakonieczny. Sami dominikanie nie chcą komentować dyskusji w mediach społecznościowych. Zapraszają natomiast na spotkanie z autorami projektu, które odbędzie się na terenie świątyni 27 stycznia o godz. 19.00.
